بخش خصوصی نیازمند حمایت برای خرید کشتی‌های بزرگ/کشتی‌های کوچک راندمان بنادر را کاهش می‌دهند

روزبه مختاری، عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی، در گفتگو با مانا درباره اعلام آمادگی وزیر صمت برای حمایت از صنایع دریایی بیان کرد: صنایع داخلی دریایی را باید در چند قسمت بررسی کنیم. یک بخش که به چشم همه می‌آید، بحث کشتی‌سازی است.

وی افزود: این بخش، فارغ از اینکه تحریم باشیم یا نباشیم، نشان داده است که بازتاب جامع و کاملی نداشته و پاسخگوی نیاز‌های کشور نبوده است.

مختاری ادامه داد: از سوی دیگر، وقتی می‌گوییم باید از اقشار و گروه‌های مختلف حمایت شود، همیشه سه گروه کاملاً متفاوت داریم که حمایت‌ها بین آنها یکسان تقسیم نمی‌شود.

وی گفت: در بخش کشتی‌سازی، اول از همه کمک‌ها به شرکت‌های دولتی یا تابع شرکت‌های دولتی می‌رسد، بعد کمک‌ها روی شرکت‌های خصولتی متمرکز می‌شود و در نهایت چیزی به دست شرکت‌های خصوصی نمی‌رسد.

عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی ادامه داد: وقتی کمک‌های بخش دولتی به دست شرکت‌های خصوصی نمی‌رسد، نتیجه‌ای جز بزرگ شدن شرکت‌های خصولتی و شرکت‌های زیرمجموعه شرکت‌های دولتی نخواهد داشت. باید روی بخش خصوصی تمرکز و نگاه متفاوتی داشته باشیم.

وی بیان کرد: ما اکنون معضل بزرگی در بندرعباس داریم. به دلیل تحریم‌ها، کشتی‌هایی که در این بندر پهلو می‌گیرند، کشتی‌های کوچکی هستند که بر راندمان این بندر تأثیر می‌گذارند.

مختاری افزود: بخش خصوصی توانایی دارد که به کمک دولت، ناوگان خصوصی واقعی را توسعه دهد. سازمان بنادر وجوه اداره شده‌ای دارد که مختص چنین کار‌هایی است. اما با توجه به طبقه‌بندی که برای این وجوه انجام شده است، این وجوه شامل حال خرید کشتی نمی‌شود و فقط به ساخت کشتی اختصاص می‌یابد.

وی ادامه داد: این در حالی است که به خاطر می‌آورم، کشتیرانی جمهوری اسلامی دو کشتی به سازندگان داخلی سفارش داد و دو تا سه سال بعد، چهار کشتی به کشور کره برای ساخت سفارش داد. چهار کشتی کره‌ای را تحویل گرفت ولی دو کشتی ایرانی‌ها را هنوز تحویل نگرفته بود.

عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی تاکید کرد: با این اوصاف، ما برای ناوگان کشتیرانی خود به کشتی‌های قوی و قدرتمند نیاز داریم. نیاز به ناوگانی با کشتی‌های بزرگ داریم و با داشتن این کشتی‌ها، ایجاد یک ناوگان قوی امکان‌پذیر نیست.

وی اضافه کرد: باید سازمان بنادر به کمک شرکت‌های خصوصی واقعی بیاید تا مجدداً وارد بازار شوند و از لحاظ قدرت عملیات کاری، خود را نشان دهند.

کاهش سرعت تخلیه و بارگیری با کشتی‌های کوچک

مختاری درباره مشکلات ناشی از کشتی‌های کوچک توضیح داد: کشتی‌های کوچک باعث می‌شوند که سرعت تخلیه و بارگیری در بنادر پایین بیاید و سرعت سرویس‌دهی کاهش یابد. ماندگاری کشتی در لنگرگاه افزایش یابد و شرکت‌ها مجبور شوند افزایش کرایه حمل یا اجاره فضای کشتی (که به آن GRI می‌گویند) را اعمال کنند.

وی افزود: در چند وقت اخیر، ما چندین بار شاهد افزایش نرخ‌ها یا GRI به شکل‌های مختلف بودیم که آخرین مورد آن هفته پیش بود. این مشکلات ناشی از عدم مدیریت مالی و بندری است.

عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی گفت: نتیجه این مسائل، کهولت سنی است که در بنادر ایران وجود دارد. رخوتی که در کار به‌وجود می‌آید و فرسودگی تجهیزات در کنار مشکلات ناشی از تحریم‌ها، شرایط بسیار پیچیده‌ای را برای ما ایجاد می‌کند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر، تردد در بندرعباس در طول سال به دو میلیون TEU هم نمی‌رسد، در حالی‌که ما رکورد سه میلیون و ۳۵۰ تا سه میلیون و ۴۰۰ TEU را در طول سال در این بندر داشتیم. بندری که بالای سه میلیون TEU را پوشش می‌داد، اکنون با یک میلیون و ۵۰۰ TEU قفل می‌شود.

