تشکیل محور جدید انرژی در دریای خزر

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، در هفته جاری، شرکت ایکس‌آرجی  (XRG)، بازوی سرمایه‌گذاری خارجی شرکت نفتی ابوظبی، ADNOC، از خرید سهام میدان گازی فراساحلی معروف به «بلوک ۱» در بخش ترکمنستان دریای خزر خبر داد. این معامه در راستای راهبرد بلندپروازانه امارات برای تنوع‌بخشی به سبد انرژی  خود و کاهش وابستگی به صادرات نفت خام است.

شرکت ایکس‌آرجی XRG  قرارداد فروش گاز بلندمدتی با شرکت دولتی ترکمن‌گاز امضا کرده است که فرصت‌های بیشتری را برای توسعه بخش انرژی ترکمنستان فراهم می‌کند. اگرچه جزئیات مالی این قرارداد هنوز فاش نشده، اما این شرکت  احتمالاً ۳۸ درصد از سهام این پروژه را در اختیار دارد. همچنین، شرکت پتروناس مالزی با داشتن ۵۷ درصد سهامدار عمده بوده و شرکت دولتی هازارنبیت ترکمنستان ۵ درصد باقی‌مانده را در اختیار دارند

«بلوک ۱» در حال حاضر نتایج قابل توجهی را به همراه داشته و تولید روزانه آن به حدود ۴۰۰ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی، معادل تقریباً ۱۱.۳ میلیون متر مکعب، رسیده است. با این حال، XRG اعلام کرده که این تازه آغاز راه است. ذخایر این میدان بیش از هفت تریلیون فوت مکعب تخمین زده می‌شود و آن را به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین پروژه‌های انرژی در منطقه قرار می‌دهد.

یکی از عناصر کلیدی این توافق، قرارداد مشارکت در تولید است که با شرکت ملی نفت ترکمنستان، ترکمن‌بیت، امضا شده و اختیاری بیشتری در مورد کنترل بر توسعه منابع طبیعی فراهم می‌کند.

مزایای توافق

برای امارات متحده عربی، مشارکت در این پروژه فراتر از یک سرمایه‌گذاری تجاری است. این امیرنشین با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف سراسر جهان از آفریقا تا آسیای مرکزی، خود را به عنوان یک قدرت جهانی انرژی معرفی می‌کند. در این راستا، شرکت XRG که در سال ۲۰۲۳ میلادی با ۸۰ میلیارد دلار دارایی تأسیس شد، به سرعت به عنوان یکی از ابزار‌های اصلی ابوظبی برای گسترش انرژی جهانی ظهور کرده است. این قرارداد با ترکمنستان نه تنها جای پای امارات را در آسیای مرکزی تقویت خواهد کرد، بلکه دسترسی به بازار‌های کلیدی، به ویژه چین و آسیای جنوبی را نیز فراهم می‌کند.

برای شرکت پتروناس مالزی نیز این اقدام حضور آن در منطقه خزر را تقویت می‌کند و بر تمایل راهبردی آن به پروژه‌های گازی بلندمدت فراتر از جنوب شرقی آسیا تأکید دارد. با افزایش تقاضای جهانی برای گاز طبیعی به عنوان یک سوخت پاک در دوران گذار، هر دو کشور انتظار دارند که این پروژه در سال‌های آینده بازدهی بالایی داشته باشد.

این قرارداد نشان‌دهنده یک نقطه عطف مهم در راهبرد ترکمنستان برای تقویت حاکمیت انرژی و گسترش جغرافیای صادرات آن است. طبق اعلام کمیته آمار دولتی ترکمنستان، این کشور در سال ۲۰۲۴ میلادی، تقریباً ۷۷.۶ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و ۸.۳ میلیون تن نفت تولید کرده است. مقامات ترکمنستان همچنین بر رشد مداوم در فرآوری هیدروکربن تأکید می‌کنند، به طوری که تولید قیر ۱۰.۲ درصد، بنزین ۴.۸ درصد، نفت کوره ۸.۲ درصد و سوخت دیزل ۰.۶ درصد افزایش یافته است.

