جنگ غزه ظرفیت کریدور هند-اروپا را نابود می‌کند

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، تأثیر جنگ غزه بر دستور کار ژئوپلیتیک واشنگتن در غرب آسیا هر هفته بیشتر می‌شود. حمله متقابل محور مقاومت منطقه، پروژه کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) را تحت تأثیر قرار داد، مسیری که توسط ایالات متحده طراحی شده و در پیوند حیاتی بین شرق و غرب به اسرائیل متکی است.

امنیت و یکپارچگی منطقه‌ای

مطالعات نشان می‌دهد که ناامنی در داخل یک کشور می‌تواند پروژه‌های منطقه‌ای آن را نیز تضعیف کند. گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول (IMF) در ۷ می، نشان می‌دهد که کشورها در حال ارزیابی مجدد شرکای تجاری خود بر‌اساس نگرانی‌های ثبات اقتصادی و امنیتی هستند.

براساس این مطالعات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) به طور فزاینده‌ای توسط ریسک‌های ژئوپلیتیک تعیین می‌شود. همچنین خاطرنشان می‌کند که جنگ اوکراین تمرکز سیاست‌گذاران را به سمت افزایش انعطاف‌پذیری و تنوع اقتصادی تغییر داده که برای حفظ عملیات تجاری در طول بحران‌ها بسیار مهم است. این تغییر احتمالاً علاقه به پروژه‌های ادغام اقتصادی مانند کریدورهای تجاری طراحی شده توسط غرب را برای مقابله با طرح بلندپروازانه و چند تریلیون دلاری ابتکاری کمربند و مسیر (BRI) دلاری چین کاهش دهد.

این گزارش همچنین تشدید خطر ژئوپلیتیکی مرتبط با اسرائیل پس از حملات متعدد توسط محور مقاومت، به ویژه حزب‌الله لبنان که ۱۱۹۴ حمله علیه این کشور اشغالگر را بین ۸ اکتبر ۲۰۲۳ میلادی تا ۵ مارس ۲۰۲۴ انجام داد، را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

البته، این امر علاوه بر حملات جناح‌های مقاومت عراق، نیروهای همسو با انصارالله یمن و حملات تلافی‌جویانه مستقیم ایران در ۱۴ آوریل در عملیات «وعده صادق» است. این تحولات به طور قابل توجهی در عملیات بندری و کشتیرانی اسرائیل، به ویژه در جنوبی ترین بندر آن، اختلال ایجاد کرده است. در ماه دسامبر، مدیر اجرایی بندر ایلات  به رویترز اعلام کرد از زمانی‌که نیروهای یمنی حملات خود را به کشتی‌های مرتبط با اسرائیل در دریای سرخ آغاز کردند، فعالیت این بندر ۸۵ درصد کاهش یافته است.

در آغاز جنگ غزه، بندر اشکلون و پالایشگاه نفت آن، نزدیکترین بندر به نوار غزه، بسته شد. همچنین بندر اشدود، واقع در حدود ۴۰ کیلومتری شمال غزه در سواحل مدیترانه در حالی که به فعالیت خود ادامه می‌دهد، تا حدی آسیب دیده است. به گفته الی بار یوسف، یک مقام مسئول، در دو هفته اول پس از ۷ اکتبر، اسرائیل مجبور شد حدود ۱۱۰۰۰ کانتینر را که به مقصد اشدود بودند به سایر بنادر شمالی هدایت کند. حتی بندر حیفا در برابر حملات مقاومت عراق آسیب‌پذیر شده است که اعتماد شرکت‌های به این بندر به عنوان نقطه اتصال آسیا و اروپا را تضعیف می‌کند.

در ۲۷ آوریل، گروه جدیدی وارد ترکیب مقاومت شد. گردان‌های الاشتر بحرین از هدف قرار دادن سایت ایلات متعلق به شرکت اسرائیلی Trucknet خبر دادند که این سایت نیز با پروژه عظیم IMEC مرتبط است. این امر شک و تردیدهای بیشتری را در مورد زنده بودن مسیر مورد حمایت ایالات متحده ایجاد می‌کند.

