اهمیت بندر لومه در راهبرد جدید آفریقای ایالات متحده

جواهر راهبردی در غرب آفریقا

پیشرفت بندر لومه گواهی بر مزایای جغرافیایی ذاتی و سرمایه‌گذاری پایدار در زیرساخت‌های مدرن آن است. این بندر به عنوان چهارمین بندر کانتینری شلوغ آفریقا دسترسی بی‌نظیری به آب‌های عمیق دارد، ویژگی مهمی که به آن اجازه می‌دهد کشتی‌های بزرگ، از جمله کشتی‌های پست پاناماکس در خود جای دهد. این قابلیت به طور قابل توجهی هزینه‌ها و زمان‌های انتقال را کاهش می‌دهد و آن را برای خطوط کشتیرانی بین‌المللی بسیار جذاب می‌کند.

این بندر، فراتر از ویژگی‌های طبیعی خود، از ترکیب عوامل دیگر برای رشد بهره‌مند شده است. تعیین آن به عنوان منطقه لجستیکی معاف از مالیات، انگیزه‌ای قانع‌کننده برای کسب‌وکارها فراهم، هزینه‌های عملیاتی را کاهش و رویه‌های گمرکی را تسهیل می‌کند. این امر، همراه با ثبات سیاسی نسبی توگو در منطقه اغلب بی‌ثبات، محیطی مساعد برای تجارت و سرمایه‌گذاری ایجاد کرده است. موقعیت مرکزی آن در امتداد ساحل اقیانوس اطلس در غرب آفریقا، آن را به طور کامل به عنوان یک قطب تبدیل و زمان ترانزیت کالاها را به حداقل می‌رساند.

عملکرد چشمگیر این بندر تنها محدود به منطقه نیست؛ این بندر برای چهارمین سال متوالی جایگاه خود را در بین ۱۰۰ بندر کانتینری برتر جهان حفظ کرده و از رتبه ۹۴ در سال ۲۰۲۳ به رتبه ۹۳ در سال ۲۰۲۴ رسیده است. این امر، کارایی و ظرفیت رو به رشد آن را آشکار می‌کند. در سال ۲۰۲۴، بندر لومه رشد متوسط اما قابل توجهی را در کل توان عملیاتی بار ثبت و ۳۰.۶۴ میلیون تُن را جابه‌جا کرد که نسبت به ۳۰.۰۹ میلیون تُن در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. اگرچه این رشد کوچک به نظر می‌رسد، اما این مسیر صعودی مداوم در چشم‌انداز رقابت دریایی جهانی، تاب‌آوری عملیاتی و اهمیت استراتژیک آن را نمایان می‌کند.

زیرساخت‌های بندر لومه شامل جرثقیل‌های دروازه‌ای پیشرفته، محوطه‌های وسیع انباشت کانتینر و سیستم‌های کارآمد پردازش گمرکی است. ترمینال کانتینری لومه (LCT) که توسط  سرمایه‌گذار مشترک شامل MSC (شرکت حمل و نقل مدیترانه)، یکی از بزرگترین خطوط کشتیرانی جهان، اداره می‌شود، در افزایش ظرفیت و استانداردهای عملیاتی بندر نقش مهمی داشته است. این مشارکت، بهترین شیوه‌های جهانی در مدیریت و فناوری بندر را به ارمغان آورده و شهرت لومه را به عنوان یک قطب دریایی قابل اعتماد و کارآمد، تثبیت کرده است.

دیپلماسی تجاری ایالات متحده در آفریقا

افزایش علاقه ایالات متحده به بندر لومه یک رویداد جداگانه نیست، بلکه بخش مهمی از راهبرد در حال تکامل و جامع واشنگتن برای تعامل با آفریقا است. این استراتژی که اغلب از طریق ابتکاراتی مانند «آفریقای شکوفا» بیان می‌شود، در راستای افزایش قابل توجه تجارت و سرمایه‌گذاری دو طرفه بین ایالات متحده و کشورهای آفریقایی است. برخلاف رویکردهای قبلی، سیاست کنونی ایالات متحده بر رشد بخش خصوصی، شیوه‌های شفاف تجاری و مشارکت‌های سودمند متقابل تأکید دارد.

