‌اهمیت ژئوترانزیتی توافق ایران و روسیه برای ساخت کشتی تجاری

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، توافقات سیاسی و وجود زیرساخت‌ها، کریدور شمال-جنوب را متمایز می‌کند. در حال حاضر، ۱۷۰ کیلومتر راه‌آهن مانع توسعه کریدور غربی این مسیر شده، البته روسیه و ایران اخیراً برای ساخت مشترک آن به توافق رسیده‌اند.

دو کشور در حال ایجاد ناوگان تجاری مشترک هستند. به طوری‌که، پس از جلسه مشترک رؤسای جمهور ایران و روسیه و تأکید مجدد بر توسعه روابط تجاری دو کشور، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و باشگاه همگرایی کریدور شمال- جنوب به سرپرستی نماینده رئیس جمهور روسیه، بر سر ساخت و خرید ۲۰ فروند کشتی جنرال کارگو توافق کردند.

طرفین توافق کرده‌اند که در راستای عملکرد بهتر در جابه‌جایی محموله‌ها در کریدور‌های ترانزیتی شمال به جنوب و شرق به غرب، سرمایه‌گذاری مشترکی داشته باشند. در نتیجه این توافق، طرفین ظرفیت حمل‌و‌نقل و کشتی‌سازی خود را برای تضمین جریان ثابت محموله به کار خواهند گرفت.

«مارات خوسنولین»، معاون نخست وزیر روسیه، در «مجمع کازان» اعلام کرد که برای توسعه کریدور حمل‌و‌نقل شمال-جنوب کنسرسیومی متشکل از هفت کشور تشکیل می‌شود.

وی تأکید کرد که روسیه برای دسترسی به کشور‌های اقیانوس هند و خاورمیانه به این کریدور نیاز دارد. با اتصال بنادر دریای خزر و مسیر‌های ریلی در دو سوی دریای خزر، می‌توان حمل‌و‌نقل بار از طریق قزاقستان، ازبکستان، آذربایجان و ترکمنستان را تسهیل کرد.

در این نشست، «رنات میستاخوف» مدیر کل یک شرکت کشتی‌سازی اعلام کرد که شرکت وی آماده ساخت کشتی‌های فله‌بر، تانکر‌ها و انواع لنج با قابلیت حمل محموله‌های فله و کانتینر است.

«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه امیدوار است که به زودی توافقنامه همکاری در توسعه زیرساخت‌های ریلی و حمل‌و‌نقل بار در مسیر بین تهران و باکو نیز امضا شود. چون، این مسیر بنادر روسیه در دریای بالتیک و شمال را به بنادر ایران در سواحل خلیج فارس و اقیانوس هند متصل می‌کند.

هزینه کل راه آهن رشت-آستارا ۱.۶ میلیارد یورو بوده که ۱.۳ میلیارد یوروی آن از طریق وام بین دولتی تخصیص داده می‌شود.

حمل کالا از سن پترزبورگ به بمبئی هند، ۳۰ تا ۴۵ روز طول می‌کشد که با کریدور شمال-جنوب تنها به ۱۰روز کاهش می‌یابد. به گفته «آندری بلوسوف» معاون نخست‌وزیر روسیه، حجم کالا‌های حمل شده از طریق کریدور شمال-جنوب احتمالاً تا سال ۲۰۳۰میلادی از ۱۵ به ۳۰ میلیون تُن افزایش خواهد یافت. همچنین برآورد می‌شود، تا سال ۲۰۳۰ میلادی حدود ۳.۷ میلیارد دلار در این کریدور سرمایه گذاری شود.

نیاز به کریدور شمال-جنوب

پس از اعمال تحریم‌های غرب علیه مسکو، دسترسی روس‌ها به بنادر کشور‌های غربی کاهش یافت، از همین روی همکاری روسیه و ایران شتاب گرفت. روسیه در حال ایجاد سریعترین مسیر به هند است، چون کشور‌های غیردوست روسیه مالک اکثر کشتی‌های حمل کانتینری از طریق اروپا هستند و این کشور دیگر نمی‌تواند کانتینر‌ها را از طریق اروپا ارسال کند.

پیش‌بینی می‌شود با مسیر‌های ترانزیتی جدید، حجم تجارت کنونی به چهار برابر افزایش یابد. پس از تکمیل راه آهن رشت-آستارا و به دلیل شبکه جاده‌ای توسعه یافته ایران به سمت بنادر خلیج فارس، فرصت زیادی برای حمل بار از مرز‌های ایران وجود دارد. زمان حمل کالا از روسیه به رشت ۱۰ روز و سپس برای رسیدن به پایانه‌های جنوب به چهار روز دیگر نیاز است.

 البته، مسیر‌های دیگری نیز در حال بررسی بوده که یکی از آن‌ها کریدور بین ترکمنستان، افغانستان و ایران است. همچنین، بهبود روابط با گرجستان ایجاد کریدور حمل و نقل به دریای مدیترانه تسهیل می‌شود. مسیر باکو - تفلیس - قارص نیز دسترسی مستقیم به بندر مرسین ترکیه را فراهم می‌کند که دروزاه تجارت با غرب و شرق آفریقا است.

از طریق کانال سوئز و دریای سرخ، زمان سفر یک کانتینر از نووروسیسک به دوبی تقریباً ۴۵ روز است که مسیر‌های جدید آن را به دو هفته کاهش و موجب تحول اساسی در سیستم حمل و نقل جهانی می‌شود.

احتمالاً آژانس حمل‌و‌نقل دریایی و رودخانه‌ای فدرال روسیه (Rosmorrechflot)، در سال ۲۰۲۳ میلادی لایروبی در بخش حیاتی کانال کشتیرانی ولگا-دریای خزر را انجام و تهدیدات موجود را برطرف کند.

ایران و روسیه ظرفیت‌های قابل توجهی در کشتی‌سازی دارند. برای نمونه، روسیه در ماه مارس، کشتی باری خشک «نیکولای اورلوف» را راه اندازی و آزمایش کرد که در کارخانه کشتی‌سازی «کراسنویه سورموو» در نیژنی نووگورود ساخته شد و نخستین سفر تجاری آن انتقال فلز به ایران بود.

به باور کارشناسان کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (UNCTAD)، پتانسیل ناوگان تجاری جمهوری اسلامی ایران در پنج سال اخیر، نزدیک به ۹ درصد کاهش یافته است. در ابتدا، ایران اقدام به خرید کشتی‌های مستعمل از چین و مالزی کرد، اما از سال ۲۰۱۹ میلادی برنامه کشتی‌سازی دولتی با هدف ساخت حداکثر ۲۰۰ کشتی از انواع مختلف آغاز شد. هزینه این برنامه ۳۰۰ میلیون یورو برآورد شده است.

منبع: پورت نیوز