سوسوی ستاره لجستیکی ایران

مانا- بندر چابهار، نگین سواحل مکران، این روز‌ها شاهد تحولات چشمگیری در زمینه تجارت دریایی و ترانزیت کالا است. این بندر اقیانوسی، با سرمایه‌گذاری‌های اخیر و راه‌اندازی خطوط منظم کشتیرانی به همت گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به قطبی مهم برای صادرات و واردات انواع کالا تبدیل شده است. در این میان، صادرات میوه تازه از چابهار به مقاصد دور و نزدیک با استفاده از کانتینر‌های یخچالی گروه کشتیرانی، فصلی جدید در تجارت بین‌المللی ایران گشوده و به رونق اقتصادی منطقه کمک شایانی کرده است. با این حال، بندر چابهار همچنان با چالش‌هایی مانند کمبود تجهیزات بندری و مشکلات تأمین به موقع سوخت برای کشتی‌ها مواجه است که نیازمند توجه و حمایت بیشتر مسئولان است.

رونق بندر چابهار و همکاری مؤثر کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و سازمان بنادر و دریانوردی، امید به آینده‌ای روشن برای توسعه اقتصادی این منطقه را افزایش داده و با نگاه مشتری‌مدارانه، به بهبود شرایط اقتصادی و اشتغال در استان سیستان و بلوچستان کمک می‌کند.

رونق بندر چابهار و نقش کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران

قاسم عسکری نسب، مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان، با تأکید بر اهمیت همکاری کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و سازمان بنادر و دریانوردی، تصریح کرد: همواره این دو نهاد مانند یک خانواده در کنار یکدیگر بوده و با اتحاد و همدلی در حوزه‌های کلان موردنظر نظام فعالیت می‌کنند.

عسکری نسب به نگاه رهبر معظم انقلاب در خصوص اقتصاد دریامحور و آنچه ایشان «گنج پنهان در سواحل مکران» نامیدند اشاره کرد و افزود: با توجه به این نگاه و حمایت گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، تصمیم گرفتیم به سمت پویا کردن این گنج پنهان قدم برداریم.

وی خاطرنشان کرد: هرچند گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در گذشته فعالیت‌هایی در این زمینه داشته است، اما خطوط منظم و مستقیم کانتینری تا به حال شکل نگرفته بود. اکنون، با ایجاد این خطوط، صاحبان کالا می‌توانند با خیال راحت کالا‌های خود را به / از این بندر حمل کنند.

توسعه مشتری مداری و تخفیف‌های خدمات بندری

مدیرکل بنادر و دیانوردی سیستــان و بلوچستان در ادامه به نگاه توسعه‌ای سازمان بنادر و دریانوردی نسبت به چابهار اشاره کرد و گفت: نگاه ما بر خدمات‌رسانی به مشتری است. به همین منظور تخفیف‌هایی در حوزه خدمات بندری ارائه داده‌ایم که شامل ۹۰ درصد تخفیف در THC و ۷۵ درصد تخفیف در خدمات انبارداری است.

عسکری نسب با تأکید بر تأثیر مثبت راه‌اندازی خطوط منظم و مستقیم از/به بندر چابهار، گفت: گروه کشتیرانی در گذشته مجبور بود کانتینر‌های خود را به بندرعباس منتقل کند و هزینه‌های اضافی بابت انبارداری و ترانشیپ کالا پرداخت کند. اکنون با ایجاد خطوط منظم، بسیاری از هزینه‌های مضاعف کاهش یافته و کالا زودتر به دست صاحب کالا می‌رسد. به گفته فعالان اقتصادی، هر کانتینر در این مسیر ۷۰۰ دلار برای صاحب کالا ارزان‌تر تمام می‌شود.

وی همچنین به راه‌اندازی خط کشتیرانی به هند از سوی گروه کشتیرانی اشاره کرد و افزود: با این اقدام، صادرات میوه و تره‌بار کشور به هند آغاز شده است، درحالی‌که در گذشته ما تنها واردکننده برنج از هند بودیم. این اقدامات به ایجاد اشتغال پایدار برای اقشار بومی کمک کرده است.

افزایش ۱۵۰ درصدی تردد کشتی‌ها و صادرات میوه تازه

به گفته دادرحیم پارسا، مدیر شرکت خدمات نمایندگی کشتیرانی هوپاد دریا و نماینده گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بندر چابهار، راه‌اندازی خطوط منظم کشتیرانی به بنادر هند، چین و جبل‌علی، باعث افزایش ۱۵۰ درصدی ورود و خروج کشتی‌ها به این بندر شده است. شرکت خدمات نمایندگی کشتیرانی هوپاد دریا به‌عنوان نماینده گروه کشتیرانی در چابهار، تمامی خدمات مربوط به ورود و خروج کشتی، خدمات‌رسانی به دریانوردان و خدمات فنی و بازرگانی را در این بندر ارائه می‌دهد.

