هشدار اکونومیست درباره سرانجام عصر طلایی بازار‌های سهام

به گزارش مانا، ارزش بازار‌های سهام ممکن است در حال افزایش باشد، اما حتی هوش مصنوعی نیز بعید است که عملکرد دهه گذشته را تکرار کند.

بازار‌های سهام تمایل دارند که به تدریج رشد کنند، اما اخیراً به شکل قابل توجهی با افزایش ارزش همراه شده‌اند. بورس‌های آمریکا از اواخر اکتبر ۲۰۲۳ میلادی تاکنون، رشد ۲۱ درصدی را تجربه کرده‌اند و حتی در مقایسه با قله قیمتی سرگیجه‌آور خود در ژانویه ۲۰۲۲ میلادی، حدود ۵ درصد رشد بیشتری داشته‌اند.

براساس گزارش اکونومیست، در ۲۲ فوریه (۳ اسفند) بورس‌های اروپا برای نخستین‌بار در دو سال گذشته یک رکورد جدید ثبت کردند. رونق چندین ساله بورس‌های هند همچنان ادامه دارد، زیرا خوش‌بینی نسبت به اقتصاد این کشور در سطح بسیار بالاییست. حتی بورس‌های ژاپن که به فقدان رشد ارزش معروف بودند، توانستند در نهایت از سطحی که در سال ۱۹۸۹ به آن رسیدند و پس از آن با کاهش طولانی‌مدت ارزش مواجه شدند، عبور کنند. این اتفاق یک افزایش ارزش خارق‌العاده در بورس‌های جهان به حساب می‌آید. از سال ۲۰۱۰ به این سو، شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ آمریکا هر ساله به‌طور متوسط و با احتساب میزان تورم، ۱۱ درصد بازده داشته است.
اکوایران در ادامه ترجمه این گزارش اورده است: با در نظر گرفتن این موضوع که بازار‌های سهام برای رشد خود با چه چالش‌هایی روبه‌رو بودند، به دست آمدن این سود‌ها خارق‌العاده‌تر نیز می‌شود. عصر پول رایگان با دو سال نرخ‌های بهره بالا به پایان رسید و حتی اکنون سرمایه‌گذاران اوراق قرضه انتظار ندارند که نرخ‌های بهره به‌سرعت کاهش پیدا کند. جنگ تجاری میان آمریکا و چین در حال شدت گرفتن است؛ جنگ‌های واقعی نیز در اوکراین، خاورمیانه و بخش‌هایی از آفریقا جریان دارد. در سراسر جهان، دولت‌ها در حال روی برگرداندن از بازار‌های آزاد و روند جهانی شدن هستند تا بتوانند بر سیاست‌های صنعتی و حمایت از محصولات داخلی متمرکز شوند. اگر تمام این چالش‌ها نتوانسته‌اند مانع رشد ارزش قابل توجه بازار‌های سهام در جهان شوند، چه اتفاقی می‌تواند این روند را متوقف کند؟

یک نتیجه‌گیری می‌تواند این باشد که ترکیدن حباب بازار‌های سهام در آینده اتفاق خواهد افتاد، به‌خصوص در آمریکا. در وال‌استریت، ارزش‌گذاری‌ها یا همان معیار چند برابر شدن سود، در حال حاضر حدود ۸۰ درصد به اندازه دوران رونق دات‌کام در اواخر دهه ۱۹۹۰ و حدود ۹۰ درصد به اندازه سال ۲۰۲۱ و پیش از افزایش نرخ‌های بهره است.

این سطوح بسیار بالا در دیگر معیار‌ها نیز مشاهده می‌شود مانند «تراکم» که به سهم شرکت‌های برتر در بازار‌های سهام اشاره می‌کند و «اختلاف ارزش» که ارزش‌گذاری گران‌قیمت‌ترین شرکت‌ها را با ارزان‌ترین شرکت‌ها مقایسه می‌کند. ارزش ۱۰ درصد از شرکت‌های برتر آمریکایی نسبت به ارزش کل بازار به اندازه دهه ۱۹۳۰ نبوده است؛ دورانی که سقوط بازار‌ها یکی از علل رکود آن برهه محسوب می‌شود؛ و نامطمئن‌ترین بخش بازار‌ها مالی را فراموش نکنید: بیت‌کوین در حال حاضر حدود ۶۰ هزار دلار معامله می‌شود که کمی پایین‌تر از اوج قیمتی این ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۱ است.