طرح «آفریقای شکوفا» که در سال ۲۰۱۹ آغاز شد، ابتکار عمل اصلی دولت ایالات متحده برای تغییر روابط اقتصادی ایالات متحده و آفریقا است. این طرح منابع ۱۷ سازمان دولتی ایالات متحده، از جمله وزارت بازرگانی، بانک صادرات-واردات (EXIM) و شرکت مالی توسعه بین‌المللی ایالات متحده (DFC) را برای تسهیل معاملات و سرمایه‌گذاری‌ها گرد هم می‌آورد.

موتور اقتصادی توگو

برای توگو، بندر لومه موضوعی فراتر از یک قطب لجستیکی است؛ این بندر موتور محرکه بی‌چون و چرای اقتصاد ملی است. اهمیت حیاتی آن با آمار خیره‌کننده آشکار می‌شود، بطوریکه تقریباً ۷۰ درصد از فعالیت اقتصادی کشور مستقیماً با تجارت دریایی مرتبط است. علاوه بر این، بخش دریایی، بیش از ۷۵ درصد از درآمد مالیاتی ملی توگو را تشکیل می‌دهد. این امر، بندر را به ستونی ضروری برای بخش مالی و ثبات کلی اقتصادی کشور تبدیل می‌کند.

فعالیت‌های این بندر، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی ایجاد می‌کند. خدمات جانبی که در اطراف بندر رونق دارند، مانند انبارداری، تعمیر و نگهداری و خدمات مالی، تأثیر موجی آن را در سراسر کشور بیشتر تقویت می‌کنند. هرگونه اختلال در فعالیت‌های بندر، چه به دلیل نگرانی‌های امنیتی، اقدامات صنعتی یا خرابی زیرساخت‌ها، پیامدهای فوری و شدیدی برای اقتصاد توگو خواهد داشت و این امر نشان‌دهنده علاقه دولت به تداوم کارایی و امنیت آن است.

دولت توگو با درک ارزش راهبردی بندر لومه، همواره توسعه و نوسازی آن را در اولویت قرار داده است. سرمایه‌گذاری‌ها بر گسترش ظرفیت، بهبود کارایی و افزایش اقدامات امنیتی برای حفظ مزیت رقابتی آن در منطقه متمرکز شده است. همکاری با شرکای بین‌المللی، از جمله اپراتورهای خصوصی و دولت‌های خارجی، برای حفظ این مسیر رشد و تضمین اینکه این بندر همچنان دروازه‌ای قابل اعتماد و جذاب برای تجارت جهانی باقی بماند، بسیار مهم است.

اتصال کشورهای محصور در خشکی به دریا

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اهمیت راهبردی بندر لومه، نقش آن به عنوان یک قطب حیاتی حمل‌و‌نقل برای چندین کشور محصور در خشکی در غرب آفریقا است. کشورهایی مانند بورکینافاسو، نیجر و مالی برای واردات کالاهای اساسی (مانند سوخت، ماشین‌آلات، محصولات مصرفی) و صادرات کالاها (مانند پنبه، دام، مواد معدنی) به شدت به بنادر ساحلی مانند لومه وابسته هستند. برای این کشورها، کریدورهای ترانزیتی کارآمد و امن فقط مربوط به تجارت نیستند؛ بلکه مربوط به بقای اقتصادی و دسترسی به بازارهای جهانی نیز است.

کشورهای محصور در خشکی با معایب ذاتی در تجارت بین‌المللی مواجه هستند، که عمدتاً به دلیل هزینه‌های حمل‌و‌نقل بالاتر، زمان طولانی‌تر ترانزیت و وابستگی به ثبات سیاسی و زیرساختی همسایگان ترانزیتی آن‌ها است. بندر لومه به این کشورها یک شریان حیاتی ارائه می‌دهد و جایگزینی قابل اعتماد و کارآمد برای سایر بنادر منطقه‌ای است. توسعه شبکه‌های جاده‌ای قوی که لومه را به پایتخت‌های این کشورهای محصور در خشکی متصل کند، بسیار مهم است و تلاش‌های مداوم بر بهبود این کریدورها جهت تضمین جریان روان کالا متمرکز است.

