کریدورها

کریدور‌های حمل‌و‌نقل نقش حیاتی در تسهیل تجارت جهانی، انتقال انرژی و اتصال اقتصاد‌های مختلف ایفا می‌کنند. این مسیر‌ها بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی را پوشش می‌دهند و شامل کانال‌های دریایی، تنگه‌ها و شبکه‌های زمینی و ریلی می‌شوند. تغییرات آب و هوایی، تنش‌های ژئوپلیتیکی و پیشرفت‌های فناوری این کریدور‌ها را تحت تأثیر قرار داده‌اند. گزارش حاضر برخی از مهم‌ترین کریدور‌ها را معرفی می‌کند، وضعیت فعلی آنها را بررسی می‌نماید و چشم‌انداز آینده‌شان را بر اساس روند‌های اخیر ترسیم می‌کند.

در ژوئن سال جاری، فاز نخست مرکز کانتینری جدید بندر آکتائو در دریای خزر راه‌اندازی شد. این مرکز یکی از بزرگترین پروژه‌های حمل‌و‌نقل قزاقستان در سال‌های اخیر است. اما اکنون این پرسش مطرح می‌شود که این مرکز آیا واقعاً به یک نقطه اتکای راهبردی برای کریدور‌های ترانزیتی عبوری از بندر آکتائو تبدیل خواهد شد، یا «گلوگاهی» است که باعث کاهش توان عملیاتی آن می‌شود؟ و آیا ظرفیت خود بندر در طول ساخت این مرکز کاهش می‌یابد با خیر؟

خطوط انرژی، مسیر‌های تجاری، زنجیره‌های تأمین، تعرفه‌ها، شبکه‌های مالی، راه‌آهن، خطوط کشتیرانی و حتی قرارداد‌های فضایی، همگی جزو خط مقدم جدید در قدرت جهانی هستند. به باور کارشناسان، قوانین نظم بین‌المللی در حال از هم پاشیدن هستند و آنچه در پی آن می‌آید، رقابتی بی‌قاعده برای برتری است. جنگ‌ اوکراین و غزه، تنش در تایوان، قبرس، گرینلند و کانال پاناما، همه نشانه‌هایی از این جنگ بزرگتر بر سر مسیر‌ها و کریدور‌های تجاری هستند که هر یک نشان دهنده تلاشی برای تسلط بر جریان انرژی، کالا و سرمایه است. غرب آسیا، مثل همیشه، در صدر این روند قرار دارد. تصادفی نیست که نخستین سفر خارجی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، به خلیج فارس بود. این سفر در سال ۲۰۲۵، نزدیک به ۳.۲ تریلیون دلار قرارداد به همراه داشت و از تقابل واشنگتن با طرح کمربند و جاده چین (BRI) پرده برداشت.

مدیر کل ترانزیت، لجستیک و توافقنامه‌های سازمان بنادر و دریانوردی گفت: برای بازگرداندن و رونق فرصت‌های ترانزیتی کشور باید آماده رقابت شویم.