نقش غول‌های کشتی‌سازی در احیای اتحاد‌ها

اولین سفر رئیس جمهور لی جائه میونگ به آمریکا شاهد ارائه بسته سرمایه‌گذاری ۳۵۰ میلیارد دلاری بود که ۱۵۰ میلیارد دلار آن برای کشتی‌سازی با شعار "کشتی‌سازی آمریکا را دوباره عالی کنیم" اختصاص داده شده است. ترامپ از زمان انتخاب مجددش بار‌ها چشم‌انداز همکاری با کره جنوبی، دومین کشتی‌ساز بزرگ جهان پس از چین را مطرح کرده است. لی نیز در مراسمی پس از اجلاس در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن اعلام داشت که صنعت کشتی‌سازی کشورش که مجهز به قوی‌ترین قابلیت‌های جهان است، رنسانسی در صنعت کشتی‌سازی ایالات متحده ایجاد خواهد کرد و نقطه عطف تاریخی جدیدی برای رفاه متقابل ایجاد خواهد کرد.

نوسازی اتحاد امنیتی سئول و واشنگتن برای مقابله با تهدید چین در منطقه هند-اقیانوسیه، تهدیدات هسته‌ای کره شمالی همراه با وابستگی فزاینده به روسیه از موضوعات مشترک دو رهبر بوده و سئول آماده است تا با تضمین سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و حتی افزایش بودجه دفاعی فرصت‌هایی را برای همکاری با ایالات متحده ایجاد نماید. به نظر می‌رسد اولویت‌های اصلی لی در تثبیت روابط اقتصادی با ایالات متحده حفاظت از اقتصاد کره جنوبی در زمانی باشد که تصمیمات ترامپ در پاسخ به نگرانی از زنجیره تأمین جهانی، مشارکت بیشتر کشور‌های متحد در هزینه‌های دفاعی در منطقه اقیانوس آرام و همچنین عدم تعادل تجاری ایالات متحده با کشور‌های دیگر است.

اولویت اول در زمینه زنجیره تامین جهانی را می‌توان در احیای صنعت کشتی‌سازی ایالات متحده -که به عنوان یک مسئله امنیت ملی در ایالات متحده در حال ظهور است- از سوی کره جنوبی در نظر گرفت که علاقه به همکاری در صنعت کشتی‌سازی میان واشنگتن و سئول، بخش اساسی این تامین را برجسته کرده است. شرکت کشتی‌سازی کره جنوبی هیوندای مایپو داکیارد “HD Hyundai Mipo” تفاهم‌نامه‌ای را برای ایجاد یک برنامه سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در جهت احیای صنعت کشتی‌سازی ایالات متحده امضا کرده که اولین نقطه عطف در طرح "کشتی‌سازی آمریکا را دوباره به اوج برسانیم" (MASGA) است. این شرکت همچنین برنامه‌هایی را از طریق مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مختلف با هدف احیا و ارتقای قابلیت‌های دریایی ایالات متحده شامل کشتی‌سازی، زیرساخت‌های دریایی و فناوری‌های پیشرفته دریایی درنظر دارد.

در ۱۹ آگوست سال جاری سناتور‌های آمریکایی، تامی داکورث و اندی کیم، میزگردی با سه کشتی‌ساز کره‌ای، هانوا اوشن، اچ‌دی هیوندای و صنایع سنگین سامسونگ برگزار کردند و کشتی‌سازان کره‌ای بر لزوم اصلاحات نظارتی در ایالات متحده برای تسهیل دسترسی موفقیت‌آمیز خود تأکید کرده و اقداماتی را برای تقویت همکاری‌های دوجانبه پیشنهاد داده‌اند.

در حالی که ایالات متحده کمتر از ۱ درصد از بازار جهانی کشتی‌سازی را به خود اختصاص داده است، منطقه آسیا و اقیانوسیه به تنهایی حداقل ۸۵ درصد از کل فعالیت‌های کشتی‌سازی را در اختیار دارد. چین با ظرفیت حدود ۵۰ درصد، کره جنوبی حدود ۳۰ درصد و ژاپن ۱۰ درصد از تولید جهانی کشتی‌های تجاری بر بازار جهانی تسلط یافته‌اند.

