اهمیت بنادر خارجی برای زنجیرۀ تامین چین

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، چین به بزرگترین کشور تجاری و دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده و حدود ۹۵ درصد تجارت بین‌المللی خود را از طریق خطوط دریایی انجام می‌دهد. راه اندازی «ابتکار کمربند و جاده» توسط شی جین پینگ رئیس جمهور چین در سال ۲۰۱۳ میلادی و معرفی جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم که چین را از طریق دریای چین جنوبی و اقیانوس هند به اروپا و اقیانوس منجمد شمالی متصل می کند، بنادر خارجی چین را فعال کرده است.
سرمایه گذاری و فعالیت‌های عمرانی رئیس جمهور چین بر اهمیت بنادر برای توسعه اقتصادی تأکید کرده است. شی هنگام بازدید از بندر تیشان در استان گوانگشی در آوریل ۲۰۱۷میلادی، در مورد اهمیت بنادر در توسعه اقتصادی گفت: «اغلب می‌گوییم که برای ثروتمند شدن باید جاده بسازیم. اما در مناطق ساحلی، برای ثروتمند شدن ابتدا باید بنادر را بسازیم.»
از سپتامبر ۲۰۲۳میلادی، چین هفتاد توافقنامه کشتیرانی دوجانبه و منطقه‌ای را با شصت و شش کشور و منطقه امضا کرده است. امروزه، مسیرهای حمل‌و‌نقل و شبکه‌های خدماتی چین، کشورها و مناطق عمده در سراسر جهان را پوشش می‌دهند. اگرچه چین هنوز یک قدرت دریایی جهانی نیست و در حال حاضر پایگاه‌های دریایی محدودی در خارج از کشور دارد، اما به یک قدرت تجاری پیشرو تبدیل شده است که نفوذ ژئواکونومیک قابل توجهی بر خطوط دریایی بین‌المللی و بنادر تجاری دارد.
البته این سرمایه‌گذاری و مشارکت بنادر داخلی چین را هدف‌گذاری نمی‌کند، اما باید توجه داشت که چین براساس شاخص اتصال به خطوط کشتیرانی لاینر (LSCI) که ادغام کشورها در شبکه‌های جهانی کشتیرانی را اندازه‌گیری می‌کند، دارای بزرگ‌ترین بنادر کانتینری جهان است. از سال ۲۰۲۲ میلادی، شانگهای جایگاه خود را به عنوان شلوغ ترین بندر کانتینری جهان برای سیزده سال متوالی حفظ کرد و بنادر دیگر کانتینری چین در زمره مهمترین بنادر جهان قرار دارند.
هنگام ارزیابی پتانسیل یک بندر برای استفاده نظامی، محدودیت‌های فیزیکی و ویژگی ساخت‌و‌ساز بندر مثلاً طول و تعداد اسکله‌ها، سطح آب عمیق، در دسترس بودن شبکه‌های حمل‌و‌نقل و سوخت‌رسانی در نظر گرفته می‌شود. البته در این زمینه تعاملات سیاسی نیز تأثیرگذار است، برای نمونه اگرچه بندر لس‌آنجلس آمریکا کشتی‌های تجاری چین را می‌پذیرد، اما نمی‌توان تصور کرد که با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیک کنونی، ایالات متحده اجازه پهلوگیری کشتی‌های نظامی نیروی دریایی چین را نیز بدهد. در مقابل، بندر پیرئوس یونان دارای پتانسیل استفاده نیروی دریایی بوده و قبلاً نیز میزبان ناوگان دریایی چین در سال ۲۰۱۷ میلادی بود.
اخیراً نگرانی دولت‌های غربی در مورد توسعه بالقوه پایگاه‌های دریایی چین در خارج از کشور افزایش یافته است. هرچند که این نگرانی گاهاً بی‌مورد بوده و چین همچنان می‌تواند بر تجارت و لجستیک دریایی جهانی تأثیر بگذارند. سرمایه گذاری بالای چین در بنادر مهم جهان، تأثیر بسیاری را بر زنجیرۀ تأمین تجارت جهانی دارد. در واقع، اهرم واقعی دولت چین در مقابل غرب نه در ساختن پایگاه‌های دریایی جدیدتر و بزرگتر، بلکه در تقویت سرمایه‌گذاری و مالکیت آن در شلوغ‌ترین و متصل‌ترین بنادر جهان است که جریان جهانی کالاها را تسهیل و هدایت می‌کند.