مدیرعامل شرکت کشتیرانی سفیران پیامدریا:
فعالان دریایی با ریسک های عملیاتی و حقوقی مواجه هستند
حملونقل دریایی بالاخص بازار حمل فله در جهان به صرفهترین، امنترین و پاکترین روش حملونقل دنیاست که سالانه بیش از ۱۱ میلیارد تن کالا از طریق آن حمل میشود؛ این شیوۀ حمل هماکنون با شرایط دشوار و تلاطمهای بسیار روبهرو است به طوریکه بسیاری از شرکتهای بزرگ کشتیرانی با ادغام، حذف سفرهای زیانده و نرخهای سربهسر درحال عبور از این بحرانند. اما چنانچه به تمام محدودیتهای گفته شده در تجارت دریایی؛ تحریم، دشواریهای تردد به بنادر دنیا، مشکلات مربوط به مراودات بانکی، تأمین سوخت و نوسان نرخ ارز ... را بیفزاییم، آنجاست که فعالیت ناوگان ملی در این کوران مشکلات رنگ و بوی رشادت به خود میگیرد. ناوگانی که بازوی توانمند در حمل محمولات صادراتی و وارداتی کشور در مقاطع حساس است و حفظ و تداومش تلاش مضاعف به دور از شعارزدگی را میطلبد. این مقال بهانهای داد تا پای صحبت مدیرعاملی بنشینیم که با سالها تجربه در فرماندهی شناورهای ناوگان ملی، هماکنون سکان شرکت کشتیرانی سفیران پیام دریا (سپید) به دست اوست. مدیرعامل شرکت کشتیرانی سفیران پیام دریا، معتقد است چنانچه راه ورود کشتیهای تحت پرچم ایران به بنادر دنیا نیز بسته شود، سرمایۀ اصلی و نیروی متخصص و توانمند این شرکت همچنان قادر به پیشبرد امور خواهند بود. مشروح این گفتگو را در ادامه میخوانید.
مختصری در خصوص نحوۀ تجارت حمل فله و تانکر در کشتیرانی سفیران پیام دریا بفرمایید؟
شرکت کشتیرانی حمل فله در سال ۱۳۶۳ و در دوران جنگ تحمیلی با حمل موادغذایی و غلات به حوزۀ حمل محمولات فله وارد شد و در قالب کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با ۲۰ فروند شناور جدید فعالیت خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۸۸ با شکلگیری شرکت سفیران پیام دریا (سپید) وظیفۀ حمل محمولات صنعتی، شیمیایی، غذایی و معدنی رسماً به این شرکت سپرده شد و این شرکت هماکنون با ۵۵ شناور با ظرفیت حمل دو میلیون و ۸۰۰ هزار تن قابلیت حمل محمولات صادراتی و وارداتی به کشور را دارد.
ویژگی بارز صنعت حمل فله، فعالیت به صورت ترمپ بوده و مسیرهای بعدی از قبل مشخص نیست به طوریکه شناور ممکن است پس از تخلیۀ محموله از برنامۀ سفر بعدی بیاطلاع باشد، لذا شرکت کشتیرانی حمل فله به دلیل محدودیتهایی که دارد با مطالعۀ دقیق بازار به منظور سوددهی بیشتر توانسته است در بیشتر مسیرها حمل محمولاتش را به نوعی با مبداء و مقصد مشخص انجام دهد تا بتواند با کاهش هزینه نسبت به انجام مأموریتهای محوله اقدام کند.
با توجه به اینکه شرکت کشتیرانی سپید بیشترین فعالیت را در سطح بینالمللی انجام میدهد، آیا برنامهای برای افزایش سهم حمل بار در این شرکت دارید؟
تداوم فعالیت هر شرکت کشتیرانی در گرو تثبیت و افزایش سهم در بازار حمل بینالملل است. شرکت حمل فله نیز در سالهای اخیر با ورود به حوزۀ تانکر و حمل محمولات نفتی و با مطالعۀ بازار بینالملل و ایجاد زیرساختهای لازم در صدد کسب سهم بیشتر و در خور این شرکت از بازار است و قصد دارد با توسعۀ فعالیت خود در بخش واردات غلات، سهم قابل توجهی از واردات ۱۸ میلیون تنی غلات به کشور را از آن خود کند. کشتیرانی حمل فله به منظور بازدهی بیشتر نیازمند رعایت نوسازی و تطابق با آخرین قوانین بینالمللی همچون استفاده از سوخت کمسولفور است که هماکنون این مهم درحال پیگیری و انجام است.
