به گزارش مانا، صنعت کشتیسازی که پس از جنگ جهانی دوم به عنوان موتور محرک بازسازی اقتصادی بسیاری از کشورها شناخته شد، اکنون به صحنه رقابت مستقیم چین و آمریکا بدل شده است. چین در دهه اخیر با شتابی قابلتوجه جایگاه نخست جهانی را به دست آورده و بیش از ۵۰ درصد ظرفیت تولید کشتی دنیا را به خود اختصاص داده است؛ موضوعی که برای ایالات متحده زنگ خطر جدی محسوب میشود.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، ژاپن نخستین کشوری بود که با تکیه بر کشتیسازی توانست اقتصاد ویرانشده خود را احیا کند. از دهه ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰، ژاپن بهعنوان قطب اصلی این صنعت شناخته میشد. اما از ابتدای قرن بیستویکم، کره جنوبی برای چند سال کوتاه جایگاه نخست را به دست آورد. با این حال، از سال ۲۰۱۰ به بعد چین با سرمایهگذاری گسترده، سیاستهای حمایتی و ظرفیت تولید بیسابقه، به قدرت بلامنازع کشتیسازی جهان تبدیل شد.
بر اساس دادههای رسمی منتشر شده توسط دولت پکن، تولید کشتیهای این کشور از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ به طور میانگین سالانه ۱۴.۲ درصد رشد کرده است. در سال ۲۰۲۴ چین ۵۰.۱ درصد از کل تولید جهانی و بیش از ۶۷ درصد سفارشهای جدید را جذب کرده است. این آمار بهروشنی نشان میدهد که چین نهتنها در عرصه کشتیهای تجاری، بلکه در حوزههایی استراتژیک مانند ناوهای هواپیمابر و کشتیهای حمل گاز طبیعی مایع نیز پیشتازی میکند. ایالات متحده اما این رشد را تهدیدی مستقیم برای منافع خود میداند. دولت دونالد ترامپ در ادامه سیاستهای تجاری سختگیرانهاش علیه چین، تعرفههای سنگینی بر کشتیهای تولیدی این کشور اعمال کرده است. همین اقدام در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ موجب کاهش ۱۸ درصدی سفارشهای جدید کشتیهای چینی شد.
طبق گزارش انجمن ملی صنعت کشتیسازی چین، میزان تولید کشتی این کشور از ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۵ حدود ۲۴.۱۳ میلیون DWT بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳.۵ درصد افت داشته است. در همین بازه، سفارشهای جدید به ۴۴.۳۳ میلیون DWT رسید که ۱۸.۲ درصد کاهش را نشان میدهد. با وجود این فشارها، چین همچنان پیشتازی خود را حفظ کرده است.
در نیمه نخست ۲۰۲۵، این کشور ۵۱.۷ درصد از تولید جهانی، ۶۸.۳ درصد از سفارشهای جدید و ۶۴.۹ درصد از سفارشهای در دست ساخت را در اختیار داشت. جالب آن که بخش قابلتوجهی از مالکان بینالمللی، علیرغم نگرانی از افزایش هزینههای ناشی از تعرفههای آمریکا، همچنان ترجیح دادهاند قراردادهای ساخت خود را با یاردهای چینی منعقد کنند. برای نمونه، از میان ۱۹۵ کشتی کانتینری سفارش داده شده در نیمه نخست سال، ۱۳۳ فروند در کارخانجات چینی به ثبت رسیده است.
کارشناسان معتقدند کشتیسازی فراتر از یک صنعت صرفاً اقتصادی، ابزاری ژئوپلیتیک برای چین محسوب میشود. این کشور با تکیه بر ظرفیت تولید داخلی نهتنها توانسته اشتغالزایی و ارزآوری گستردهای داشته باشد، بلکه وابستگی خود به دیگر قدرتها در حوزههای نظامی و حملونقل دریایی را نیز کاهش داده است.
به باور تحلیلگران، تقابل تجاری آمریکا و چین در این حوزه تازه آغاز شده است و با توجه به جایگاه استراتژیک حملونقل دریایی در تجارت جهانی (بیش از ۸۰ درصد تجارت دنیا از طریق دریا صورت میگیرد)، کشتیسازی میتواند به یکی از مهمترین جبهههای رویارویی دو اقتصاد بزرگ دنیا در سالهای آینده تبدیل شود.