شتاب هند در صنعت دریانوردی جهانی/صعو‌د به جایگاه دوم واردات دریایی جهان

به گزارش گروه بین‌الملل مانا به نقل از مؤسسه کلارکسونز؛ بر پایه داده‌های تازه منتشرشده، واردات دریایی هند به حدود ۸۳۰ میلیون تُن رسیده است که معادل ۷ درصد از کل تجارت دریایی جهان بوده و این کشور را در رتبه دوم جهانی پس از چین قرار می‌دهد. میانگین رشد سالانه واردات هند طی یک دهه گذشته ۲.۹ درصد بوده که بالاتر از میانگین جهانی ۱.۷ درصد است.
هند در حال حاضر یکی از واردکنندگان اصلی کالاهای استراتژیک دریایی به شمار می‌رود؛ از جمله: زغال‌سنگ با سهم ۱۹ درصدی از واردات جهانی، نفت خام با سهم ۱۲ درصدی (بخش عمده از روسیه) و گاز مایع (LPG) با سهم ۱۶ درصدی.
در مقابل، صادرات دریایی هند در سال گذشته با رشد محدود به حدود ۲۲۵ میلیون تُن رسید و این کشور را در رتبه دهم صادرکنندگان دریایی جهان قرار داد. این رشد اندک عمدتاً به دلیل کاهش صادرات سنگ‌آهن و تمرکز بر صادرات فرآورده‌های نفتی، مواد معدنی و محموله‌های کانتینری بوده است.
هند با بیش از ۸۰ بندر فعال و ثبت بیش از ۷۰ هزار تماس کشتی، سهم قابل توجهی در فعالیت‌های بندری دارد. با این حال، بندر Mundra به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر این کشور با ۲۲۴.۵ میلیون تُن تناژ ناخالص در رتبه پنجاهم جهانی قرار دارد. دولت هند در راستای ارتقای جایگاه بندری، تا سال ۲۰۳۰ میلادی هدف‌گذاری کرده است سه بندر عظیم (Mega Ports) جدید راه‌اندازی کند و زیرساخت‌های دریایی کشور را گسترش دهد.
در حوزه ناوگان تجاری، هند با سهم ۱.۵ درصدی از ظرفیت جهانی، در جایگاه نوزدهم جهان قرار دارد. این کشور با هدف دستیابی به ظرفیت ۱۰۰ میلیون تُن ناخالص و ورود به جمع پنج مالک بزرگ ناوگان جهان، برنامه‌ریزی بلندمدتی تا سال ۲۰۴۷ میلادی تدوین کرده است.
در بخش کشتی‌سازی نیز، با وجود سابقه‌ای تاریخی، هند سهمی محدود در بازار جهانی دارد و در سال ۲۰۲۴ میلادی تنها ۰.۳ درصد از دفتر سفارش جهانی (Orderbook) را در اختیار داشته و در رتبه سیزدهم جهانی قرار دارد. کوشین شیپ‌یارد (Cochin) به‌عنوان پیشتاز این صنعت در کشور هند شناخته می‌شود. سیاست‌های حمایتی دولت، بر ارتقای جایگاه هند به جمع ۱۰ کشور برتر کشتی‌ساز تا ۲۰۳۰ و پنج کشور برتر تا ۲۰۴۷ متمرکز است.
هند هم‌اکنون حدود ۱۲ درصد از نیروی انسانی دریایی جهان را تأمین می‌کند و با هدف‌گذاری برای افزایش این سهم به ۲۰ درصد، در حال تثبیت موقعیت خود به‌عنوان یک قطب تأمین دریانورد جهانی است. همچنین، در حوزه بازیافت کشتی‌ها، این کشور با سهم ۳۰ درصدی در رتبه دوم جهانی پس از بنگلادش قرار دارد.
نکته قابل توجه، پیشروی هند در انطباق با کنوانسیون هنگ‌کنگ برای بازیافت سبز کشتی‌ها است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که تأسیسات بازیافت کشتی در هند از نظر انطباق با الزامات زیست‌محیطی، پیشرفته‌تر از رقبای منطقه‌ای مانند بنگلادش و پاکستان هستند.
با توجه به رشد پرشتاب اقتصادی، موقعیت ژئوپلیتیکی و ظرفیت بالای انسانی، هند در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان کلیدی صنعت جهانی دریانوردی است. هرچند چالش‌هایی نظیر رقابت شدید در کشتی‌سازی و نیاز به نوسازی زیرساخت‌ها باقی است، اما رویکرد یکپارچه دولت هند در توسعه ناوگان، بنادر، بازیافت و منابع انسانی، افق روشنی را برای آینده دریایی این کشور ترسیم کرده است.