وی یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های خطوط کشتیرانی منظم را صادرات میوه تازه از چابهار بیان کرد و گفت: با استقرار کانتینر‌های یخچالی در این بندر، امکان صادرات سیب از ارومیه و خرما از سیستان و بلوچستان به بازار‌های هند و چین فراهم شده است. این کانتینرها، با سرعت بالای گردش، به‌طور متوسط سه بار در ماه به بنادر هند و بالعکس تردد می‌کنند. به عنوان مثال، سیب از چابهار صادر و موز از هند با همان کانتینر وارد می‌شود، که این امر نشان از کارایی بالای این سیستم دارد. همچنین گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، با اضافه کردن ۷۰ کانتینر یخچالی جدید به ناوگان خود، درحال‌حاضر بیش از ۲۶۰ کانتینر یخچالی در بندر چابهار دارد. علاوه بر این، تجهیزاتی مانند کشنده، ریچ استراکر، لیفتراک و ساید لیفت نیز به این بندر وارد شده است.

اشتغال‌زایی برای بومیان چابهار

پارسا افزود: با ایجاد ترمینال کانتینری ۴.۵ هکتاری از سوی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بندر شهید بهشتی، فرصت‌های شغلی متعددی برای افراد بومی منطقه ایجاد شده است؛ به‌گونه‌ای که در‌حال‌حاضر، روزانه حدود ۲۵۰ کارگر بومی در این بندر مشغول تخلیه و بارگیری کالا هستند.

کاهش زمان و هزینه ترانزیت کالا

مدیر شرکت هوپاددریا و نماینده گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بندر چابهار افزود: این شرکت با ایجاد خطوط منظم کشتیرانی، توانسته است زمان و هزینه ترانزیت کالا را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد. به عنوان مثال، کشتی‌ها در عرض ۱۲ روز از جنوب چین به چابهار و در ۱۵ روز از شمال چین به این بندر می‌رسند. ترانزیت کالا از چابهار به افغانستان نیز به سرعت انجام می‌شود، به‌طوری‌که بار می‌تواند در عرض ۱۵ روز سه کشور را طی کند. همچنین، ارسال کالا از بندر اصلی هند به چابهار فقط دو روز زمان می‌برد.

پارسا خاطر نشان کرد: کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، با ارائه تخفیف‌های ویژه برای صاحبان کالا، تلاش کرده است تا صادرات از بندر چابهار را تسهیل کند. کاهش نرخ‌ها در این مسیر، باعث ترغیب بسیاری از صاحبان کالا به صادرات از طریق چابهار شده است. این در حالی است که ترانزیت کالا از بندرعباس یا جبل‌علی به هند، حدود ۱۵ روز زمان می‌برد، درحالی‌که از چابهار تنها دو روز طول می‌کشد.

وی افزود: با وجود همه پیشرفت‌ها، بندر چابهار همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است. کمبود تجهیزات بندری، به‌ویژه گنتری کرین، یکی از اصلی‌ترین مشکلات این بندر است. نبود این تجهیزات باعث کُندی عملیات تخلیه و بارگیری می‌شود. همچنین، تأمین به موقع سوخت برای شناورها، یکی دیگر از مشکلات جدی است. تأخیر در سوخت‌گیری کشتی‌ها، باعث معطلی و خسارت به شرکت‌های کشتیرانی می‌شود.

وی پیشنهاد کرد که شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی، سوخت را به صورت تنخواه در اختیار کشتیرانی قرار دهد تا کشتی‌ها بتوانند بلافاصله پس از ورود به بندر، سوخت‌گیری کنند.

توسعه شبکه ریلی نیازی ضروری برای چابهار

مدیر شرکت خدمات نمایندگی کشتیرانی هوپاد دریا و نماینده گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بندر چابهار، توسعه شبکه ریلی را یکی دیگر از نیاز‌های ضروری بندر چابهار بیان کرد و گفت: با ایجاد خط آهن، هزینه حمل کالا به سایر نقاط کشور کاهش یافته و ترانزیت کالا تسهیل می‌شود. همچنین گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به دنبال ایجاد یک پایانه ترانزیتی در مرز میلک است تا ارسال کالا به افغانستان سرعت بیشتری پیدا کند.

چشم‌انداز گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بندر چابهار، تخلیه و بارگیری ۱۰۰ هزار تی‌ای یو کانتینر تا پایان سال جاری است و هدف‌گذاری شده که این رقم در سه تا چهار سال آینده به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار TEU برسد.

حضور فعال کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در چابهار

گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی  ایران  موجب رونق این بندر شده است.

مدیر عملیات گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در چابهار، با بیان اینکه پیش از حضور این گروه، عملکرد بندر چابهار زیر ۱۰ هزار تی‌ای یو کانتینر بود، گفت: این رقم اکنون به ۸۸ هزار TEU رسیده و هدف، رسیدن به ۱۰۰ هزار TEU کانتینر است.

وی تصریح کرد: با حضور کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، ۱۶۲ نفر نیروی مستقیم و ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر نیروی کارگری در ترمینال کانتینری فعالیت می‌کنند و با احتساب نیرو‌های غیرمستقیم، این رقم به چهار برابر می‌رسد که این تحولات به توسعه پایدار و متوازن در منطقه کمک خواهد کرد و اثرات فرهنگی و اجتماعی آن بر نسل‌های آینده مشهود خواهد بود.

