سواحل مکران مقصد جدید گردشگران داخلی و خارجی

مهم‌ترین اقدامات وزارت میراث فرهنگی برای توسعه گردشگری در سواحل مکران طی سال‌های اخیر چه بوده است؟
با توجه به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر توسعه سواحل مکران، گردشگری به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های توسعه‌ای منطقه مطرح شد و برنامه ریزی‌های کلانی در سطح ملی و استانی جهت پیشبرد اهداف تعیین شده به سمت ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در طول نوار ساحلی مکران صورت گرفت. از جمله مهمترین زیرساخت‌های گردشگری لازم در نوار ساحلی مکران جهت ایجاد توریسم ساحلی و دریایی در کرانه دریای عمان را می‌توان به ایجاد اسکله‌های تفریحی در شهرستان‌های ساحلی، افزایش تعداد شناور‌های تفریحی استاندارد در منطقه، ایجاد کمپ پارک‌های ساحلی، هتل‌های ساحلی و دریایی و نیز افزایش کلوپ‌های ورزش‌های دریایی اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین اقدامات فعلی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان سعی در افزایش ارتباطات فرهنگی و توریستی با کشور‌های حاشیه اقیانوس هند و معرفی سواحل مکران و چابهار به عنون پایتخت گردشگری در میان کشور‌های حاشیه اقیانوس هند است.

چگونه می‌توان چابهار را به عنوان پایتخت گردشگری کشور‌های حاشیه اقیانوس هند مطرح کرد؟
یکی از مهمترین اقدامات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان طی سال‌های اخیر تلاش برای میزبانی همایش‌ها و جشنواره‌های مختلف فرهنگی و گردشگری در راستای معرفی هر چه بیشتر جاذبه‌های گردشگری استان بوده است. در همین راستا در تلاش هستیم نخستین اجلاس وزاری گردشگری کشور‌های حاشیه اقیانوس هند را امسال به میزبانی سیستان و بلوچستان در سواحل مکران و شهرستان چابهار برگزار کنیم. این همایش در نیمه دوم امسال برگزار می‌شود، اما هنوز زمان دقیق برگزاری نخستین اجلاس وزاری گردشگری کشور‌های اقیانوس هند اعلام نشده است.
کشور ما با یک سوم جمعیت دنیا از طریق حاشیه اقیانوس هند هم مرز است و این قابلیت بزرگی برای استان سیستان و بلوچستان به عنوان مبدا ورودی بسیاری از گردشگران خارجی از طریق سواحل مکران فراهم کرده است. می‌توان با استفاده از این ظرفیت مهم در استان برای جذب گردشگری خارجی به ویژه گردشگران کشور‌های حاشیه اقیانوس هند، برنامه ریزی‌های جامعی انجام داد. برگزاری اجلاس وزرای گردشگری کشور‌های حاشیه اقیانوس هند در چابهار باعث معرفی جاذبه‌های خاص سیستان و بلوچستان به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور به دنیا خواهد شد. ظرفیت حاشیه اقیانوس هند کمک می‌کند تا با بخش مهمی از دنیا آشنا شویم و جاذبه‌های کشورمان را با استفاده از سواحل مکران به جهانیان معرفی کنیم.

آیا برنامه‌ای برای راه اندازی خطوط کشتیرانی مسافربری از مبداء بندر چابهار به کشور‌های حاشیه اقیانوس هند دارید؟
در راستای راه اندازی مجدد خط کشتیرانی مسافربری در مسیر چابهار- مسقط، برنامه ریزی‌های گسترده‌ای با همکاری مشترک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان بنادر و دریانوردی صورت گرفته است. رفع مشکل سوخت شناور‌های بزرگ تفریحی و مسافربری که چندی پیش از طریق رایزنی‌های وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و با وزارت نفت به نتیجه مطلوب رسید، نقش بسیار مهمی در راه اندازی هر چه سریعتر خطوط کشتیرانی مسافربری و تفریحی در آب‌های دریای عمان از مبداء بندر چابهار دارد. بر اساس تصمیمات اخذ شده کشتی مسافربری که از مقصد چابهار به سمت کشور عمان حرکت می‌کند، هزینه سوخت آن در شش ماه نخست فعالیت رایگان خواهد بود و سپس سوخت یارانه‌ای در اختیار آن قرار خواهد گرفت. این کشتی مسافربری قرار است اواخر مرداد ماه امسال از مقصد چابهار به سمت عمان راه اندازی شود. سایر علاقه‌مندان برای فعالیت و در آمد زایی از طریق شناور‌های تفریحی می‌توانند با مراجعه به سامانه "جانا" آمادگی خود را برای انجام فعالیت‌های توریسم دریایی اعلام و از سهمیه سوخت یارانه‌ای بهره‌مند شوند.
ترمینال مسافربری از طریق سازمان بنادر و دریانوردی در اختیار شناور‌های مسافربری و تفریحی قرار خواهد گرفت و تبلیغات جهت جذب گردشگران علاقه‌مند برای سفر دریایی به عمان از طریق دفاتر خدمات مسافرتی فعال در استان انجام می‌شود. همچنین ویزای سفر به عمان در بندر چابهار برای گردشگران علاقه‌مند به سفر دریایی در مسیر چابهار- عمان صادر خواهد شد و مشکلی در این خصوص وجود نخواهد داشت؛ در این خصوص مذاکرات لازم به دولت عمان نیز صورت گرفته است و امید می‌رود با همکاری آن‌ها شاهد رونق هر چه بیشتر سفر‌های دریایی در این مسیر باشیم.