فرصت‌ها و چالش‌های آمریکا

حمایت ایالات متحده از بندر لومه، فرصت‌های بی‌شماری را برای کسب‌وکارهای آمریکایی که به دنبال نفوذ یا گسترش در بازارهای آفریقا هستند، فراهم می‌کند. لجستیک پیشرفته و موقعیت راهبردی این بندر، آن را به گزینه‌ای جذاب برای بخش‌های مختلف تبدیل کرده است:

مدیریت لجستیک و زنجیره تأمین: شرکت‌های آمریکایی متخصص در لجستیک کارآمد، انبارداری، راهکارهای زنجیره سرد و حمل‌و‌نقل چندوجهی می‌توانند فرصت‌های قابل توجهی برای بهینه‌سازی زنجیره‌های تأمین کالاهای در غرب آفریقا پیدا کنند.

فناوری و راه‌حل‌های دیجیتال: سرمایه‌گذاری در اتوماسیون بنادر، سیستم‌های گمرکی دیجیتال و پلتفرم‌های نظارت بر زنجیره تأمین می‌تواند کارایی و امنیت را افزایش دهد، حوزه‌هایی که شرکت‌های فناوری آمریکایی تخصص قابل توجهی در آن‌ها دارند.

پردازش ارزش افزوده: منطقه لجستیکی معاف از مالیات می‌تواند شرکت‌های آمریکایی را تشویق کند تا تأسیساتی برای تولید سبک، مونتاژ یا بسته‌بندی کالاها برای توزیع منطقه‌ای ایجاد کنند، از نیروی کار محلی بهره ببرند و هزینه‌های نهایی محصول را کاهش دهند.

توسعه انرژی و زیرساخت: فراتر از خود بندر، فرصت‌هایی در توسعه زیرساخت‌های برق، پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر و شبکه‌های جاده‌ای وجود دارد که از عملیات بندر و اتصال به مناطق داخلی پشتیبانی می‌کنند.

تجارت کشاورزی: عملیات کارآمد بندری برای صادرات محصولات کشاورزی از غرب آفریقا و واردات نهاده‌ها بسیار مهم است و فرصت‌هایی را برای شرکت‌های آمریکایی در فناوری، فرآوری و توزیع کشاورزی ایجاد می‌کند.

با این حال، شرکت‌های آمریکایی که به دنبال سرمایه‌گذاری در منطقه هستند، باید با مجموعه‌ای از چالش‌ها نیز روبه‌رو شوند. این چالش‌ها عبارتند از:

نگرانی‌های امنیتی منطقه‌ای: بی‌ثباتی در منطقه ساحل می‌تواند بر مسیرهای ترانزیت زمینی تأثیر بگذارد و خطراتی را برای زنجیره‌های تأمین ایجاد کند.

موانع بوروکراتیک: علیرغم تلاش‌ها برای تسهیل فرآیندها، پیچیدگی‌های بوروکراتیک و ناهماهنگی‌های نظارتی هنوز هم می‌تواند یک چالش باشد.

رقابت: رقابت شدید از سوی بازیگران بزرگ، به ویژه شرکت‌های چینی، نیازمند یک پیشنهاد ارزشی متمایز است.

شکاف‌های زیرساختی: اگرچه خود بندر مدرن است، زیرساخت‌های خارج از منطقه بندری، مانند جاده‌ها و شبکه‌های ریلی در مناطق داخلی، هنوز نیاز به توسعه قابل توجهی دارند.

حاکمیت زیست‌محیطی و اجتماعی (ESG): از شرکت‌های آمریکایی انتظار می‌رود که به استانداردهای بالای ESG پایبند باشند، که مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر و بررسی‌های لازم است.