ترامپ احیای کشتی‌سازی را به منظور کاهش شکاف با چین در زمینه کشتی سازی مورد هدف داشته و قصد دارد ده‌ها میلیارد دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کند، زیرا ناوگان دریایی و صنعت کشتی‌سازی تجاری چین که به سرعت در حال گسترش است، تسلط دریایی ایالات متحده را به ویژه در هند و اقیانوس آرام به چالش می‌کشد. ایالات متحده که در صنعت کشتی‌سازی نمی‌تواند با چین رقابت کند، به یک استراتژی جامع برای تقویت زنجیره‌های تأمین چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ نیاز دارد. ترامپ برای بازسازی پایگاه صنعتی کشتی‌سازی و رقابتی کردن کشتی‌های تجاری ایالات متحده در بازار جهانی در درازمدت، به متحدانی روی می‌آورد که دارای ظرفیت صنعتی، تخصص و انگیزه لازم برای کمک به کاهش این شکاف هستند.

اولویت دوم لی جائه میونگ در تثبیت روابط اقتصادی با ایالات متحده ناشی از درخواست ترامپ برای مشارکت بیشتر کشور‌های متحد در هزینه‌های دفاعی در منطقه اقیانوس آرام است. نگاه ایالات متحده به چین به عنوان یک تهدید در حال پیشرفت، اهداف دفاعی آن را شکل داده است و درخواست ترامپ برای پرداخت سهم بیشتر در هزینه‌های دفاعی مشترک از کره جنوبی با استراتژی سیاست خارجی ایالات متحده مبنی بر مذاکره مجدد در مورد هزینه‌های رهبری جهانی و ترتیبات تقسیم بار مسئولیت همسو خواهد بود. ترامپ از سئول می‌خواهد هزینه‌های دفاعی خود را - از ۲.۶ درصد در سال ۲۰۲۴ - به ۳.۸ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) افزایش دهد و سهم خود را در تأمین هزینه‌های حدود ۳۰ هزار نیروی آمریکایی مستقر در کره جنوبی - ۱ میلیارد دلار درحال حاضر- فراتر ببرد. بودجه دفاعی کره جنوبی در سال ۲۰۲۵ که ۳.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، در حال حاضر بیش از ۶۳ درصد نسبت به یک دهه قبل افزایش یافته است.

رویکرد معامله‌گرایانه ترامپ با متحدان دیرینه خود در اقیانوس آرام در زمینه امنیت، این نگرانی را در کره جنوبی ایجاد کرده است که او برای حمایت از حضور نیرو‌های آمریکایی در این کشور پرداخت‌های بیشتری را درخواست خواهد کرد. ایالات متحده که نیروهایش را در کره جنوبی برای بازدارندگی در برابر کره شمالی نگه می‌دارد، مدت‌هاست که از سئول خواسته تا انعطاف‌پذیری بیشتری را برای استفاده از آنها برای مأموریت‌های فراتر از شبه جزیره کره بپذیرد.

دولت ترامپ علاوه بر فشار بر کره جنوبی برای پرداخت هزینه بیشتر برای میزبانی از نیرو‌های آمریکایی، استقرار نیرو‌های آمریکایی در کره را به عنوان بخشی از تمرکز نظامی گسترده‌تر بر تضمین توانایی پاسخگویی به درگیری با چین بر سر تایوان در نظر می‌گیرد. برای سئول هرگونه بحثی در مورد کاهش نیرو‌های آمریکایی مستقر در کره جنوبی این نگرانی را ایجاد می‌کند که این اقدام بتواند به عنوان تضعیف بازدارندگی تفسیر شود. از سوی دیگر نوسازی اتحاد می‌تواند در صورت چارچوب‌بندی حول قابلیت‌های پیشرفته - مانند قدرت هوایی پیشرفته، دفاع موشکی و سیستم‌های بدون سرنشین - به جای تعداد نیرو‌ها به یک وضعیت سازگارتر منجر شود.

