وابستگی اقتصاد هند به تنگه‌های دریایی

چرا تنگه‌ها برای هند مهم است؟

در این میان، برای هند این تنگه‌ها مستقیماً با تأمین سوخت، مسیر‌های تجاری و قدرت اقتصادی آن مرتبط هستند. حدود ۸۵ درصد از نیاز‌های نفت خام هند از طریق واردات تأمین می‌شود که بخش عمده آن از تنگه هرمز و باب المندب عبور می‌کند. هرگونه مشکل در داخل و پیرامون این مناطق ناشی از درگیری، دزدی دریایی یا حتی مسائل دیپلماتیک، احتمالاً منجر به افزایش شدید قیمت سوخت و تأخیر در تحویل محموله‌ها شود.

برای نمونه در جنگ اخیر بین اسرائیل و ایران، اگرچه طرفین سعی کردند از گسترش تنش جلوگیری کنند، اما ترس از جنگ در منطقه خلیج فارس منجر به افزایش شدید هزینه‌های حمل‌و‌نقل و بیمه شد. به عنوان مثال و براساس گزارش‌ها، هزینه روزانه اجاره تانکر‌های نفت خام در عرض چند روز پس از درگیری چندین برابر افزایش یافت. قیمت نفت نیز ناپایدار شد و از ۷۸ دلار در هر بشکه عبور کرد.

این درگیری برای هند یادآوری کرد که تا چه اندازه به مسیر‌های دریایی امن وابسته است. تقریباً ۴۰ درصد از نفت و بیش از ۵۰ درصد از محموله‌های وارداتی گاز طبیعی هند از تنگه هرمز و سرزمین‌های آبی مجاور عبور می‌کند. حتی چند روز آشفتگی در آن منطقه می‌تواند قیمت سوخت را افزایش داده و جریان منظم تجارت را مختل کند. با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، خطر انسداد مسیر‌های تجاری دریای سرخ نیز در حال افزایش است که در نتیجه زنجیره‌های تأمین انرژی و صادرات هند را به شیوه‌ای نامطلوب تحت تأثیر قرار می‌دهد. این امر نشان می‌دهد که چگونه رویداد‌های دورتر از هند نیز می‌توانند در عرض چند لحظه به اقتصاد آن آسیب بزنند.

تنگه مالاکا نیز به همان اندازه برای این کشور حیاتی است، زیرا هند را به شرق و جنوب شرقی آسیا یعنی دو منطقه تجاری مهم، متصل می‌کند. در این زمینه، جزایر آندامان و نیکوبار نه تنها نقاط دیده‌بانی راهبردی، بلکه قلمرو کلیدی حضور دریایی هند نیز هستند. با گسترش نقش هند در منطقه اقیانوس هند و اقیانوسیه و روابط راهبردی تحت سیاست «اقدام به شرق»، اکنون حفظ امنیت و ایمنی این مسیر به یک اولویت ملی تبدیل شده است.

نقش پنهان زمین‌شناسی

معمولاً ایمن‌سازی مسیر‌های دریایی متمرکز بر روی کشتی‌های جنگی، سیستم‌های راداری و دیپلماسی است. اما عامل بزرگ، اما پنهان دیگر وجود دارد که معمولاً کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و آن زمین‌شناسی زیر این تنگه‌ها است. بسیاری از این تنگه‌ها در مناطق لرزه‌خیز قرار دارند.

به عنوان مثال، تنگه «سوندا» در نزدیکی اندونزی توسط جزایر آتشفشانی و مناطق زلزله‌خیز احاطه شده است. تنگه باب المندب در امتداد یک شکاف در حال گسترش قرار دارد و تنگه «لومبوک» درست نزدیک به خطوط گسل اصلی منطقه است.

بلایای طبیعی مانند زلزله، رانش زمین در زیر آب یا فعالیت آتشفشانی احتمالاً به بنادر آسیب برساند، باعث سونامی شود، ارتباطات زیر دریا را مختل کند و همچنین پتانسیل ایجاد اختلال یا فروپاشی زیرساخت‌های انرژی را داشته باشد. بنابراین، درک این نکته که عوامل زمین‌شناسی مانند گسل‌ها، انواع سنگ‌ها و لایه‌های رسوبی در زیر بستر دریا، نقش حیاتی ایفا می‌کنند و هنگام برنامه‌ریزی مسیر‌های کشتیرانی ایمن و ایجاد زیرساخت‌های قوی در نظر گرفته شوند، بسیار ضروری است.

از همین روی، همه کشور‌های جهان باید در نقشه‌برداری از بستر دریا، مدل‌سازی زمین‌شناسی و مطالعات زیرسطحی سرمایه‌گذاری کنند تا با کمک آنها بتوانند ریسک را کاهش داده و برای بلایای طبیعی آماده شوند. به این ترتیب، همه موارد از پروژه‌های خط لوله و کابل‌های زیر دریا گرفته تا بنادر و پایگاه‌های دریایی مقاوم در برابر بلایا، می‌توانند با ایمن‌ترین روش برنامه‌ریزی و اجرا شوند.

اقدامات هند

دهلی تاکنون گام‌های مهمی برای افزایش امنیت دریایی و انرژی خود برداشته است. حضور دریایی این کشور در اقیانوس هند در حال افزایش است و ابتکاراتی مانند مرکز ادغام اطلاعات - منطقه اقیانوس هند (IFC-IOR) به بهبود آگاهی از میدان اقیانوسی کمک می‌کند. ذخایر انرژی راهبردی این کشور، زیرساخت‌های بندری توسعه‌یافته و مشارکت‌های قوی با کشور‌هایی مانند عمان و اندونزی، گویای یک مسیر مستحکم و سازنده در این چشم‌انداز است.

علاوه بر این، مشارکت زمین‌شناسان و متخصصان مدیریت بحران در طراحی زیرساخت‌های ساحلی و فراساحلی می‌تواند به کاهش آسیب‌پذیری در برابر زلزله، فرونشست و بی‌ثباتی بستر دریا کمک کند. داده‌های زمین‌شناسی همچنین می‌توانند در برنامه‌ریزی و اجرای محل قرارگیری خطوط لوله زیر دریا، کابل‌های زیر آب و دارایی‌های دریایی مفید باشند.

ارزیابی‌های زمین‌شناسی در نزدیکی تنگه‌های راهبردی در فواصل منظم و نقشه‌برداری از بستر دریا می‌تواند در زمان افزایش تهدید‌های جهانی، ارزش بلندمدتی به راهبرد دریایی هند بیفزاید.

در مجموع، تنگه‌های دریایی روی نقشه باریک و کوچک به نظر می‌رسند، اما در تجارت و امنیت جهانی اهمیت و توجه زیادی دارند. این تنگه‌ها برای هند کمربند‌های نجاتی هستند که از تجارت، اقتصاد و سیستم انرژی این کشور حمایت می‌کنند. باید توجه داشت که اکنون تجارت جهانی از طریق مسیر‌های دریایی به دلیل تنش‌های ژئوپلیتیکی و عوامل بسیار نامطمئن است، از همین روی سنگ‌ها و رسوبات زیر دریا نیز می‌توانند به اندازه هر دارایی نظامی مهم باشند.