اختصاصی مانا - هر کسی که اول تسلیم شود قربانی میشود، مسئله این است که چه کسی میتواند بیشتر مقاومت کند. این نقل قول از یک مشاور سیاسی چینی است که درباره جنگ تعرفهها بین چین و آمریکا اظهار نظر کرد، اما نخواست نامش فاش شود.
اگرچه ابتدا گمان میرفت که چین گزینههای مناسبی غیر از اعمال تعرفههای تلافی جویانه در مقابل آمریکا ندارد، اما این احتمال وجود دارد که بازارهای کشورهای آسیایی، اروپایی و سایر نقاط جهان را جذب کند.
البته کشورهای دیگر بازارهای بسیار کوچکتری نسبت به آمریکا دارند و اقتصادهای محلی نیز از محل این تعرفهها ضربه میخورند. هرچند بسیاری از کشورها نیز نسبت به اجازه ورود بیشتر محصولات ارزان قیمت چینی محتاط هستند با این حال خواه ناخواه این اتفاق خواهد افتاد، زیرا آنها ترجیح خواهند داد بیشتر به سمت چین متمایل باشند.
از سوی دیگر در داخل کشور، کاهش ارزش پول سادهترین راه برای کاهش تأثیر تعرفهها خواهد بود، اما این کار میتواند باعث خروج سرمایه شود. همچنین ممکن است شرکای تجاری چین را از خود دور کند. در این ارتباط چین تاکنون کاهش بسیار محدودی از ارزش یوان را مجاز کرده است.
اختصاص یارانههای بیشتر، تخفیفهای مالیات صادراتی یا سایر اشکال محرک ممکن است در کار باشد، اما این کار خطر افزایش ظرفیت صنعتی و دامن زدن به فشارهای کاهش تورم را نیز به همراه دارد. بازهم در یک جنگ نابرابر این کار به شکل طبیعی ادامه خواهد یافت.
تغییر سیاستهای جسورانه
اما علیرغم افزایش تعرفهها، تغییر سیاستهای جسورانه مورد نیاز میتواند در کوتاهمدت برای بخش تولید چین مناسب باشد. این نکته را هم باید اضافه کرد برای افزایش معنیدار مصرف خانوار کار چندانی انجام نشده است، اما به گفته برخی اقتصاددانان قرار است در این باره تصمیماتی اتخاذ شود.
با توجه به اینکه چین سه برابر بیشتر از واردات ۱۶۰ میلیارد دلاری این کشور از ایالات متحده به این کشور کالا میفرستد، شاید تعرفهها و کنترلهای صادراتی در این زمینه چندان مؤثر نباشد. اما اگر پکن معتقد باشد آستانه تحمل بالاتری نسبت به واشنگتن دارد، ممکن است این موارد تنها گزینه باشد. به هرحال چین متعهد شده است تا آخر با آمریکا بجنگد.
آرتور کروبر، رئیس بخش تحقیقات Gavekal گفت: چین نمیتواند به اندازهای که مشکلات از محل جنگ تجاری با آمریکا را دریافت میکند به ایالات متحده مشکلات بیشتری تحمیل کند، زیرا مازاد تجاری بزرگی را دارد و به جز موارد کمیاب، هنوز چیزهای بیشتری از کنترل صادرات از دست میدهد. به هر حال سیگنال حرکت پکن این است که تلاشهای ایالات متحده برای سلطه را عقب میاندازد و اینکه کاملاً خوشحال است که در یک جنگ فرسایشی اقتصادی قرار بگیرد.
کنترل بر کالاهای استراتژیک
علاوه بر تعرفههای گسترده، پکن میتواند از کنترل خود بر برخی کالاهای استراتژیک و بخشهایی از شرکتهای بینالمللی آمریکا برای ضربه زدن به واشنگتن در جاییکه بیشترین آسیب را میزند، استفاده کند.