مسافرت دریایی به کشور عمان مورد استقبال گردشگران قرار خواهد گرفت؟
راه اندازی این کشتی مسافربری بزرگ می‌تواند نقش مهمی در توسعه توریسم دریایی در آب‌های استان سیستان و بلوچستان و کشور ایجاد کند؛ توسعه توریسم استان از طریق ارتباط با عمانی‌ها باعث تحولی بزرگ در اقتصاد منطقه خواهد شد. سفر دریایی به کشور عمان بسیار ارزان‌تر از مسافرت هوایی خواهد بود، از سوی دیگر سفر دریایی از جاذبه زیادی برای گردشگران برخوردار است و همین دو عامل باعث خواهد شد که انتظار می‌رود این خط دریایی پررونق به فعالیت خود ادامه دهد. یک سوم عمانی‌ها، بلوچی‌هایی هستند که در سال‌های گذشته از استان سیستان و بلوچستان به عمان مهاجرت کرده اند، بنابراین می‌توان با برنامه ریزی‌های مناسب شرایط توسعه هر چه بیشتر توریسم دریایی بین دو کشور را به وجود آورد. این خط کشتیرانی در ابتدای فعالیت فقط در مسیر چابهار- مسقط فعالیت خواهد کرد، اما بر اساس برنامه ریزی‌های صورت گرفته در آینده نزدیک شاهد فعالیت این خط مسافربری دریایی در مسیر چابهار- گواتر- کراچی و چابهار- دوبی نیز خواهیم بود.

نقش دولت عمان در همکاری‌های مشترک جهت توریسم دریایی منطقه چیست؟
طی سال‌های اخیر ملاقات‌های متعددی بین مسئولین گردشگری دو کشور عمان و ایران برگزار شده که یکی از مهمترین مباحث مطرح شده در این جلسات به توسعه سواحل مکران و توریسم دریایی منطقه اختصاص داشته است. قرار است به زودی کارگروه ویژه‌ای در زمینه توسعه توریسم دریایی با همکاری مشترک دولت‌های ایران و عمان تشکیل شود. از سوی دیگر راه اندازی این خط دریایی تاثیر بسیار زیادی در همکاری‌های مشترک دو کشور د راستای توسعه توریسم در دریای عمان خواهد داشت. از مهمترین روش‌های دیگری که می‌تواند در ورود توریست‌های عمانی به ایران از طریق راه دریایی موثر واقع شود، توجه به مبحث توریسم سلامت است. پتانسیل بالای ایران در زمینه پزشکی فرصت مناسبی برای جذب توریست از عمان به ایران از طریق سفر‌های دریایی محسوب می‌شود. یکی از ضرورت‌های لازم برای ایجاد خط مسافربری دریایی پررونق حضور اسپانسر‌های قوی در کنار سرمایه گذاران بخش خصوصی و نیز بخش دولتی است.
همچنین علاوه بر توسعه سفر‌های دریایی به عمان، برنامه ریزی‌ها برای توسعه سفر‌های هوایی در مسیر مسقط- چابهار صورت گرفته است. مدت پرواز در مسیر بندر چابهار تا مسقط تنها ۳۰ دقیقه است که این فاصله نزدیک نیز پتانسیل دیگر جهت توسعه تلاش‌های برای توسعه توریسم بین دو کشور ایران و عمان تلقی می‌شود. نگاه مثبت وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در زمینه توسعه گردشگری بین ایران وعمان یکی از مهمترین زمینه‌های توسعه سواحل مکران محسوب می‌شود.