آینده مبهم IMEC

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، در جریان اجلاس گروه ۲۰ در سپتامبر گذشته، ابتکار IMEC را اعلام کرد که شامل مشارکت هند، عربستان و امارات به همراه اسرائیل، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ایالات متحده است. بر اساس بیانیه کاخ سفید، کریدور تجاری پیش‌بینی شده دارای یک خط ریلی، خطوط لوله هیدروژنی پاک و مناطق اقتصادی خواهد بود که از هند از طریق امارات، عربستان، اردن و اسرائیل تا بندر پیره در یونان امتداد می‌یابد.

از زمان اعلام پروژه کریدور، بیانیه‌های ایالات متحده بر مزایای IMEC در کمک به ارتقای یکپارچگی اقتصادی و مشارکت در غرب آسیا متمرکز شده است.

با این حال، جنگ در غزه تردیدهای جدی را در مورد امکان‌سنجی IMEC ایجاد کرده است. موفقیت این پروژه تا حد زیادی به صلح منطقه‌ای بستگی دارد، به ویژه در طول مسیر کریدور تنش‌های فعلی می‌تواند اعتماد سرمایه گذاران را کاهش دهد. توانایی محور مقاومت برای هدف قرار دادن تمام بنادر اسرائیل، اتکا به تل آویو به عنوان یک مرکز کریدور کلیدی را پیچیده‌تر می‌کند. همچنین، اخیراً قصد یمن برای گسترش عملیات ضد اسرائیلی به دریای مدیترانه است.

علاوه بر این، موفقیت این کریدور مستلزم روابط رسمی بین کشورهای آن است که دولت آمریکا سال‌ها بر روی آن کار کرده است. حمله نظامی وحشیانه اسرائیل به غزه، مذاکرات عادی سازی رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی به عنوان یکی از کشورهای کلیدی IMEC و دیگر پروژه‌های مورد حمایت آمریکا در غرب آسیا، متوقف کرده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، همچنان از اجرای شروط ریاض برای عادی سازی خودداری می‌‍کند، که شامل توقف کشتار در غزه و ایجاد یک کشور فلسطینی در مرزهای قبل از ۱۹۶۷ می‌شود.

در حالی که عربستان سعودی مدت‌ها اصرار داشت که موافقت اسرائیل با راه‌حل تشکیل دو کشور یک شرط کلیدی است، اما با وجود بدتر شدن رفتارهای اسرائیل، از تل‌آویو خواسته تا با « تشکیل یک دولت خودگردان فلسطینی» موافقت کند. این امر قبلاً در توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۳ انجام شده بود که اسرائیل در طی سه دهه آینده آن را نقض کرد.

با افزایش درخواست‌های جهانی برای تشکیل کشور فلسطین، برخی از کارشناسان بدبینان استدلال می‌کنند که پیش‌شرط عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، در درجه نخست راضی کردن افکار عمومی عرب باشد نه پیشبرد آرمان فلسطین.

«تغییر بازی» یا بازی تمام شده؟

به گفته گیدئون راچمن در فایننشال تایمز، در ایالات متحده بحث فزاینده‌ای در مورد اینکه آیا اسرائیل هنوز به عنوان یک دارایی استراتژیک عمل می‌کند یا به یک بدهی استراتژیک تبدیل شده، وجود دارد. دیدگاهی که توسط جان هافمن مطرح شد مبنی براینکه اسرائیل یک مسئولیت استراتژیک برای ایالات متحده است.  

کریدور هند-خاورمیانه-اروپا که توسط بایدن به عنوان یک «سرمایه گذاری تغییر دهنده بازی» اعلام شد، با منافع استراتژیک واشنگتن به ویژه در مقابله با BRI چین و با سرمایه گذاری‌های قابل توجه در آسیا از جمله هند هماهنگ است.

اما جنگ غزه که به شدت مورد حمایت واشنگتن قرار گرفت، چالش‌هایی را آشکار کرد، زیرا بی‌ثباتی سیاسی و درگیری‌های نظامی اسرائیل برای منافع استراتژیک ایالات متحده در سراسر غرب آسیا و فراتر از آن ایجاد چالش می‌کند. به نظر می رسد کریدور هند-اروپا نخستین پروژه آمریکا باشد که تحت تأثیر شرایط منطقه بوده و همچنین بعید است که این آخرین پروژه منطقه‌ای واشنگتن باشد که به دلیل تل آویو از بین می‌رود.

منبع: کریدل