سردار بردی‌محمدوف، رئیس جمهور ترکمنستان، اولویت‌های ملی را برای سال‌های آینده ترسیم کرده است. نمونه این امر توسعه میدان گازی عظیم گالکینیش، راه‌اندازی مسیر‌های صادراتی جدید و تسریع پروژه خط لوله استراتژیک ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند (TAPI) بوده که هدف این خط لوله ایجاد یک کریدور صادراتی جایگزین و کاهش وابستگی کشور به بازار چین است.

امروزه، ترکمنستان و روسیه تأمین‌کنندگان اصلی گاز خط لوله به چین هستند. در این شرایط، عشق‌آباد نه تنها به دنبال حفظ سهم خود در این بازار مهم است، بلکه صادرات به مناطق دیگر را نیز گسترش می‌دهد.

با این حال، دستیابی به این اهداف مستلزم حل چالش‌های مهم داخلی، از جمله نوسازی فناوری‌های استخراج، تشدید اکتشافات زمین‌شناسی و اتخاذ راه‌حل‌های پیشرفته برای گسترش منابع خود است.

مشارکت‌های سرمایه‌گذاری راهبردی مانند قرارداد با XRG و پتروناس می‌تواند به عنوان کاتالیزور‌هایی برای نوسازی فنّاوری بخش نفت و گاز ترکمنستان عمل کند. مشارکت شرکای بین‌المللی با تخصص و فنّاوری‌های پیشرفته، شانس این کشور را نه تنها برای افزایش تولید، بلکه برای توسعه میادین جدید در آینده نیز افزایش می‌دهد.

در دوره گذار انرژی جهانی و تشدید رقابت برای بازار‌های آسیایی، ترکمنستان همواره به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار گاز اوراسیا مطرح شده است. همکاری با امارات متحده عربی و مالزی افق‌های جدیدی را برای این کشور نه تنها در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، بلکه در گسترش روابط تجاری بین‌المللی آن می‌گشاید.

اگر ترکمنستان در اجرای استراتژی بلندپروازانه انرژی خود، از افزایش تولید در میادین فراساحلی دریای خزر گرفته تا تکمیل خط لوله   TAPI، عملکرد موفقی داشته باشد، این کشور جایگاه ژئوپلیتیکی و اقتصادی خود را در صحنه جهانی به طور قابل توجهی ارتقا خواهد داد. ترکمنستان با معرفی خود به عنوان یک تأمین‌کننده قابل اعتماد و متنوع گاز طبیعی، می‌تواند به پلی مهم تبدیل شود که بازار‌های وسیع انرژی شرق و غرب را به هم متصل می‌کند. موقعیت جغرافیایی منحصر‌به‌فرد آن، پتانسیل صادرات نه تنها به چین و آسیای جنوبی، بلکه به اقتصاد‌های تشنه انرژی در خاورمیانه و اروپا را نیز فراهم می‌کند. این امر ترکمنستان را قادر می‌سازد تا از نقش یک تأمین‌کننده صرف بازار فراتر رفته و به یک کریدور انرژی تبدیل شود و به تثبیت امنیت انرژی منطقه‌ای و در عین حال به حداکثر رساندن درآمد‌های صادراتی خود کمک کند.

علاوه بر این، چنین تنوعی، آسیب‌پذیری ترکمنستان را در برابر نوسانات بازار و فشار‌های سیاسی از سوی هر خریداری، به ویژه چین که در حال حاضر بر سبد صادراتی آن تسلط دارد، کاهش می‌دهد. اجرای موفقیت‌آمیز این پروژه‌ها همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، فنّاوری‌های مدرن و تخصص فنی را جذب و به این کشور اجازه می‌دهد تا از پتانسیل ذخایر عظیم گاز طبیعی خود به طور کامل بهره‌برداری کند. با این اقدامات، ترکمنستان می‌تواند نه تنها به عنوان یک صادرکننده کلیدی انرژی، بلکه به شریک استراتژیک در شکل‌دهی به آینده شبکه‌های انرژی اوراسیا تبدیل شود و جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر وهم در گذار جهانی انرژی تثبیت کند.

منبع: نیوز آذربایجان