چه برنامه ریزی‌هایی جهت هدایت گردشگران داخلی به سواحل مکران صورت گرفته است؟
با توجه به اینکه استان سیستان و بلوچستان به عنوان مقصد جدید گردشگری کشور معرفی شده است، برنامه ریزی‌های بسیار جامعی در سطح استانی و ملی به منظور افزایش ورود گردشگران به استان انجام شده است. به همین منظور تقویم گردشگری ویژه برای استان به منظور افزایش ورود گردشگران در زمان‌های مختلف سال به بهانه برگزاری جشنواره‌های مختلف تدارک دیده شده است. همچنین مسیر‌های گردشگری جدیدی در طول نوار ساحلی تعریف شده که این مسیر‌های گردشگری در قالب کتابچه و بورشور به زودی چاپ و جهت استفاده گردشگران نوروزی در اختیار آن‌ها قرار داده خواهد شد.
از سوی دیگر برنامه ریزی‌ها جهت برگزاری همایش گردشگری ساحل نشینان در شهرستان چابهار طی سال جاری با هدف تبلیغات و معرفی بیش از پیش جاذبه‌های توریستی سواحل مکران برای جذب گردشگران سایر استان‌های کشور در حال انجام است. با موافقت به عمل آمده از سوی مسئولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، همایش گردشگری ساحل‌نشینان کشور با حضور نمایندگان گردشگری هفت استان ساحلی کشور در چابهار برگزار خواهد شد. با برگزاری این همایش این امکان فراهم خواهد شد که تمام استان‌های ساحلی کشور بتوانند بابرپایی غرفه‌ها، به مدت یک هفته جاذبه‌های گردشگری خود را به عموم مردم معرفی کنند. این جشنواره با محوریت هفت استان ساحلی کشور از جمله بوشهر، هرمزگان، گلستان، گیلان، مازندران و خوزستان برگزار می‌شود و قرار است در این جشنواره هر شب یکی از این استان‌ها ظرفیت‌های خود را به نمایش بگذارند. این رویداد در تقویم رویداد‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور تعریف و مقرر شده تا هر سال در یک استان ساحل‌نشین برگزار شود. جشنواره گردشگری ساحل‌نشینان کشور بهانه‌ای برای مطرح کردن اهمیت سواحل مکران جهت رشد اقتصادی با تکیه بر توسعه دریا محور است که امیدواریم شاهد تبعات مثبت آن در استان باشیم. یکی از دلایلی که اولین دوره جشنواره ساحل‌نشینان کشور در چابهار برگزار می‌شود ارجحیت و اهمیت سواحل مکران به لحاظ تجارت، ترانزیت و ظرفیت‌های گردشگری نسبت به سواحل دیگر کشور است.
برگزاری این جشنواره ملی در چابهار می‌تواند باعث معرفی ظرفیت‌های منطقه، فراهم نمودن زمینه برای سرمایه گذاری، افزایش شهرت استان و افزایش خودباوری در میان مردمان این خطه جهت مشارکت در توسعه شود.
توجه به برنامه ریزی‌های کلان صورت گرفته در برنامه ششم توسعه در راستای توسعه سواحل مکران و جذب گردشگران، استان سیستان و بلوچستان نیازمند تأمین زیرساخت‌های لازم جهت سرویس‌دهی مناسب به گردشگران است که یکی از مهمترین این زیرساخت‌ها، توسعه شناور‌های مسافربری و شناور‌های تفریحی در آب‌های استان محسوب می‌شود.


مهمترین معضل پیشِ روی توسعه گردشگری در سواحل مکران چیست؟
مکان اقامتی جهت اسکان گردشگران ورودی به استان به عنوان یکی از زیرساخت‌های اولیه صنعت گردشگری از مهمترین مشکلات فعلی این صنعت در استان سیستان و بلوچستان است. امیدواریم با رونق دائمی گردشگری در استان سیستان و بلوچستان و جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی شاهد افزایش ساخت هتل‌ها و انواع مختلف مکان‌های اقامتی در استان باشیم. هم اکنون ۱۰ هتل در سواحل دریای عمان مشغول به فعالیت هستند؛ علاوه بر این هتل ها، خانه‌های بوم گردی در تمام روستا‌های واقع در ساحل دریای عمان از جمله بریس، پسابندر، درک، گواتر، تنگ، جوید و کنارک به گردشگران خدمات اقامتی و پذیرایی ارائه می‌دهند. در ایام نوروز با توجه به تکمیل شدن مکان‌های اقامتی در نظر گرفته شده برای گردشگران از ظرفیت اقامت در مدارس استان نیز بهره خواهیم گرفت. هر ساله در ایام نوروز شاهد برپایی کمپ‌های گردشگری در نوار ساحلی و نقاط مختلف استان توسط گردشگران نیز هستیم.