با این حال، دلایلی وجود دارد که شور و نشاط فعلی بازار‌ها را منطقی در نظر بگیریم. از انجایی که بانک‌های مرکزی سراسر جهان با شتابی کم‌سابقه، سیاست‌های پولی سختگیرانه را در پیش گرفتند، بسیاری از تحلیل‌گران نسبت به خطرات وقوع رکود و افت سود‌های شرکتی هشدار داده‌اند. کارشناسان خبره وال‌استریت در آغاز سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی کردند که اقتصاد آمریکا در ادامه سال تنها ۰/۷ درصد رشد خواهد داشت، اما رشد اقتصادی ایالات متحده بیش از سه برابر بیشتر از این پیش‌بینی بود. طیف گسترده‌ای از شرکت‌ها در حال انتشار نتایج مطلوب و قابل توجه هستند مانند شرکت‌های خرده‌فروشی نظیر والمارت و خودروسازان ژاپنی مانند تویوتا.

اقتصاد آمریکا همچنان دست رد بر سینه رکود می‌زند. پیش‌بینی منظم و رایج رشد اقتصادی سالانه آمریکا که توسط فدرال رزرو شعبه شهر آتلانتا منتشر شده، در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی، ۳/۲ درصد بوده است. با وجود کاهش رشد اقتصادی در چین - که بازار‌های در حال افت این کشور یک استثنا نسبت به روند کنونی بازار‌های جهانی محسوب می‌شود - صندوق بین‌المللی پول نیز پیش‌بینی‌های خود از رشد اقتصادی را افزایش داده است.

همچنین آنچه که خوش‌بینی سرمایه‌گذاران را بیشتر کرده است، پیشرفت‌های مربوط به هوش مصنوعی بوده است. اتفاقی که باعث شده ارزش سهام به شکل خارق العاده‌ای افزایش یابد، انتشار میزان درآمد شرکت انویدیا در ۲۲ فوریه بود. انویدیا در صنعت تولید ریزتراشه‌هایی که برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ضروری هستند، یک شرکت پیشتاز به حساب می‌آید. در اکتبر ۲۰۲۲، درست پیش از آنکه شرکت اوپن‌اِی‌آی چت‌بات چت جی‌پی‌تی را در اختیار عموم بگذارد، درآمد فصلی این شرکت حدود سه میلیارد دلار بود که عمده این درآمد از فروش کارت‌های گرافیک برای صنعت بازی‌های ویدئویی حاصل می‌شد. در سه‌ماهه منتهی به پایان ژانویه سال جاری میلادی، درآمد کلی انویدیا ۱۷ میلیارد دلار بود و حاشیه سود ناخالص این شرکت مطرح آمریکایی نیز ۷۶ درصد اعلام شد. در آن دوره، قیمت سهام انویدیا پنج برابر افزایش یافت، اما درآمد این شرکت حتی بیش از این میزان افزایش یافته است. به عبارت دیگر، موج هیجانی که باعث شده ارزش بازار سهام انویدیا به حدود ۲ تریلیون دلار برسد، براساس شرایط مشابه دوران دات‌کام نیست بلکه براساس سود‌های قابل توجه است.

با این حال، باور به این موضوع که رشد قیمت‌های سهام منطقی است، نباید باعث شتاب در خرید سهام شود، زیرا این یک اقدام عاقلانه نیست. بعید است آنچه در ادامه اتفاق می‌افتد باعث شادی سرمایه‌گذاران شود. بخشی از این موضوع به این دلیل است که هیجان فوق‌العاده بالا نسبت به هوش مصنوعی از انویدیا نیز فراتر می‌رود و به دیگر اعضای گروه «هفت دلاور» سهام‌های تکنولوژی مانند مایکروسافت می‌رسد؛ شرکتی که هنوز استراتژی‌های تجاری نهایی خود درباره هوش مصنوعی را به‌طور کامل مشخص نکرده است. این شرکت‌ها در حال انبار کردن ریزتراشه‌های شرکت انویدیا هستند و از این موضوع اطمینان دارند که تجارت آن‌ها در زمینه هوش مصنوعی در نهایت رونق خواهد گرفت. با این وجود، زمان مشخص خواهد کرد که دیگر اعضای هفت دلاور چگونه می‌توانند مشکلات پایه‌ای خود با مدل‌های زبانی بزرگ (سیستم‌های هوش مصنوعی که برای درک، تولید و پاسخ‌گویی به زبان انسان طراحی شده‌اند) را حل خواهند کرد. بسیاری از استارتاپ‌ها سعی دارند سلطه این هفت شرکت بزرگ فناوری را به چالش بکشند و همین موضوع باعث می‌شود حتی شرکت انویدیا نیز در طولانی‌مدت نتواند به راحتی در صنعت هوش مصنوعی درآمد فوق‌العاده بالایی کسب کند.

