پیامد‌های اتحاد چین و پاکستان در حوزه کشتیرانی

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، صنعت کشتیرانی یکی از اجزای کلیدی تجارت بین‌المللی است که به عنوان ستون فقرات تجارت، رشد و رفاه عمل می‌کند. با واقعیت جدید جهانی که بسیار به هم پیوسته است، مسیر‌ها و بنادر دریایی اکنون از اهمیت بالایی برخوردارند و بنابراین کشور‌ها برای کسب مزایای راهبرد نسبت به دیگران در محیط‌های کشتیرانی و لجستیکی، در رقابت تنگاتنگی هستند. در این راستا، رابطه موجود بین پاکستان و چین را می‌توان نه تنها برای حوزه‌های دریایی منطقه‌ای، بلکه در صحنه کشتیرانی جهانی نیز یک تحول مهم دانست.

از نظر جغرافیایی، پاکستان موقعیت راهبردی در همسایگی آسیای جنوبی، آسیای مرکزی و خاورمیانه دارد. این کشور در ساحل دریای عرب واقع شده است که به مسیر‌های اصلی کشتیرانی دسترسی مستقیم دارد و بنابراین، تجارت و سرمایه‌گذاری به این منطقه جذب می‌شوند. با این وجود، علیرغم مزایای راهبردی، محدودیت‌های متعددی از جمله نواقص زیرساختی، امنیت و کمبود سرمایه‌گذاری در تأسیسات بندری وجود دارد که پاکستان را در توسعه کامل پتانسیل دریایی خود تحت تأثیر قرار داده است. با توجه به این مشکلات، پاکستان تلاش کرده تا با همکاری با سایر کشورها، نیرو‌های دریایی خود را تقویت کند و در این راستا، چین به شریک اصلی تبدیل شده است.

چین به دلیل ابتکار بلندپروازانه کمربند و جاده (BRI) خود به یک قدرت اقتصادی جهانی تبدیل شده است. چشم‌انداز این پروژه، ایجاد ارتباط و همکاری بهتر بین کشور‌های آسیا، اروپا و سایر مناطق است که بیشتر به ایجاد زیرساخت‌ها و تجارت مربوط می‌شود. در این چشم‌انداز، کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) راه‌اندازی شد که یک پروژه شاخص در چارچوب BRI است. CPEC شبکه جاده‌ای، ریلی و خط لوله بین بندر گوادر در پاکستان و منطقه سین کیانگ چین ایجاد خواهد کرد و بدین ترتیب انتقال کالا و منابع بین دو کشور را تضمین می‌کند.

روابط چین و پاکستان نه تنها اقتصادی، بلکه راهبردی و امنیتی نیز هست. دزدی دریایی، قاچاق و تروریسم تهدیدات مشترکی در بخش دریایی هستند که هر دو کشور با آن مواجه هستند و نیاز به اقدامات مشترک برای تأمین ایمنی و امنیت مسیر‌های کشتیرانی دارند. پاکستان و چین با انجام رزمایش‌های نظامی در دریا و به اشتراک گذاشتن برنامه‌های اطلاعاتی، در تلاشند تا توانایی‌های خود را برای تأمین امنیت آبراه‌های خود افزایش دهند و در نتیجه یک محیط جهانی باثبات‌تر برای انجام عملیات تجاری و سرمایه‌گذاری فراهم کنند.

همچنین، این مشارکت را می‌توان به عنوان اتحادی با چشم‌انداز توسعه فناوری در کشتیرانی توصیف کرد. با تغییرات در صنعت دریانوردی جهانی، هر دو کشور در حال صرف مخارج برای نوسازی ناوگان و تأسیسات بنادر خود هستند تا کارآمد و پایدار شوند. این امر همچنین شامل ادغام فناوری‌های دیجیتال و اتوماسیون در عملیات بنادر بوده که برای رفع نیاز‌های فعالیت‌های کشتیرانی مدرن ضروری است. پاکستان و چین با بهبود ظرفیت‌های فناوری خود، اطمینان دارند که به بازیگران رقابتی در بازار جهانی کشتیرانی تبدیل خواهند شد.

تأثیرات چنین اتحاد راهبردی فراتر از همکاری‌های دوجانبه است و تأثیر زیادی بر تجارت منطقه‌ای و جهانی دارند. تعمیق قابلیت‌های نیرو‌های دریایی پاکستان و چین احتمالا ترافیک کشتیرانی و سرمایه‌گذاری خارجی را به کشور‌های مبدا یا مقصد در منطقه جذب کند، که باعث بازتعریف الگو‌های تجاری و اتحاد‌ها می‌شود. این تغییر به طور بالقوه سازماندهی مجدد محیط کشتیرانی بین‌المللی را به دنبال دارد، به ویژه که سایر کشور‌ها قصد دارند در همکاری دریایی پاکستان و چین مشارکت کنند.

کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) که زیرمجموعه طرح کمربند و جاده (BRI) چین است، اساس این اتحاد را تشکیل می‌دهد. CPEC منطقه سین کیانگ در چین را به بندر گوادر در پاکستان متصل خواهد کرد تا دو منطقه قادر به تجارت و سرمایه‌گذاری باشند. این کریدور مطمئناً اقتصاد پاکستان را تغییر و زمینه‌های کاری، زیرساخت‌های بهتر و ارتباطات را فراهم می‌کند.

کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) مزایای اقتصادی بی‌شماری دارد. گزارش بانک توسعه آسیا (سال۲۰۲۰) نشان می‌دهد که این کریدور تولید ناخالص داخلی پاکستان را سالانه ۱.۵ درصد افزایش داده و هزاران شغل در تمام بخش‌ها مانند توسعه، انرژی و حمل‌و‌نقل ایجاد خواهد کرد. همچنین پیش‌بینی می‌شود که افتتاح بندر گوادر، پاکستان را به عنوان یکی از بازیگران اصلی در تجارت منطقه معرفی و این کشور را قادر سازد تا به عنوان مسیری برای ورود و خروج محصولات به آسیای مرکزی و فراتر از آن عمل کند.

همچنین تمایل به این اتحاد راهبرد از نظر بهبود امنیت دریایی نیز در منطقه وجود دارد. تهدیداتی مانند دزدی دریایی، قاچاق و اقدامات تروریستی تقریباً به یک میزان بین این دو کشور مشترک است. پاکستان و چین با همکاری در زمینه امنیت دریایی، قصد دارند از ایمن ماندن خطوط کشتیرانی خود اطمینان حاصل و از منافع کشورشان محافظت کنند. چنین همکاری شامل رزمایش‌های دریایی مشترک، تبادل اطلاعات و توسعه نیرو‌های دریایی در طرف پاکستانی است.

در سال‌های گذشته، پاکستان و چین در تعدادی از رزمایش‌های مشترک دریایی، از جمله رزمایش اخیر با نام «نگهبان دریا»، با هدف افزایش قابلیت همکاری نیرو‌های دریایی خود شرکت داشته‌اند. این رزمایش‌ها نه تنها آمادگی عملیاتی را بهبود می‌بخشند، بلکه سرمایه‌گذاری در ایجاد روابط مستحکم‌تر بین دو نهاد نظامی کشور‌های مربوطه نیز محسوب می‌شوند.

یکی از حوزه‌هایی که مشارکت پاکستان و چین در آن نمئد بیشتری دارد، توسعه فناوری در بخش کشتیرانی است. با توجه به تکامل صنعت کشتیرانی جهانی، دو کشور در حال سرمایه‌گذاری در نوسازی ناوگان و تأسیسات بندری خود هستند. این امر شامل معرفی فناوری‌های دیجیتال، اتوماسیون و شیوه‌های پایدار برای دستیابی به کارایی و کاهش اثرات زیست‌محیطی است.

چین سرمایه‌گذاری هنگفتی در نوسازی زیرساخت‌های بندر گوادر، از جمله ساخت پایانه‌ها و زیرساخت‌های لجستیکی جدید، انجام داده است. این توسعه برای پذیرش کشتی‌های بزرگتر و افزایش ترافیک بار ضروری است و گوادر را به یک بندر رقابتی در سیستم حمل‌و‌نقل چندملیتی تبدیل می‌کند.

پاکستان و چین متحدان راهبردی هستند که پتانسیل بازسازی پویایی تجارت جهانی را دارند. با افزایش توانایی در بخش دریایی، دو کشور ترافیک کشتیرانی و همچنین سرمایه‌گذاری بیشتری را جذب خواهند کرد. چنین تغییری احتمالاً به بازتعریف الگو‌های تجاری و اتحادها، به ویژه با توجه به افزایش تنش‌ها در سایر نقاط مناطق اصلی ترافیک دریایی، منجر شود.

نقش فزاینده پاکستان و چین در صنعت کشتیرانی در تعهد آنها برای افزایش ارتباط با سایر کشور‌ها در جاده ابریشم دریایی نیز بازتاب می‌یابد. پاکستان و چین به دنبال ایجاد زنجیره‌ای از پیوند‌های همکاری با سایر کشور‌های جنوب شرقی آسیا، خاورمیانه و آفریقا برای حمایت از تحولات استراتژیک پیش‌بینی‌شده در کشور‌های خود هستند.

همکاری پاکستان و چین در جنوب آسیا را می‌توان یکی از نقاط عطف مهم در تاریخ کشتیرانی جهان دانست. ابتکاراتی مانند CPEC، رزمایش‌های دریایی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دریایی، همگی در جهت تبدیل شدن این دو کشور به محور‌های اصلی در جهان رو به همگرایی هستند.

منبع: مدرن دیپلماسی