mana.ir

در میان تحولات ژئوپلیتیک ی، قرقیزستان و ایران در تلاش برای گسترش روابط تجاری و اقتصادی خود هستند که به دلیل پیگیری بیشکک برای یافتن مسیر‌های ترانزیتی جایگزین و دسترسی به محصولات نفتی ایران و همچنین گسترش راهبردی تهران به جمهوری‌های آسیای مرکزی در پی تحریم‌های غرب است.

پس از پایان جنگ سرد، قفقاز جنوبی، حوضه دریای خزر و آسیای مرکزی به مناطقی تبدیل شدند که نقش مهمی در اندیشه‌های استراتژیست‌های ژئوپلیتیک غربی داشتند و از همین روی اهمیت آن‌ در امور بین‌المللی، فراتر از منابع فراوان انرژی مورد توجه قرار گرفت. با این حال، وقفه‌ای از تعامل استراتژیک در پایان دهه اول قرن جدید مشاهده شد. اکنون، یک و نیم دهه بعد، تمایل وزارت امور خارجه ایالات متحده، سیاستگذاران و مشاوران در واشنگتن به این منطقه دوباره شعله‌ور شده که با همسویی اروپا نیز همراه است.

در تمام این سال‌ها همواره بحث بر سر این بوده که آیا نهاد‌های سیاسی کشور از اهمیت مسائل راهبردی مانند «توسعه دریا محور» وقوف ندارند؟ چون به نظر می‌رسید این دست مباحث تنها در بخش کارشناسی باقی می‌مانند و به بالاتر راه نمی‌یابند. به همین علت بر آن شدیم تا با مدیران مرکز پژوهش‌های مجلس که نهادی مشورتی به قوه مقننه محسوب می‌شود مباحث دریایی را مطرح کنیم. علت این بود که به برآوردی دست پیدا کنیم که آیا در این نهاد‌ها دریا جایگاهی دارد؟ در گفتگو با مهدی رزم آهنگ «مدیر گروه اقتصاد بین‌الملل مرکز پژوهش های مجلس» دریافتیم که پژوهشگران این مرکز حاکمیتی بر اهمیت دریا اشرافی بیش از انتظار دارند و آنها نیز به توسعه دریا پایه اقبال دارند. اما رویکردهای مدیریتی مسلط بر کشور کماکان به تحول جدی در راهبردهای کلان اقتصادی اعتقادی ندارد و اساساً به علت عدم فهم مسائل نو در جهان نمی تواند واکنشی درست نسبت به این مسائل داشته باشد. باید اشاره کرد که گفتگو با رزم آهنگ قرار بود تنها بر منطقه مکران تمرکز داشته باشد اما موانع کلان پیش روی توسعه این بخش از سواحل کشور دشوارتر از آن بود که بحث را به آن محدود کنیم.

فرسودگی ژئوپلتیک بیش از پیش کشور را تهدید می‌کند. مسیر‌های تجاری بین‌المللی یک به یک در حال دور زدن ایران هستند. چین برنامه‌ای راهبردی برای توسعه بخش غربی خود دارد و معطل جذابیت‌های چابهار نمانده تا در بندر گوادر در قرینگی شرقی چابهار ۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند. هند علی‌رغم انعقاد قرارداد همکاری در چابهار همواره از تأخیر‌های پیاپی در توسعه این بندر و عدم آمادگی زیرساخت‌های لجستیکی در کشور گله‌مند بوده است تا این کشور نیز توسعه مسیر‌های دریایی را برای حمل‌و‌نقل کالا‌های تولیدی خود در دستور کار قرار دهد. کشور‌های حوزه cis نیز به طُرُق مختلف نیاز‌های وارداتی و صادراتی خود را به مشارکت در یک کمربند-یک راه برآورده کرده‌اند. در این میان ترکیه مسیر‌های جایگزین ایران به اروپا را میزبانی می‌کند و عراق سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدت را برای توسعه لجستیکی خود و بدل شدن به بازیگری مهم در ترانزیت منطقه آغاز کرده است. اما آیا فرصتی برای ما باقی مانده است؟ این سوالی است که از مهدی صفری‌مقدم مدیرعامل شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی تهران که در گذشته مدیرکل طرح جامع و مدل های حمل و نقل و دبیر ستاد مراکز لجستیک وزارت راه و شهرسازی بوده است مطرح کردیم.

فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اشاره به حضور نیروی دریایی ارتش در آب‌های سرتاسر جهان گفت: در حال برنامه‌ریزی برای حضور در تنگه پاناما هستیم.