اهداف قزافستان از راه‌اندازی مرکز لجستیک بندر آکتائو

گامی به سوی توسعه حمل‌و‌نقل

مرکز کانتینری یک مجتمع تخصصی است که طیف کاملی از خدمات مربوط به جابجایی کانتینر، واگن‌های ریلی، ذخیره‌سازی و موارد دیگر را ارائه می‌دهد. این پروژه شامل ساخت ترمینال کانتینری، ایجاد یک محوطه کانتینری در بندر، گسترش حمل‌و‌نقل کانتینری و دستیابی به تجهیزات مدرن حمل‌و‌نقل است.

براساس برآورد‌ها این پروژه در سال ۲۰۲۵ میلادی تکمیل می‌شود که هزینه تخمینی ۲۰.۷ میلیارد تنگه (حدود ۳۸ میلیون دلار) را به همراه دارد. پس از تکمیل، این مرکز ظرفیت جابجایی کانتینر بندر را از ۱۴۰ هزار TEU به ۲۴۰ هزار TEU افزایش خواهد داد. انتظار می‌رود این پروژه به حلقه کلیدی در زنجیره تأمین مسیر بین‌المللی ترانس خزر و همچنین سایر کریدور‌های عبوری از آن تبدیل شود.

از پایانه تا مرکز لجستیک

عاصم محمدیف، مدیر‌عامل پروژه‌های جدید و بازاریابی در شرکت سهامی KTZ Express، گفت که پروژه مرکز کانتینری مستقر در بندر آکتائو در راستای راهبرد قزاقستان برای توسعه بخش حمل‌و‌نقل و لجستیک خود و نیز در چارچوب ابتکار کمربند و جاده چین در حال اجرا است.

او گفت: «با توجه به اینکه این پروژه در محدوده ابتکار کمربند و جاده عمل قرار می‌گیرد، ما یک سرمایه‌گذار چینی را در قالب بندر لیانیونگانگ جذب کردیم که یکی از بزرگترین بازیگران بازار چین نه تنها در عملیات پایانه، بلکه در زیرساخت‌های دریایی و مدیریت بندر است».

به گفته او، بندر لیانیونگانگ شریک دیرینه قزاقستان بوده و شرکت راه‌آهن ملی قزاقستان، به مدت ۱۰ سال با لیانیونگانگ همکاری داشته است. نخستین پروژه مشترک آنها پایانه قزاقستان-چین در بندر لیانیونگانگ بود که در سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی شد.

در سال ۲۰۱۷ میلادی، آنها بزرگترین بندر خشک آسیای مرکزی، KTZE-Khorgos Gateway، را در مرز قزاقستان با چین افتتاح کردند. سومین سرمایه‌گذاری مشترک آنها ساخت بزرگترین هاب کانتینری دریای خزر در بندر آکتائو، در اواخر سال ۲۰۲۴ میلادی آغاز شد.

ساخت و ساز توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت Integra Construction KZ LLP و شرکت مهندسی China Harbor، زیرمجموعه شرکت ساختمانی China Communications با رتبه ۶۳ در فهرست Fortune Global ۵۰۰، انجام می‌شود.

این مرکز کانتینری همچنین بخشی از پروژه بزرگتر برای توسعه مسیر‌های جایگزین برای خطوط تجاری دریایی سنتی است. به گفته محمدیف، بندر لیانیونگانگ با تجربه بالای خود در زمینه کشتیرانی و عملیات بندری، نه تنها تخصص خود را با شرکای قزاق به اشتراک می‌گذارد، بلکه جریان بار به سمت قزاقستان و غرب را نیز تضمین می‌کند. این مدل، سه پایانه مشترک را به یک سیستم حمل‌و‌نقل «هاب به هاب» متصل می‌کند که توسط یک پلتفرم دیجیتال مشترک برای تبادل داده‌ها و بهبود کارایی مدیریت بار، یکپارچه می‌شود.

پروژه شاخص

اجرای پروژه هاب کانتینری، مرکزی برای توزیع بار در منطقه خزر ایجاد خواهد کرد که جریان محموله را نه تنها از شرق به غرب، بلکه از شمال به جنوب نیز مدیریت می‌کند. به عنوان مثال، اهمیت مسیر ترانس خزر (TITR) با افزایش ۳۳ برابری حجم بار در امتداد این کریدور در سال گذشته، بیشتر شده است.

برای سال ۲۰۲۵ میلادی، طرحی برای حمل ۶۰۰ قطار کانتینری ترانزیتی در این مسیر تصویب شده است (در مقایسه با ۳۵۸ قطار در سال ۲۰۲۴). البته در بلندمدت و طبق توافقات با شرکای چینی، انتظار می‌رود ترانزیت کانتینر از چین در این مسیر به ۳۰۰۰ قطار افزایش یابد.

طبق گزارش‌ها، حجم ترانزیت کانتینری در مسیر ترانس خزر برای شش ماه نخست سال جاری به ۲۰۵۴۴ TEU رسیده که تقریباً دو برابر حجم مدت مشابه سال گذشته است.

برای حمایت از این جریان فزاینده بار، قزاقستان نه تنها در حال ساخت مرکز کانتینری در آکتائو است، بلکه ظرفیت دو بندر دریای خزر خود، آکتائو و کوریک، را نیز گسترش داده و نیز بخش‌های کلیدی راه‌آهن را در طول مسیر داخلی مدرن می‌کند.

در مورد ساخت این مرکز و تأثیر آن بر توان عملیاتی بندر آکتائو، محمدیف افزود که این مرکز در بخشی به مساحت ۱۹ هکتار از منطقه ویژه اقتصادی بندر آکتائو ساخته می‌شود.

محمدیف گفت: «این بندر دریایی تمام عملیات، از جمله عملیات مربوط به جابجایی کانتینر را انجام خواهد داد و هیچ تداخل یا اختلالی در این روند وجود ندارد. البته پس از تکمیل و راه‌اندازی پروژه، ظرفیت پردازش کانتینر بندر دریایی گسترش خواهد یافت. در حال حاضر، ساخت و ساز هیچگونه مانع یا مشکل عملیاتی برای بندر آکتائو ایجاد نمی‌کند.»

علاوه بر این، تکمیل فاز نخست این مرکز، همراه با ظرفیت موجود بندر آکتائو، ظرفیت جابجایی کانتینر در این بندر را ۱۰۰ هزار TEU دیگر افزایش داده است. فاز دوم نیز ظرفیت را به ۲۴۰ هزار TEU افزایش خواهد داد. این امر نه تنها امکان جابجایی بار فعلی، بلکه حجم‌های آینده پیش‌بینی‌شده در امتداد ترانس خزر و کریدور شمال-جنوب را نیز فراهم می‌کند.

برنامه بلندپروازانه توسعه و نوسازی بندر آکتائو شامل ارتقاء تجهیزات بندر، عملیات لایروبی و احیای زمین‌های جنوب بندر با استفاده از مواد لایروبی شده است. این امر، قلمرو بندر را از ۶۰ به ۱۰۰ هکتار گسترش خواهد داد. در واقع، این رویکرد جامع از تبدیل شدن زیرساخت‌ها به یک «گلوگاه» جلوگیری خواهد کرد.

بنابراین، در چارچوب کریدور‌های ترانزیتی کلیدی قزاقستان، این مرکز کانتینری همچنین عنصر مهمی از راهبرد کلان این کشور برای گسترش تجارت جهانی است، جایگاهی که نه تنها پتانسیل ترانزیتی، بلکه ظرفیت صادراتی آن را نیز تقویت می‌کند.

منبع: تایمزِ آسیای مرکزی