روابط اقتصادی ایران و چین، در مسیر تحول جدید

مانا: مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امورخارجه در نشست مشترک بازرگانان ایرانی و چینی در پکن گفت،  سفر رئیس جمهوری ایران به چین‌ می‌تواند به اجرای سریع‌تر طرح‌ها و همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور منجر شود.

"سید ابراهیم رئیسی" رئیس جمهوری اسلامی ایران درصدر هیئتی سیاسی و اقتصادی و به دعوت رسمی «شی جین پینگ» همتای چینی خود به پکن سفر کرده و یکی از اهداف این سفر پیگیری سند راهبردی ۲۵ ساله بین ایران و چین است.

ایران و چین در سال‌های گذشته روابط خود را در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و دفاعی گسترش داده‌اند که  امضای  سند راهبردی ۲۵ ساله در مارس ۲۰۲۱  گامی مهم در جهت تکمیل این روند محسوب می‌شود. این سند مسیر همکاری دراز مدت دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را مشخص می‌کند.

 چین به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد کالا محور جهان طی سال‌های گذشته به صورت ثابت در صدر جدول تجارت با ایران قرار داشته و حتی در اوج سال‌های تحریم،  اصلی‌ترین شریک تجاری ایران باقی مانده است، اما با توجه به ظرفیت‌ها و قرابت سیاسی طرفین، زمینه برای توسعه هر چه بیشتر تجارت دو کشور وجود دارد.

چین با مجموع تجارت ۲۹.۲ میلیون تن کالا به ارزش ۲۵.۳ میلیارد دلار بیشترین میزان تبادل تجاری با ایران را در ده ماه امسال (۱۴۰۱ شمسی) داشته است. همچنین در بین ۱۴۳ مقصد صادراتی ایران،   کشور چین با خرید ۱۲ میلیارد و ۸۰۶ میلیون دلار، بیشترین خرید کالا از ایران را در این مدت داشته که رشد ۱۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. واردات ایران از چین هم به ۱۲ میلیارد و ۶۹۸ میلیون دلار رسید که با رشد ۳۳ درصدی همراه بوده است.

سیاست‌های ایران در زمینه چند جانبه گرایی،  نگاه به شرق، عضویت ایران در شانگهای، همکاری‌های بین المللی ایران با کشور‌های آسیایی، ارتباط تاریخی ایران با چین در تجارت و همکاری برای فعال سازی جاده ابریشم جدید در طرح یک کمربند یک جاده، از جمله عواملی است که موجب افزایش تعاملات تجاری و اقتصادی ایران با چین شده است.

اما با توجه به حجم اقتصاد چین و روابط خوب میان ایران و آن کشور، انتظار می‌رود میزان سرمایه گذاری چین در ایران افزایش یابد؛ چینی‌ها در سال گذشته نزدیک به دویست میلیون دلار سرمایه گذاری مستقیم در ایران انجام داده اند که از این لحاظ پس از روسیه، امارات متحده عربی و ترکیه قرار می‌گیرند.

این در حالی است که ایران و چین برای اجرایی شدن سند راهبردی دو کشور تاکنون چندین تفاهم نامه در بخش‌های  سرمایه گذاری مشترک، نفت و گاز، تعاملات مالی و بانکی وهمچنین در زمینه ترانزیت و بنادر امضا کرده‌اند که انتظار می‌رود در دیدار "سید ابراهیم رئیسی" رئیس جمهوری اسلامی ایران با «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین،   نهایی شود.

بدیهی است، ظرفیت‌های جغرافیایی بی نظیر ایران به عنوان یک چهار راه طلایی در راهگذر شرق-غرب و شمال-جنوب، برای تحقق طرح یک کمربند یک جاده که چینی‌ها دنبال می‌کنند مهم است؛ ایران جزء معدود کشور‌های جهان است که در مناطق پیرامونی متعددی قرار گرفته است. ایران در حوزه کشور‌های خلیج فارس، غرب آسیا، آسیای مرکزی، قفقاز و شبه قاره هند قرار می‌گیرد که یک موقعیت ویژه ترانزیتی به عنوان پل ارتباطی بین قاره آسیا، اروپا و آفریقا محسوب می‌شود. ایران همچنین از بزرگترین دارندگان منابع نفت و گاز در دنیا است و می‌تواند نقشی مهم در تامین انرژی و امنیت آن برای اقتصاد چین ایفا کند؛ بنابراین ظرفیت‌های گسترده موجود در زمینه‌های انرژی،  ترانزیت، تجارت و سرمایه‌گذاری را می‌توان از زمینه‌های بسیار مناسب برای تعمیق و توسعه روابط اقتصادی ایران و چین دانست که البته متضمن منافع دو کشور است.  

 «ژو یونگبیائو» از مدیران دانشگاه  لانژو چین در این باره، با اشاره به سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به چین می‌گوید: "این سفر می‌تواند به عنوان یک ارتقاء بسیار مهم در روابط چین و ایران تلقی شود... همکاری در چارچوب ابتکار کمربند و جاده و سازمان همکاری شانگ‌های فضای بیشتری برای همکاری چین و ایران فراهم می‌کند و می‌توان پیش بینی کرد که پس از این دیدار روابط چین و ایران وارد مرحله جدید و بالاتری شود. "

نویسنده: حسن عقیقی سلماسی