عصر کانتینر‌های هوشمند در راه است

اختصاصی مانا - بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد انواع کانتینرهای کالاهای خشک، یخچال‌دار، مخزن‌دار و کانتینرهای تخت با اتصال به شبکه‌های سلولی (LTE و 5G)، ماهواره، بلوتوث، وای‌فای، هوش مصنوعی، GPS و تلفن همراه و با استفاده از باتری‌های الکتریسیته، انرژی خورشیدی و پیل سوختی، برای ردیابی و نظارت بر دما، میزان رطوبت، نور، نحوه حمل و موقعیت‌یابی زمانی و مکانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شاید برای بسیاری، طرح موضوع تلفن همراه در ارتباط با کانتینر هوشمند سؤال‌برانگیز باشد؛ اما باید گفت داده‌های مربوط به ردیابی کانتینر هوشمند پس از بارگیری از ابتدای حرکت کشتی تا انتهای مقصد در تلفن همراه آنالیز می‌شود و ارسال‌کننده کالا هر زمان که اراده کند، می‌تواند از مسیر و نحوه حمل کالای خود آگاه شود.

نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که وقتی بحث کانتینرهای هوشمند به میان می‌آید، تصور عامه بر آن است که منظور همان کانتینرهای یخچالی است، در حالی‌که کانتینرهای هوشمند برای حمل انواع محمولات به کار می‌روند و یکی از آن‌ها کالاهای فاسدشدنی و یخچالی است. این کار روز به روز ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گیرد.

بازار ۳۰ میلیارد دلاری فنّاوری کانتینرهای هوشمند

کانتینرهای هوشمند از سال‌های گذشته وارد حمل‌ونقل کانتینری شده‌اند و تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که گردش مالی بازار فنّاوری‌ها و تجهیزات دیجیتالی کانتینرهای هوشمند در سال ۲۰۲۲ میلادی حدود ۳.۴۵ میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۳ میلادی بیش از ۴.۲۸ میلیارد دلار بوده که این رقم در سال ۲۰۳۲ میلادی به ۳۰ میلیارد دلار خواهد رسید.

همان‌طور که گفته شد، فنّاوری‌های مورد استفاده در کانتینرهای هوشمند شامل اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، GPS، تلفن همراه و… هستند. این فنّاوری‌ها در سال‌های آینده در کشورهای آمریکای شمالی، اروپا (انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا و…)، آسیا (چین، ژاپن، هند، کره جنوبی)، آمریکای لاتین (برزیل و آرژانتین) و خاورمیانه (امارات، عربستان سعودی، قطر، آفریقای جنوبی) شاهد رشد بیشتری خواهند بود.

در حال حاضر سازندگان و سفارش‌دهندگان در تدارک به‌کارگیری فنّاوری‌های پیشرفته در کانتینر هستند و بر روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند زیرا به خوبی می‌دانند که دستیابی به این فنّاوری به معنای ایجاد امنیت در زنجیرۀ کالا و لجستیک است. اما به‌کارگیری این نوع فنّاوری‌ها از مقررات سختگیرانه‌ای نیز برخوردار است که ساخت آن و تبدیل کانتینرهای فعلی به هوشمند باید با معیارها و استانداردهای سازمان بین‌المللی دریانوردی، موسسات رده‌بندی و الزامات ایمنی در برابر آتش‌سوزی و انفجار همخوانی داشته باشد و بالاترین گواهینامه (ATEX) را دریافت کند.

پاسخ به انتظارات مشتری

برای پی بردن به فرصت‌های رو به رشد بازار کانتینرهای هوشمند باید گفت ظهور تجارت الکترونیک نیاز به نظارت و ردیابی آنی و لحظه‌ای کانتینرهای حامل محموله دارد که این مهم در کانتینرهای هوشمند خلاصه شده است. پاسخ به انتظارات مشتری یکی از اهداف کسب‌وکار برای دستیابی به کانتینرهای هوشمند است. با این هدف، صنعت حمل کانتینر به فنّاوری پیشرفته روی می‌آورد چون به خوبی می‌داند در غیر این صورت از قافله دنیای دیجیتال و هوشمندسازی عقب خواهد ماند.

دست‌اندرکاران این صنعت به خوبی درک کرده‌اند که آینده در دست فنّاوری دیجیتال پیشرفته است و افزایش رضایت مشتری، اطمینان از عملکرد روان عملیات زنجیره تأمین با استفاده از آخرین فنّاوری‌ها یک ضرورت است. اما نباید فراموش کرد که هزینه‌های سرمایه‌گذاری در این بخش بسیار بالاست و با چالش‌هایی مواجه است زیرا مشاغل مربوط به کسب‌وکار کانتینرهای پیشرفته به زیرساخت‌های اساسی نیاز دارد و نبود منابع مالی، بدون حمایت بخش‌های مختلف و دولت، رشد کلی این صنعت در حال توسعه را کند کرده و اجرای آن در سطح گسترده جهانی را محدود می‌کند.

