اهمیت راهبردی کابل‌های زیرِ دریای سرخ

کابل‌های زیردریایی چیست؟

کابل‌های زیردریایی در واقع پل‌های ارتباطی هستند که در کف دریا‌ها و اقیانوس‌ها قرار دارند و بخشی از یک شبکه جهانی هستند که ارتباطات از راهِ دور بین کشور‌ها را امکانپذیر می‌کند. امروزه بیش از ۵۵۰ کابل زیرِ آبی وجود دارد که تقریباً (۱.۴ میلیون کیلومتر) از کف اقیانوس‌ها عبور می‌کنند.

اولین کابل ارتباطی زیردریایی برای انتقال ترافیک تلگراف در اواسط قرن نوزدهم طراحی شد. به دنبال آن نسل بعدی کابل‌ها برای انتقال ترافیک تلفن و سپس ترافیک اطلاعات طراحی شد. در حال حاضر، تمام کابل‌های مدرن از فنّاوری فیبر نوری برای حمل داده‌های دیجیتال و انتقال ارتباطات، اینترنت و اطلاعات خصوصی به کشور‌ها و ارتش‌ها استفاده می‌کنند.

از سال ۲۰۰۳ میلادی، کابل‌های زیردریایی تمام دنیا را به جز قطب جنوب متصل کردند. کابل‌های زیردریایی یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های به‌دست‌آمده در زمینه انتقال و تبادل داده‌ها و اطلاعات دیجیتال در سراسر جهان به‌شمار می‌روند، زیرا ۹۹ درصد از ترافیک داده‌های عبوری از اقیانوس‌ها از طریق کابل‌های زیردریایی منتقل می‌شود. دلیل این امر نیز سرعت بالای جریان داده، امنیت بالا، محرمانگی و قابل اطمینان بودن آن، دقت بالا در ارسال سیگنال و هزینه پایین در مقایسه با ماهواره‌ها و سایر ابزار‌ها است.

اهمیت کابل‌های زیردریایی

کابل‌های زیردریایی در مجموع ظرفیت یک ترابیت در ثانیه دارند، در حالی که ماهواره‌ها معمولاً ۱۰۰۰ مگابیت در ثانیه را ارائه و تأخیر بیشتری نیز دارند. در مقابل، یک سیستم کابلی زیردریایی چند ترابایتی و فرا اقیانوسی صد‌ها میلیون دلار هزینه دارد. در نتیجه هزینه و کاربرد این کابل‌ها، نه تنها برای شرکت‌ها، بلکه برای دولت‌ها، ارتش‌ها و سازمان‌های اطلاعاتی بسیار ارزشمند هستند و جزء ضروری زیرساخت‌های کشور‌ها محسوب می‌شوند. در واقع، بخش مهمی از اقتصاد آن‌ها است.

در ایالات متحده آمریکا، کابل‌های زیردریایی برای ارتش ایالات متحده بسیار مهم است، زیرا از آن برای انتقال داده‌ها از مناطق درگیری به ستاد فرماندهی ایالات متحده استفاده می‌شود، و قطع شدن شبکه کابلی در طول عملیات شدید احتمالاً پیامد‌های مستقیمی برای ارتش آمریکا داشته باشد. یکی از مزیت‌های بزرگ ایالات متحده، نقش عمده دانشمندان، مهندسان و شرکت‌های آمریکایی در اختراع و ساخت بخش‌های بزرگی از کابل‌های زیردریایی است. خطوط اصلی داده معمولاً از مرز‌های ایالات متحده و آب‌های سرزمینی عبور و جاسوسی از ارتباطات را نسبتاً تسهیل می‌کند.

 براساس نوشته روزنامه بریتانیایی گاردین؛ زمانی که اسناد ادوارد اسنودن، کارشناس سابق آژانس امنیت ملی آمریکا، منتشر شد، بسیاری از کشور‌ها را نسبت به ایالات متحده خشمگین کرد. در نتیجه، برخی از کشور‌ها تصمیم گرفتند زیرساخت اینترنت خود را ارزیابی کنند. به عنوان مثال، برزیل پروژه‌ای را برای ایجاد یک کابل ارتباطی زیردریایی به پرتغال راه اندازی کرد که نه تنها از کل ایالات متحده عبور می‌کند، بلکه شرکت‌های آمریکایی را از مشارکت در اجرای آن محروم کرده است.

 جاکوب هلبرگ، مشاور ارشد مرکز ژئوپلیتیک و فنّاوری دانشگاه استنفورد، در کتاب خود نگاهی به نبرد فنّاوری بین ایالات متحده و چین داشته و باور دارد که کابل‌های زیردریایی ستون فقرات اینترنت را تشکیل می‌دهند، از همین روی برای اقتصاد و امنیت ملی ایالات متحده ضروری است.

هلبرگ کابل‌های فیبر نوری زیردریایی را «نفت قرن بیست و یکم» توصیف می‌کند. این کابل‌ها در همه مسائل از ارسال ایمیل گرفته تا پشتیبانی از سیستم‌های دفاعی ارتش‌ها دخیل هستند.   به گفته هلبرگ، کابل‌های زیردریایی ایالات متحده آمریکا در معرض تهدید بزرگی قرار دارند، واقعیتی که نگرانی فزاینده‌ای را در میان برخی تحلیل‌گران و سیاست گذاران برانگیخته است.