چین چند روز قبل با اضافه کردن ۷ ماده خاکی کمیاب به فهرست کنترل صادرات خود اقدامات دفاعی را نشان داد، اقدامی که تهدیدی برای قطع عرضه مواد وابسته به بخشهای دفاعی و فنّاوری ایالات متحده بود. پکن این گزینه را برای گسترش کنترلها به ۱۰ ماده کمیاب دیگر یا ممنوعیت کامل صادرات به ایالات متحده حفظ میکند. چین به لطف قوانینی که در سال ۲۰۲۰ میلادی به اجرا درآورده است، اهرمی دارد که شرکتها را ملزم میکند تا مجوز صادرات فنّاوری را دریافت کند. منابعی به رویترز گفتند که چین پس از اعلام تعرفهها این قرارداد را تأیید نخواهد کرد.
تحریم شرکتهای آمریکایی توسط چین
پکن همچنین میتواند شرکتهای آمریکایی را هدف تحریم قرار دهد یا آنها را به فهرست موجودیتهای غیرقابل اعتماد اضافه کند که تاکنون عمدتاً شامل شرکتهایی است که معتقد است به تایوان تسلیحات میفروشند. سازندگان هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی که باتریهای خود را از چین تهیه میکنند، از جمله شرکتهایی هستند که با تحریمهای چین مواجه است.
وو شینبو، مدیر مرکز مطالعات آمریکایی در دانشگاه فودان گفت: حملات چین حملات دقیق هستند.
وی افزود: اولویت اصلی حفظ خویشتنداری و اولویت بعدی استفاده از روشهای نامتقارن است.
با توجه به تلاش واشنگتن و پکن برای تحمیل درد فزاینده بر یکدیگر و سایر کشورهای جهان که به عنوان آسیب جانبی در جنگ تجاری خود دیده میشوند، تصور اینکه یک توافق بزرگ برای کاهش تنش چگونه به نظر میرسد، دشوار است.
اقتصاددانان در این زمینه میگویند: هدف ترامپ برای ایجاد تعادل در تجارت با چین در کوتاه مدت تا میان مدت غیرممکن است، زیرا یک طرف تولید کننده پیشرو در جهان است و طرف دیگر بزرگترین مصرف کننده است.
بو ژنگیوان، شریک شرکت Plenum مستقر در چین گفت: چین اقدامات ایالات متحده را برای ایجاد فضای مناسب برای مذاکرات مساعد نمیداند. اما اگر یک توافق سریع در کوتاه مدت اتفاق بیفتد، ممکن است به نبرد ارادههای سیاسی تبدیل شود، جاییکه برخی از تحلیلگران معتقدند پکن دست برتر را دارد. البته این دیدگاه را در جنگ فرسایشی هم دارند.
اعتراض آمریکاییها به تعرفههای ترامپ
هزاران معترض در آخر هفته گذشته در واشنگتن و شهرهای سراسر ایالات متحده در اعتراض به تعرفههای اعمالی ترامپ و با انتقاد شدید از اُفت سهام وال استریت به دلیل آشفتگی بازارهای جهانی ناشی از تعرفهها، تجمع کردند.
بعید است که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین با مقاومت مشابهی در کشور تحت کنترل خود مواجه شود به همین جهت میتواند محرکهای پولی و مالی را برای اواخر سال جاری تنظیم کند تا در صورت نیاز مقداری از استرس اجتماعی را کاهش دهد.
ژیوو چن، استاد امور مالی در مدرسه بازرگانی HKU، گفت: در نهایت، این به یک بازی تبدیل میشود که کدام کشور واقعاً میتواند جمعیت خود را به طور مؤثرتری مدیریت کند تا پیامدهای اقتصادی بعدی این جنگ تجاری را مدیریت کند.
وی افزود: به هرحال من فکر میکنم توانایی ترامپ برای مبارزه سیاسی با چین چندان آسان نیست.
ترجمه: بهاره قهرمانی
منبع: خبرگزاری رویترز