همچنین پتانسیل‌های فنّاوری باعث خوش‌بینی در زمینه رشد کلی بهره‌وری در اقتصاد شده است. اگر به فناوری‌های متحول‌کننده در گذشته نگاهی بیندازیم، مشخص می‌شود که درک کامل چگونگی استفاده از آن‌ها برای تقویت رشد، زمان‌بر است. در حالیکه کسب‌وکار‌ها به‌شکل مداوم در حال صحبت درباره پتانسیل هوش مصنوعی مولد هستند، این موضوع هنوز در مرحله آزمایشی خود به سر می‌برد. بنابراین، اگر هم قرار باشد هوش مصنوعی باعث دگرگونی جوامع شود، سرمایه‌گذاران در حال حاضر ممکن است در تشخیص اینکه کدام شرکت از این اتفاق سود خواهد برد، با مشکل روبه‌رو شوند. به‌طور مشابه و در دوران رونق دات‌کام، مردم به تأثیر تحول‌آفرین اینترنت پی بردند،، اما با زیان بسیار زیادی مواجه شدند.

اگر این بار شرایط متعادل باقی بماند، ارزش‌گذاری‌ها بیش از این افزایش نخواهد یافت. به نظر می‌رسد روند افزایش سود به عنوان بخشی از اقتصاد کاهش یافته است. رشد استثنایی در دهه‌های اخیر یک اتفاق منحصربه‌فرد بوده که به دنبال کاهش هزینه‌های استقراض و مالیات‌ها اتفاق افتاده است. با ادامه روند تورم و تحت فشار قرار داشتن بودجه دولت، کاهش هزینه‌ها ممکن است یک بار دیگر اتفاق نیفتد و حتی ممکن است یک روند متضاد را در پیش بگیرد. تحت فرضیات واقع‌بینانه درباره اینکه ارزش‌گذاری‌ها، نرخ‌های بهره و مالیات‌ها چه تغییراتی خواهند داشت، برای دستیابی به بازده سالانه ۴ درصدی طی ۱۰ سال آینده توسط بازار‌های سهام، شرکت‌های آمریکایی باید سود خود را تا حدود ۶ درصد در هر سال بیشتر کنند؛ رقمی نزدیک به بالاترین عملکرد آن‌ها پس از جنگ. جای تعجب نیست که وارن بافت - یک سرمایه‌گذار باتجربه - معتقد است که "هیچ امکانی" برای بازده فوق العاده بالای صندوق سرمایه‌گذاری او وجود ندارد.

مسیر پرچالش و آهسته پیش‌رو

چندین راه وجود دارد که بازار‌های سهام ممکن است با یک عملکرد ناامیدکننده روبه‌رو شوند. شور و شوق مربوط به هوش مصنوعی می‌تواند باعث ایجاد حبابی مشابه دوران دات‌کام شود و این حباب نیز در نهایت از بین برود. یک جنگ یا بحران می‌تواند باعث سقوط بازار‌های سهام شود. از سوی دیگر، قیمت‌ها ممکن است در یک بازار خرسی ملایم قرار بگیرند و سال‌ها طول بکشد تا این روند تغییر کند. صرف نظر از چگونگی وقوع ناامیدی در بازار‌های سهام، هیچ‌کس در ۱۰ سال آینده نتیجه‌گیری واضح امروز را تکرار نخواهد کرد: «سرمایه‌گذاران بازار‌های سهام به‌ویژه بازار‌های سهام آمریکا، یک عصر طلایی را تجربه کردند.»