بندر گوادر یا چابهار

این کارشناس بندری در بخشی از سخنان خود به مقایسه بندر چابهار با بندر گوادر پاکستان به‌عنوان بندر قرینه چابهار پرداخت و گفت: چین سرمایه‌گذاری‌های خوبی در بندر گوادر انجام داده است؛ اما با وجود این سرمایه‌گذاری‌ها، توفیقی در جذب کالا نداشته‌اند که یکی از دلایل آن، چالش‌های محیطی و منطقه‌ای پاکستان است.

به گفته این کارشناس بندری، شاید اگر هندی‌ها وارد چابهار نمی‌شدند چین برای سرمایه‌گذاری در این بخش اقدام می‌کرد. در هر صورت بیش از ۸۰ درصد شرایط به‌وجود آمده فعلی ناشی از تحریم‌های ظالمانه است که متأسفانه باعث شده ظرفیت بندر چابهار معطل بماند.

مدیر‌عملیات گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در چابهار کمبود تجهیزات و ماشین‌آلات مناسب بندری را چالش اصلی بندر چابهار دانست و خاطرنشان کرد: اگر این مشکل حل شود و بندر به جرثقیل‌های دروازه‌ای مجهز گردد، می‌تواند همگام با بندر شهید رجایی، ظرفیت بالایی در عملیات تخلیه و بارگیری پیدا کند.

شایان ذکر ا‌ست که در بندر ناواشیوای هند از ۲۴ گنتری کرین فعال ۲۰ گنتری کرین ساخت چین هستند.

قدم‌های مثبت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران

مسعود پُل‌مه، دبیر انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته نیز بندر چابهار را به‌عنوان «یک نگین در جغرافیای جمهوری اسلامی ایران» توصیف کرد که می‌تواند فرصت‌های لجستیکی قابل‌توجهی فراهم کند.

وی با اشاره به نگرش برخی سیاست‌مداران نسبت به چابهار و وضعیت جغرافیایی آن بیان کرد: همواره این منطقه به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و بومی‌اش به‌عنوان تهدید دیده شده است، اما انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته هیچ‌گونه دیدگاه تهدیدآمیزی ندارد و معتقد است که باید تهدیدات را با درایت و تدبیر به فرصت تبدیل کرد.

پُل‌مه به اقدامات مثبت گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بندر چابهار نیز اشاره کرد و گفت: خوشبختانه این گروه موفق به ایجاد خطوط منظم و مستقیم کانتینری شده که تا حد زیادی در تسهیل خدمات ترانزیتی و فیدری مؤثر بوده است.

وی با تأکید بر لزوم توجه دولت به توسعه این خطوط، تأکید کرد که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بنگاه اقتصادی باید به انتظارات سهام‌داران خود پاسخگو باشد و از نظر اقتصادی درآمد و هزینه را در تعادل نگه دارد.

پُل‌مه درخصوص حمایت‌های دولتی برای رونق تجارت خارجی در منطقه چابهار، خاطرنشان کرد: دولت باید از پیشنهاداتی که طی سه سال گذشته از سوی انجمن برای توسعه چابهار ارائه شده است، بهره‌برداری کند.

وی همچنین به محدودیت‌های موجود در زمینه درمان، آموزش و امکانات رفاهی در چابهار اشاره کرد و گفت: این عوامل باعث کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران می‌شود و نیاز به انگیزش‌های بیشتری وجود دارد.

وی افزود: اگر سرمایه‌گذاران به چابهار ورود کنند، نه تنها کسب‌وکار خود را توسعه می‌دهند، بلکه با ورود نیروی انسانی، توسعه اجتماعی نیز در این منطقه شکل می‌گیرد. هرچه استقبال برای سکونت در چابهار بیشتر باشد، ساخت‌و‌ساز و خدمات رفاهی نیز افزایش می‌یابد.

زوال چهارراه کریدوری ایران

پُل‌مه  گفت: شاید تا ده سال گذشته، ایران مزیت قطعی برای انتقال کالا‌ها به کشور‌های آسیای میانه و قفقاز داشت، اما اکنون حداقل ۱۲ کریدور فعال در اطراف ایران شکل گرفته است که هر کدام سهم قابل‌توجهی از ترانزیت منطقه را به خود اختصاص داده‌اند.

وی تأکید کرد: ترانزیت نیاز ضروری اقتصاد ایران است و امنیت و مبادلات تجاری را تقویت می‌کند. برای یک ترانزیت روان، دولت باید به بخش خصوصی باور داشته باشد، در این فضا، بخش خصوصی نمی‌تواند به‌طور مؤثر عمل کند.

با این تفاسیر به‌نظر می‌رسد که برای استفاده حداکثری از بندر چابهار و ظرفیت‌های آن، نیاز مبرمی به همکاری بیشتر بین بخش خصوصی و دولت وجود دارد. همچنین، تلاش برای جلب سرمایه گذاران و تسهیل شرایط اقتصادی از جمله ضمانت‌های اصلی برای تحقق پتانسیل چابهار خواهد بود.