چه قابلیتی باعث شده تا امکان سفر به سواحل چابهار در تمام طول سال برای گردشگران لذت بخش باشد؟
وزش باد‌های مونسون در فصل تابستان باعث شده تا سیستان و بلوچستان به عنوان استان چهارفصل در تابستان، خنک‌ترین سواحل ایران را داشته باشد و هر ساله با برگزاری جشنواره مونسون در چابهار و نیز برگزاری مسابقات موج سواری شاهد حضور چشمگیر گردشگران در سواحل مکران با شرایط آب و هوایی مطبوع هستیم. راه‌اندازی سایت گردشگری استان سیستان و بلوچستان امکان بازدید مجازی از ۸۰ اثر طبیعی و تاریخی این استان را فراهم کرده است. در این سایت کتابچه مسیر‌های گردشگری استان نیز برای معرفی شش مسیر گردشگری و آشنایی با ظرفیت‌های استان در این مسیر‌ها بار گذاری شده است. نقشه استان، کتابچه راهنمای گردشگری و معرفی استان به شش زبان از بخش‌های دیگر سایت گردشگری سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود.

مهمترین جاذبه‌های توریستی سواحل مکران را معرفی کنید.
شهرستان‌های چابهار و کنارک در جنوبی‌ترین نقطه سیستان و بلوچستان واقع شده‌اند و به دلیل جاذبه‌های گردشگری، دریایی زیبا و آب و هوایی مطبوع می‌توانند سالانه هزاران گردشگر و بیننده را به خود جذب کنند. چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران اسلامی محسوب می‌شود که این امر در اولین گام آب و هوایی بی‌نظیر را به این شهرستان داده است و در ایام نوروز و زمستان بهترین هوا را دارد.
در ناحیه ساحلی خلیج گواتر و در نزدیکی محلی که رودخانه باهوکلات به دریای عمان می‌ریزد، جنگلی از گونه‌های حرا وجود دارد که از درختچه‌های حرا پوشیده شده است. رودخانه باهوکلات در ۹۰ کیلومتری شرق چابهار به خلیج گواتر دریای عمان سرازیر می‌شود، این رودخانه از لحاظ مختلف بویژه وجود تمساح نادر پوزه کوتاه ایرانی در آن از نظر گردشگری اهمیت ویژه‌ای دارد. کوه‌های بدبوم یا مریخی که به آن‌ها مینیاتوری نیز گفته می‌شود یکی از مناظری است که به موازات ساحل از منطقه کچو تا خلیج گواتر کشیده شده‌اند و از پدیده‌های منحصر به فرد این ناحیه هستند. خلیج چابهار جلوه‌ای زیبا از طلوع و غروب خورشید در دریا ایجاد می‌کند، در کرانه‌های دریای عمان و در قسمت جنوبی شهرستان چابهار صخره‌های بزرگی بر اثر پیشروی آب دریا و فرسایش سنگ‌های رسوبی بوجود آمده که چشم‌انداز زیبایی را خلق کرده است. بندر چابهار با بندر میامی در شبه جزیره فلوریدا آمریکا هم عرض و شرایط آب و هوایی آن نیز با بندر میامی کاملاً یکسان است.
همچنین لیپار معروف به تالاب صورتی واقع در ساحل دریای عمان که در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده است واقع در ۱۵ کیلومتری شرق چابهار در مسیر جاده ساحلی چابهار- گواتر یکی از منحصربه فردترین تالاب‌های جهان به لحاظ وجود رنگ صورتی محسوب می‌شود که دلیل رنگ صورتی این تالاب را به وجود پلانکتون‌های خاصی که در این تالاب زیست می‌کنند، می‌توان مرتبط دانست. این تالاب به عنوان یکی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی استان در ساحل دریای عمان مطرح است و هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای بازدید از این تالاب به این منطقه از ساحل عمان سفر می‌کنند.
امکان انجام ورزش‌های دریایی متنوع در آب‌های ساحلی دریای عمان به ویژه موج سواری و غواصی از دیگر جاذبه‌های گردشگری سواحل مکران محسوب می‌شود. همچنین تنوع فرهنگی و تنوع قومی از دیگر جذابیت‌های ویژه سواحل مکران است.