تحلیل لویدز‌لیست از شوک وارده بر تجارت دریایی بر اثر بحران اوکراین در ۶ ماه ۲۰۲۲

به گزارش گروه بین‌الملل مانا؛ "ریچارد مید" نویسنده و تحلیلگر مؤسسه لویدز‌لیست طی مقاله‌ای در سایت این مؤسسه  به بررسی وضعیت حمل‌ونقل و تجارت دریایی جهان  در شش ماه اول سال جاری میلادی پرداخته و تهاجم روسیه به واکراین را یک شوک بزرگ اقتصادی توصیف کرده که  ترکش‌های ناشی از آن تا سال‌های آینده  بر تجارت دریایی سایه خواهد انداخت.

این تحلیلگر در ابتدای مقاله از  قول  یک تاجر آسیب دیده از بحران اوکراین می‌نویسد "مثل همیشه این بحران نیز حمل‌ونقل دریایی را نشانه رفت و تجارت دریایی را مختل کرد. این حرکت مثل این می‌ماند که در یک گردهمایی دریایی اجازه ندادند نوشابه‌های خود را تا آخر بنوشیم و آن را از دست ما گرفتند. متأسفانه بخشی از حمل‌ونقل دریایی  پس از این بحران به ویژه در اطراف مناطق جنگی توسط دلالان و واسطه‌هایی که من آن‌ها را به قو‌های سیاه داخل اقیانوس تشبیه می‌کنم، اداره می‌شود.

در ادامه مقاله آمده است هنوز حمل‌ونقل دریایی از شوک همه‌گیری کرونا به درستی  خلاص نشده بود که بحران اوکراین بر سر آن آوار شد و شبکه‌های لجستیکی را دوباره مختل کرد. در واقع همه مشکلات حل نشده در دو سال اخیر را تشدید کرد که این کار فرآیند سرعت رشد اقتصاد جهانی را کُند کرد.

بر این اساس انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصاد جهانی از ۵.۷ درصد سال ۲۰۲۱ به ۲.۹ درصد در سال جاری میلادی برسد. درحالی‌که بانک جهانی ابتدای سال ۲۰۲۲ این  رقم را ۴.۱ درصد پیش‌بینی کرده بود.

آمار‌های کلی که توسط گروه مشاوران Accenture منتشر شده و هنوز به درستی تجزیه و تحلیل نشده واقعیت‌های تلخی را پیش روی ما قرار می‌دهد. بر این اساس از ابتدای حمله روسیه به اوکراین تا ماه جولای هزینۀ اختلال در تأمین کالا و لجستیک تنها در منطقه یورو بیش از ۲۴۲ میلیارد یورو و تا  سال ۲۰۲۳ در صورت ادامه بحران به ۹۲۰ میلیارد یورو تخمین زده می‌شود.

در واقع بحران اوکراین، قرنطینه بنادر چین، ازدحام بنادر و به طور کلی اختلال در زنجیرۀ تأمین و لجستیک کالا به خطر رکود تورمی چنان دامن زد که گذر از این دوران برای بسیاری از کشور‌ها به ویژه کشور‌های آفریقایی که چشم به پایان بحران دوخته‌اند، سخت و طاقت فرساست.

 به عقیده ریچارد مید، پیامد‌های اقتصادی ناشی از بحران اوکراین در بخش حمل‌ونقل دریایی جهان هنوز به درستی بررسی و تحلیل نشده است، زیرا آثار و عواقب غیر باور آن در ماه‌ها و سال‌های آینده بروز و ظهور خواهد کرد.

در شش ماهی که گذشت حمل‌ونقل کانتینری با اُفت و خیزی که داشت با نرخ‌های بالا و طی کردن مسافت‌های طولانی و ازدحام بنادر به مقاصد هدف خود رسید و برخی خطوط کانتینری با افزایش درآمد خوبی مواجه شدند.

در این راستا تجارت دریایی و تدارکات مربوط به آن در کشور‌های روسیه و اوکراین و برخی کشور‌های همسایه آن‌ها در منطقه دریای سیاه با خفگی مواجه شد که عوارض و آسیب‌های آن تا نقاط دور جهان نیز رسید.

بسیاری از کشور‌های جهان به خصوص کشور‌های آفریقایی با بحران مواد غذایی و گرانی بی‌حد و حساب کالا‌های مورد نیاز روبه‌رو شدند. این بحران باعث تغییر الگوی تجارت و ذائقۀ مشتریانی شد که تا کنون در چنین گردابی گرفتار نشده بودند. شاید همین کمبود مواد غذایی بسیاری از مردم را به خود آورد تا قدری هم به صرفه‌جویی بیاندیشند.

اگرچه اروپا از واردات کالا‌های روسیه کمی کاست، اما مدتی طول نکشید که شرکت‌های روسی با دور زدن تحریم‌ها به واردات خود ادامه دادند که کشور‌های غربی هم اگر‌چه در ظاهر مخالف  این عمل روسی‌ها بودند، اما در باطن بسیار خوشحال و سرحال به نظر می‌رسیدند.

تنها خسارتی را که می‌توان  تا کنون  در زمینۀ صادرات به روسیه  وارد دانست این است که نفت ارزان روسیه  به سمت آسیا، هند و حتی کشور‌های آمریکای لاتین سرازیر شد.  

صنعت حمل‌ونقل دریایی در کنار چالش‌هایی که در مدت شش ماه تحمل کرد افزایش هزینۀ سوخت بود به گونه‌ای که در ماه می‌سال ۲۰۲۲ میانگین قیمت جهانی نفت کوره با گوگرد کم ۶۴ درصد نسبت به اوایل سال افزایش یافت.

ناگفته نماند  کشتی‌های نفتکش که در سال ۲۰۲۱ حال خوبی نداشتند با بروز بحران اوکراین از شرایط خوب استفاده کرده و با نرخ‌های افزایشی  زیان و خسارت سال گذشته را جبران کردند.

با این توصیف کشتی‌های فله که نقش عمده‌ای در جابه‌جایی غلات دارند در منطقه بحران زده دچار مشکل شدند، اما در سایر نقاط به فعالیت خود ادامه دادند.

نویسنده مقاله در پایان می‌نویسد اگرچه اتحادیه اروپا ابتدای جنگ با  استفاده از جار و جنجال‌های تبلیغاتی به زعم کارشناسان به جنگ آسیاب‌های بادی رفت و با تحریم‌های اعمال شده که بیشتر صوری بود، می‌خواست خود را در کنار اوکراین نشان دهد، اما با خط و نشان روسیه که در زمینۀ صدور گاز و سایر موارد  دست بالا را داشت به راحتی عقب‌نشینی کرده و به اصطلاح کوتاه  آمد.

بالاخره این جنگ در نیمه اول سال ۲۰۲۲ همه بخش‌های حمل‌ونقل و تجارت دریایی را درگیر کرد. همان گونه که در بالا اشاره شد اثرات فاحعه بار آن تا مدت‌های مدید باقی خواهد ماند البته در صورت  تداوم آن  باید شاهد تأثیرات مخرب‌تر باشیم.