حمل دریایی در جهان هماکنون با معضلاتی روبهرو است که بیشک شرکت حمل فله نیز از آن مستثنی نیست، اگر به این شرایط سخت، تحریم را اضافه کنیم، شرکت تحت مدیریت جنابعالی چگونه توانسته این مشکلات را مدیریت کند؟
موانع تجارت دریایی و رکود اقتصادی حاکم بر جهان که تأثیرات زیادی در کاهش فعالیت شرکتهای کشتیرانی جهان داشته است از یک سو و تحریمهای آمریکا علیه صنعت دریایی کشور از سوی دیگر مشکلاتی را برای شرکت کشتیرانی سپید به همراه داشته است. موانع موجود عملاً این شرکت را در شرایط غیرقابل مقایسه با شرکتهای فعال در این حوزه قرار داده به نحوی که مدل تجارت این شرکت با شرکتهای مشابه متفاوت شده است. البته با توجه به بنیه توانمند و علمی که در نیروهای متخصص این شرکت وجود دارد، توانستهایم تا حدی مشکلات را مرتفع کنیم. مهمتر از آن، مدیریت جدید گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ تصمیم صحیح و شجاعانه در تغییر ساختار هلدینگ و شرکتهای کشتیرانی زیر مجموعه اقدام به چابکسازی، کنترل هزینهها در بخش فنی و سوخت، مدیریت هزینه کرد کشتیها و ... نموده است که قطعاً با این روش حاشیۀ سود ما افزایش خواهد یافت.
ارزیابی جنابعالی از تغییرساختار در فرآیند فعالیت کشتیرانی حمل فله در بلندمدت چیست؟
با توجه به شرایط موجود، تغییر ساختار عملیاتی شرکتهای زیر مجموعۀ گروه تصمیم خردمندانه و مورد نیاز این شرکتها بوده است که جا دارد از مدیریت ارشد و هیئت مدیره کشتیرانی به دلیل این تصمیم شجاعانه تشکر کرد چرا که این روند میبایست سالها پیش انجام میشد لیکن به دلیل چالشهای عدیدهای که پیش روی تیم مدیریتی این شرکت وجود داشت، به تعویق افتاد.
قطعاً با اجرایی شدن ساختار جدید در آیندۀ نزدیک، کشتیرانی سپید کاملاً به یک شرکت کشتیرانی در ابعاد بینالمللی تبدیل خواهد شد و به دلیل اعمال سیاستهای کنترل هزینه متناسب با عملیات کشتیها میتواند بازدهی سرمایۀ در اختیار را بهبود بخشد.
ضمن بیان اثرات تحریم در بازار حمل فله، بفرمایید مدل کسب و کار در این شرکت در شرایط فعلی چگونه است؟
ماهیت فعالیت شرکت حمل فله در حوزۀحمل مایع و خشک، کسب درآمد از طریق حمل محمولات به صورت اجارۀ سفری یا زمانی است. در مدل اجارۀ زمانی که یکی از ابزارهای تجارت دریایی بینالمللی است، کشتی در مسیرهای مورد توافق طرفین به صورت قرارداد زمانی و یا اجارۀ سفری به اجارهکنندگان واگذار میشود.
باید گفت خط سیر شناورهای کشتیرانی سفیران پیامدریا در بخش کالای عمومی و حمل محمولات فله میتواند هم به صورت ترمپ (خطوط نامنظم) و هم گاهاً به صورت لاینر باشد. در شیوۀ ترمپ که برنامۀ زمانی مشخصی در این مدل برای حمل بار وجود ندارد و مسیرها از قبل مشخص نیست، حمل محمولات به صورت اجارۀ سفری و یا زمانی برای حمل یک یا دو نوع کالا انجام شده لذا مالک با یک یا دو صاحب کالا سرو کار دارد، اما در لاینر، حمل بار به صورت برنامۀ سفری مشخص انجام شده و شناورها در برنامۀ زمانبندی مشخص به حمل محموله میپردازند. عملاً هر شرکت حمل فله، چون کشتیرانی سپید میبایست از روشهای گفته شده برای کسب درآمد و ورود به حوزههای مختلف استفاده کند تا بتواند بازارهای جدید را بشناسد و با کاهش هزینهها، استفادۀ بهینه از کشتیها و حضور در عرصۀ بینالملل نسبت به کسب سهم و درآمد بیشتر قدم بردارد.