پس از افزایش تنش‌ها با روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین؛ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده در ۲۱ مارس ۲۰۲۲ میلادی هشدار داد که روسیه در حال بررسی حمله به زیرساخت‌های حیاتی آمریکا است. یکی از سناریو‌ها که از ابتدای جنگ مطرح شده، حمله مسکو به کابل‌های نیروی دریایی بوده که اینترنت را در دنیای غرب قطع می‌کند. از همین روی، بایدن در کنفرانس مطبوعاتی از شرکت‌های آمریکایی خواست تا در‌های دیجیتال خود را در اسرع وقت بسته و از خود محافظت کنند.

مرکزیت دریای سرخ و خاورمیانه برای کابل‌های زیردریایی

کابل‌های زیردریایی عبوری بین دریای سرخ و مدیترانه، بین ۱۷ تا ۳۰ درصد از کل ترافیک اینترنت جهان یا داده‌های ۱.۳ تا ۲.۳ میلیارد نفر را منتقل می‌کنند، زیرا آن‌ها ترافیک اینترنت را از اروپا به خاورمیانه، آسیا و آفریقا و بالعکس منتقل می‌کنند. بر‌اساس گزارش‌ها، حدود ۱۶ سیستم کابلی در دریای سرخ وجود دارد که اروپا را به آسیا متصل می‌کند.

هرچند کابل‌های زیردریایی به دلیل ایمنی بالا در اولویت استفاده هستند، اما کابل‌هایی که از مصر و از کانال سوئز می‌گذرند، با خطرات لجستیکی مانند آسیب دیدن توسط لنگر‌ها در آب‌های کم عمق یا مداخله انسانی مواجه هستند. برای نمونه و در سال ۲۰۱۳ میلادی، سه غواص کابل اصلی بین مصر و اروپا را با ابزار دستی قطع و پهنای باند مصر را ۶۰ درصد کاهش دادند.

بدون تردید، از پورت سعید تا عمان یکی از بزرگترین مناطق برای ترافیک ارتباطات است. از همین روی، ائتلاف ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، استرالیا و نیوزلند، از زمان تشکیل در طول جنگ جهانی دوم، خاورمیانه را زیر نظر دارد. دو بازیگر مهم این جریان یعنی اداره امنیت ملی آمریکا و دفتر ارتباطات دولت بریتانیا از امکانات شناخته شده و سری برای جمع آوری داده‌ها استفاده می‌کنند.

خاورمیانه به دلایلی مانند اهمیت استراتژیک سیاسی-اقتصادی و درگیری اعراب و اسرائیل همواره در کانون توجهات قرار گرفته است. در حالی که همه اشکال مرسوم رصد، از نظارت هوایی گرفته تا شنود انجام می‌شود، این منطقه به دلیل مسیر‌های موجود کابل‌های فیبر نوری، یک منطقه راهبردی برای نظارت  و رصد دقیق کشور‌ها است. آژانس‌های اطلاعاتی از کابل‌های فیبر نوری برای رهگیری حجم وسیعی از داده‌ها بهره‌برداری کرده‌اند. باید توجه داشت که داده‌های مالی، نظامی و دولتی نیز از طریق کابل‌ها منتقل می‌شوند.

آسیب پذیری کابل‌های دریای سرخ

در حالی که تردد در دریای سرخ به دلیل تشدید تنش بین انصارالله و ایالات متحده در پی جنگ غزه با تهدید مواجه شده است، خطرات تنها در سطح آب نبوده و کابل‌های دریایی در سواحل یمن را در‌بر می‌گیرد.

در ۴ مارس ۲۰۲۴ میلادی، شرکت ارتباطات هنگ کنگ (HGC) قطعی ۴ کابل اینترنت در دریای سرخ را تأیید کرد و افزود: تخمین زدیم که این امر بر ۲۵ درصد از ترافیک اینترنت بین آسیا، اروپا و همچنین خاورمیانه تأثیر می‌گذارد. حدود ۱۵ درصد از ترافیک اینترنت در آسیا به سمت غرب است که ۸۰ درصد از این ترافیک از طریق کابل‌های زیردریایی در دریای سرخ عبور می‌کند.»

همچنین قبل از آن، شرکت بین‌المللی «Secom» از نقص زیرساخت خود در دریای سرخ خبر داد که سیستم کابلی آفریقا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این شرکت اعلام کرد که بخش شرق آفریقا از سیستم کابلی که از دریای سرخ عبور می‌کند در ۲۴ فوریه مختل شد که بر جریان داده‌ها بین آفریقا و اروپا تأثیر گذاشت.

هرچند کشور‌های غربی و رژیم صهیونیستی انگشت اتهام به سمت انصارالله یمن گرفته‌اند، اما وزارت ارتباطات و فنّاوری اطلاعات دولت حوثی در بیانیه‌ای اعلام کرد: آنچه از سوی رسانه‌های وابسته به دشمن صهیونیستی درباره دلایل حملات به کابل‌های زیردریایی در دریای سرخ مطرح شده، هیچ حقیقتی ندارد.

 انصارالله در مقابل، آمریکا و انگلیس را به ایجاد نقص در کابل‌های ارتباطی بین المللی در دریای سرخ متهم و اعلام کرد: «اقدامات خصمانه کشتی‌های نظامی نیروی دریایی بریتانیا و آمریکا علیه یمن باعث نقص در کابل‌های زیردریایی دریای سرخ شد که امنیت و ایمنی ارتباطات بین المللی و جریان عادی داده‌ها را به خطر انداخته است.»

در مجموع، کابل‌های ارتباطی که از دریای سرخ می‌گذرد از مهمترین نقاط عبور اینترنت در جهان و آسیب‌پذیرترین مکان روی زمین محسوب می‌شوند.