مختاری گفت: من دعا نمی‌کنم که تحریم‌ها برداشته نشود، زیرا اگر با این اوصاف تحریم برداشته شود و شرکت‌های بزرگ به بنادر ایران بیایند، اقتصاد کشور رونق می‌گیرد. با این حال، درگاه ورودی اقتصاد کشور بنادر و به‌ویژه بندرعباس است. ما توانایی خدمات رسانی به شرکت‌های بزرگ را نداریم. امروزه می‌توانیم تمام مشکلات را به گردن تحریم بیندازیم، اما اگر تحریم‌ها برداشته شود، واقعاً دچار معضلی بزرگ خواهیم شد.

وی ادامه داد: برای کمک به بخش خصوصی باید سازمان بنادر بتواند از وجوه اداره شده خود، به شرکت‌های خصوصی وام بدهد تا این شرکت‌ها نیز بتوانند کشتی‌های بالای ۱۰۰۰ TEU یا ۷۰۰ TEU را خریداری کنند. کشتی‌هایی که ۲۰۰ تا ۳۰۰ TEU ظرفیت دارند، مدت زمان تخلیه و بارگیری در بنادر را افزایش می‌دهند.

اختلال در کار بندر با کشتی‌های کوچک

عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی گفت: شرکت‌هایی که مسئولیت ناوبری کشتی از لنگرگاه به اسکله را بر عهده دارند، با کشتی‌های کوچک با مشکلاتی مواجه می‌شوند. وقتی تعداد کشتی‌ها زیاد شود و نتوانیم درست خدمت‌رسانی کنیم، دچار مشکل می‌شویم.

وی افزود: در نظر بگیرید که در گذشته، کشتی هیوندایی به بندر می‌آمد که ۱۳،۵۰۰ TEU ظرفیت داشت. اکنون به جای کشتی هیوندایی که یک بار آن را پهلو می‌دادند، ۱۵ کشتی با ۳۰۰ TEU ظرفیت باید به بندر بیاید که جایگزین کشتی هیوندایی شود.

مختاری توضیح داد: باید بار ما در کشتی‌های کوچک ۱۵ یدک‌کش اضافه‌تر داشته باشد. ضمن آنکه به تعداد بیشتری یدک‌کش نیاز داریم. کشتی می‌آید و تا عملیات تخلیه آن تمام نشود، نمی‌توان بارگیری انجام داد. به این ترتیب، سرعت عملیات به دلیل کوچک بودن کشتی پایین می‌آید.

وی افزود: با وجود کشتی‌های کوچک، مشکلات فنی زیادی وجود خواهد داشت. طول کشتی‌های ما در بندرعباس از ۱۰۰ متر کمتر است و به همین دلیل بندر با مشکل مواجه می‌شود.

عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی یادآور شد: اکنون حیات و ممات ما منوط به فعالیت همین کشتی‌های کوچک است. امروز باید منت همین کشتی‌های کوچک را بکشیم، زیرا اقتصاد دریایی ما را سر پا نگه می‌دارند. در اصلاح برنامه‌ها، باید هر دو وجه قضیه را دید. نباید بر سر آنچه که امروز داریم ضربه بزنیم.
 
مختاری گفت: آنچه امروز داریم را باید حفظ کنیم و حداکثر کمک را به آنها بکنیم، اما باید نگاهمان به این باشد که از وجوه اداره شده برای خرید کشتی‌های بزرگتر استفاده کنیم.

خرید کشتی دست دوم منوط به داشتن گواهی‌ها

مختاری درباره مباحث مطرح شده در ارتباط با خرید کشتی‌های دست دوم بیان کرد: خرید کشتی نو یک کار خاص برای شرکت‌های بزرگ و خاص است. به هیچ عنوان ناوگانی که اکنون در ایران تردد می‌کنند، به دنبال خرید کشتی نو نیستند.

وی افزود: اگر رنکینگ آلفا لاینر را بررسی کنید، خواهید دید که ۱۵ تا ۲۰ شرکت اول دنیا خریداران واقعی کشتی نو هستند. در نتیجه، تجارت ما بیشتر بر روی کشتی‌های دست دوم است، اما ما باید کشتی‌هایی را خریداری کنیم که تمامی گواهینامه‌هایشان به‌روز بوده و تعمیرات اساسی آنها انجام شده باشد.

عضو هیئت مدیره انجمن کشتیرانی گفت: کشتی‌های دست دوم باید تمام کار‌های مربوطه را انجام داده و تاییدیه در ارتباط با قابلیت دریانوردی را داشته باشند. اگر این قابلیت را نداشته باشند، بنادر اجازه پهلوگیری به آنها نمی‌دهند.