مشکلات و موانع موجود در این مدل کسب و کار چیست؟
هدف شرکت سپید ورود به عرصۀ بینالمللی است و قاعدتاً مشکلات احتمالی پیرامون این مدل کسب و کار وجود دارد به عنوان نمونه در بحثهای قراردادی، ممکن است اجارهکنندگان خارجی و یا داخلی به تعهدات خود آنطور که انتظار میرود، عمل نکنند، اما نمیتوان پروسۀ فعالیت را با این اجارهکنندگان متوقف کرد. البته پیگیری مشکلات از طرق حقوقی برای تسهیل فرآیند فعالیت وجود دارد به هر حال باید بدانیم ماهیت فعالیت در حوزۀ حملونقل دریایی در عرصۀ بینالملل با ریسکهای متعدد همراه است، اما در کنار آن ابزار دفاعی برای مقابله با این مشکلات، محکم کردن مفاد و ابعاد حقوقی قراردادها است تا چنانچه مشکلات احتمالی رخ داد، نیروهای متخصص و توانمند این شرکت بتوانند نسبت به حقوق به ظاهر از دست رفتۀ کشتیرانی در محاکم داخلی و بعضاً بینالمللی احقاق حق کنند.
اخیراً مطالبی پیرامون نحوۀ اجارۀ کشتیهای این شرکت در رسانههای غیر رسمی منتشر شده است، نظر شما پیرامون این مطالب چیست؟
همانطور که میدانید، گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی و همینطور شرکت سپید که از شرکتهای اصلی و زیرمجموعۀ کشتیرانی است با نیروی انسانی متخصص، دلسوز و توانمند، جزء شرکتهای تخصصی کشور در حوزۀ حملونقل است و با ریسکپذیری بالا و ابتکار عمل در شرایط حساس فعلی با استفاده از راهکارهای عملی جهت فعالیت بهینه و بیاثر نمودن آثار تحریمها تلاش میکند و چنانچه گاهاً مشکلاتی در نحوۀ اجارۀ شناورهایش رخ دهد، حتماً با پیگیری از طریق محاکم حقوقی و بینالمللی قابل جبران و بازگشت خواهد بود تا احیاناً منافعی ضایع نگردد. در این دوران سخت از اصحاب رسانه انتظار داریم پیش از انتشار اخبار غیررسمی نسبت به صحت و سقم آن از طریق برقراری ارتباط با روابطعمومی این شرکت اطلاعات لازم را کسب کنند و با درج اطلاعات و گزارشهای نادرست احیاناً زمینههای سوء استفاده را برای سودجویان فراهم نکنند.
آیا شرکت کشتیرانی فله از سوی دولت مورد حمایت قرار میگیرد؟
باید بدانیم ناوگان ملی و نیز شرکت کشتیرانی سفیران پیامدریا به عنوان یک بنگاه اقتصادی در فضا و شرایط کنونی که حمل محمولات تجاری را با سختیها و چالشهای بسیار، چون تحریم، محدودیت تردد به بنادر جهان، مراودات بانکی و ... انجام میدهد و علیرغم تمامی این شرایط با ارائۀ خدمات، خود را با نرم بازار بینالملل منطبق کرده است، انتظار تعامل و حمایت بیشتر از سازمانهای دولتی و واردکنندگان و صادرکنندگان محمولات دارد تا با درک شرایط حساس کنونی و پرداخت بدهیهای معوقه، این شرکت را در مسیر فعالیت خود که حمل محمولات صادراتی و وارداتی کشور و بازارهای بینالملل است، یاری کنند. البته دولت و وزارتخانههای مربوطه خصوصاً وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمانهای ذیربط تلاشهای بسیاری در جهت ایجاد ارتباط مؤثر بین صاحبان کالا و ناوگان ملی و کشتیرانی سپید انجام دادهاند که جای تقدیر و تشکر دارد که با افزایش تعامل و گفتمان مؤثر میان کشتیرانی و سازمانهایی که به نوعی صاحبان کالا محسوب میشوند، کشتیرانی را در عبور از بحرانهای موجود همراهی کنند.
همچنین پیشنهاد این شرکت به سازمانهای دولتی و شرکتهای خصوصی برای حمایت از صادرات غیر نفتی، حمل محمولات مورد نیاز کشور به صورت تهاتری از طریق شرکتهای گروه کشتیرانی است که این امر قطعاً همکاری سازمانهای دولتی و نهادهای بالادستی، چون وزارت صمت، بانک مرکزی و... را میطلبد.