اولویت سوم در ارتباط با عدم تعادل تجاری ایالات متحده بدین گونه است که کره جنوبی یکی از بزرگترین مازاد‌های تجاری را در بین متحدان واشنگتن در ناتو و هند و اقیانوس آرام دارد و ترامپ مشتاق است تا کره جنوبی به سرعت این شکاف تجاری را پر کند. کالا‌هایی مانند خودرو و محصولات کشاورزی مهمترین صادرات کره جنوبی به ایالات متحده بوده و همکاری در بخش‌های کلیدی تولید مانند نیمه‌رساناها، باتری‌ها و کشتی‌سازی مورد توجه ویژه ترامپ است. تنوع‌بخشی بیشتر در بازار‌های ایالات متحده و کره جنوبی می‌تواند خطرات ناشی از نوسانات سیاست‌های ایالات متحده را کاهش دهد.

ترامپ در رویگردانی از کشور‌هایی که ایالات متحده در آنها کسری تجاری دارد، درصدد از میان برداشتن چنین عدم تعادل‌های تجاری است. کره جنوبی با اشراف بر این امر، کشتی‌سازی را به عنوان محور همکاری برجسته نموده و با ابتکار در شعار "کشتی‌سازی آمریکا را دوباره عالی کنیم" تلاش داشته تا روایت اتحاد گسترده‌تر با واشنگتن را تقویت نماید.

اگرچه دیپلماسی امری مهم و ضروری است، اما امنیت در اولویت استراتژی‌های کشور‌ها قرار می‌گیرد. بدین ترتیب که چین نیز به لحاظ ژئوپلیتیکی از نزدیک اوضاع را زیر نظر دارد و رسانه‌های دولتی پکن هشدار داده‌اند که اگر از محصولات کشتی‌سازی کره جنوبی در عملیات نظامی ایالات متحده استفاده شود، سئول می‌تواند با عواقب جدی رو‌به‌رو شود. از اینرو در حالی که اجلاس ترامپ-لی پیشرفت قابل توجهی در تجارت و کشتی‌سازی ایجاد کرده، اما موفقیت با عبور از موانع قانونی و فشار‌های ژئوپلیتیکی بستگی دارد.

نشست ترامپ-لی به طور گسترده به عنوان نقطه عطفی برای اتحاد ایالات متحده و کره جنوبی پیش‌بینی شده است. تلاش استراتژیک کره جنوبی برای ورود به کشتی‌سازی ایالات متحده فقط یک معامله تجاری نیست بلکه یک تغییر بزرگ در نحوه تجهیز مجدد قدرت صنعتی ایالات متحده برای غلبه بر چین و البته تضمین آینده خود است. در حالی‌که لی و ترامپ در یک چشم‌انداز دیپلماتیک پیچیده حرکت می‌کنند، توانایی آنها در ایجاد تعادل بین تعامل و بازدارندگی معتبر، فصل بعدی امنیت و ثبات در منطقه شرق آسیا را تعریف خواهد کرد. اگر این روند به طور عاقلانه مدیریت شود، شتاب تازه در همکاری دو جانبه ایالات متحده وکره جنوبی می‌تواند دریچه‌ای  برای پیشرفت عملی در روابط دو کشور بدون به خطر انداختن امنیت منطقه‌ای باز نماید.

سخن پایانی آن که در جهانی که زنجیره‌های تأمین تحت تاثیر ژئوپلیتیک مرزکشی شده قرار می‌گیرند، کشتی‌سازان نقش سازنده‌ای نه تنها در سیستم لجستیک بلکه در احیای اتحاد‌ها خواهند داشت.

شهره پولاب- دکتری جغرافیای سیاسی و پژوهشگر روابط بین‌الملل