مدیریت بهینه زنجیرۀ تامین

با پیشرفت مداوم فنّاوری‌ها که هر روز به شکل‌های مختلف نمود عینی می‌یابند، نوآوری در ساخت کانتینرهای هوشمند نیز متفاوت‌تر می‌شود زیرا فنّاوری‌ها با سرعت لحظه‌ای پیش می‌روند که امکان ایستادن ندارند و هرگز منتظر ما نخواهند ماند. همان‌طور که قبلاً نیز مطرح شد، با ساخت کانتینرهای هوشمند، ردیابی کانتینر در هر زمان و مکان، نظارت بر نحوه حمل آن با قابلیت اطمینان بیشتر و ایمنی قابل قبول‌تر، مدیریت بهینه زنجیره تأمین و لجستیک کالا را پشتیبانی می‌کند.

در ژوئیه سال ۲۰۲۴ میلادی، شرکت ORBCOMM نسل جدید نظارت و ردیابی کانتینرهای یخچالی را ارائه کرد که در نوع خود بی‌نظیر است. این نمونه‌ها با باتری قابل شارژ و حسگرهای بلوتوث به ارتقای سیستم نظارتی و ردیابی کمک شایانی می‌کند و قادر است کانتینرهای حامل سایر محموله‌ها را نیز ردیابی و نظارت کند. در چنین صورتی، فرستنده و گیرنده کالا با تحلیل داده‌های دریافتی از طریق انواع فنّاوری‌ها حتی تلفن همراه، می‌توانند از مبدأ تا مقصد، وضعیت کانتینر را رصد کنند. نسل جدید سیستم موقعیت‌یاب کانتینرهای هوشمند با استفاده از GPS در سال ۲۰۲۳ میلادی بیش از ۳۹ درصد سهم بازار را بر عهده داشت که با ورود فنّاوری هوش مصنوعی، این آمار در سال جاری و سال‌های بعد متغیر خواهد بود.

در سال ۲۰۲۳ میلادی، استفاده از فنّاوری کانتینرهای هوشمند در آمریکای شمالی بیشتر بود و این قاره بر چنین بازاری مسلط بود، به‌گونه‌ای که ۳۵ درصد از بازار تجهیزات این قبیل کانتینرها را در دست داشت. در اروپا، علیرغم مقررات سختگیرانه، در سال ۲۰۲۳ میلادی بیش از ۲۸ درصد بازار این نوع فنّاوری کانتینرها متعلق به اتحادیه اروپا بود.

دو خط کشتیرانی بزرگ، بازیگران اصلی عرصه کانتینر هوشمند

در سال ۲۰۲۳ میلادی، شرکت‌های MSC و مرسک در داشتن کانتینرهای هوشمند پیشتاز بودند و سهم ۱۸ درصدی را از آن خود کردند. بنابراین، در مقابل استفاده اندک سایر خطوط کشتیرانی، می‌توان گفت این دو شرکت بازیگران اصلی این عرصه به‌شمار می‌روند. شرکت آلمانی هاپاگ-لوید نیز دستی در کار کانتینرهای هوشمند دارد. این شرکت در آوریل سال جاری میلادی یک نوع فناوری ردیابی کانتینرهای خشک با عنوان "موقعیت‌یابی زنده" رونمایی کرد که یک روش ابتکاری و استراتژیک در ردیابی کانتینر محسوب می‌شود و کانتینر را از مبدأ تا مقصد پیگیری می‌کند.

بدین ترتیب، با استقبال صنعت حمل‌ونقل کانتینری از کانتینرهای هوشمند، شرکت‌های زیادی اکنون در زمینه راه‌اندازی انواع فنّاوری‌ها برای نصب در کانتینرها فعالیت می‌کنند و صاحبان حمل‌ونقل نیز برای دستیابی به این فنّاوری‌ها تلاش می‌کنند زیرا تا چندی دیگر، برای پاسخگویی به نیاز مشتری، تجهیز کانتینر به انواع فنّاوری‌های روز یک الزام خواهد بود و کانتینرهای هوشمند کل فرایند حمل‌ونقل کانتینری را پوشش خواهند داد.

در پایان، بررسی‌های صورت‌گرفته از سوی دست‌اندرکاران حاکی است که صنعت کانتینرهای هوشمند با رشد ۲۴ درصدی تا سال ۲۰۳۲ میلادی روند صعودی خواهد داشت، که در این میان سهم اروپا بیشتر و سهم خاورمیانه به مراتب کمتر خواهد بود.