۴۰ سال از آن روز خاطره انگیز گذشت

وقتی که رادیو در روز سوم خرداد ۱۳۶۱  اعلام کرد" شنوندگان عزیز خونین شهر، شهر خون آزاد شد" شور و هیجان همراه با تبلورغرور ملی سراسر کشور را فرا گرفت و شادی و شعف در جای جای ایران خودنمایی کرد.

نیرو‌های بعثی عراق که از ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ تهاجم سراسری خود از زمین، هوا و دریا شروع کردند توان خود را برای اشغال سریع خرمشهرکه بعداً نام آن را "محمره" گذاشت متمرکز کردند.

متجاوزان عراقی در سه روز نخست حمله به خرمشهر، این شهر را زیر شدیدترین آتش سنگین و بی امان خود قرار دادند و بیشتر ساکنان این بندر استراتژیک مجبور شدند خانه و کاشانه خود را ترک کنند.

در این میان ده‌ها فروند کشتی، شناور تجاری و صیادی و بارج که در حال تردد در آبراه اروندرود بودند بر اثر آتش باری نیرو‌های بعثی عراق غرق شدند.

در روز‌های نخستین جنگ، صد‌ها نیروی داوطلب از سراسر کشور براساس وظیفه دینی و میهنی، دوشادوش نیروی‌های بومی خود را به  خرمشهر رساندند و در مقابل دشمن تا بن دندان مسلح، صف‌آرایی کردند.

رزمندگان داوطلب ابتدا مسیر حرکت و دسترسی دشمن به خرمشهر در شلمچه را با اندک تجهیزات نظامی مسدود کردند تا نیرو‌های داخل شهر سازماندهی شده و خود را برای دفاع جانانه از خرمشهر آماده کنند.

عراقی‌ها ۱۰ لشگر زرهی خود را وارد خوزستان کرده بودند که دو لشگر زرهی را مأمور تصرف خرمشهر کرد.

دفاع سرسختانه مدافعان خرمشهر، آرایش دشمن را برهم زد و پیشروی دشمن به سختی انجام می‌شد، تصرف خرمشهر که برای دشمن بعثی بسیار حایز اهمیت بود می‌توانست برگ برنده‌ای در جنگ محسوب شود با این حال مدافعان این شهر ۴۵ روز دشمن را پشت دروازه‌های خرمشهر نگه داشته بود. کانون مقاومت مدافعان خرمشهر مسجد جامع این شهر بود که دشمن برای شکستن مقاومت‌ها، مسجد جامع را زیر آتش شدید توپخانه و خمپاره قرار داد.

اگر سلاح و تجهیزات به دست مدافعان شهر می‌رسید و خیانت بنی صدر نبود دشمن نمی‌توانست به سادگی بر خرمشهر چیره شود.

متجاوزان بعثی با پیشروی خود ابتدا گمرک خرمشهر را اشغال و هزاران دستگاه خودرو را چپاول و به بصره انتقال دادند، تاسیسات و محوطه بندری را اشغال و خطوط راه آهن در بندرگاه را منهدم کردند.

نیرو‌های دشمن بعثی سرمست از این پیروزی در دیوار‌های این شهر نوشته بودند "آمدیم که بمانیم". غارت اموال مردم در شهر مرحله بعدی جنایت متجاوزان بعثی بود.

نیرو‌های بعثی پس از تصرف خرمشهر، روی رودخانه کارون پل متحرک زدند تا خود را به آبادان برساند و این شهر بندری را اشغال کنند، ولی مدافعان این شهر با شبیخون متعدد به دشمن بعثی اجازه ورود به این شهر را ندادند و دشمن را در اطراف این شهر تار‌و‌مار کردند. دشمن پس ازمأیوس شدن از تصرف آبادان این شهر را به مدت یک سال محاصره کرد که در پنجم مهرماه ۱۳۶۰ محاصره آبادان به فرمان امام راحل شکسته شد.

طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر

در ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۶۱ عملیات بیت‌المقدس با رمز یا‌علی ابن ابیطالب (ع) در شرق رودخانه کارون در دارخوین و در جنوب شهر اهواز آغاز شد.

رزمندگان اسلام در قالب نیروی ۱۵۰ هزار نفره و در سازماندهی ۱۰۰ گردان نیروی پیاده رزمی، ضدزره، زرهی و بهره گیری از نیروی هوایی و هوانیروز حمله خود را با هدف آزاد سازی ۲۰ هزار کیلومتر مربع و آزادسازی هویزه، پادگان حمید، ۱۰۰ روستا  و شهر بندری خرمشهر آغاز کردند.

در سه مرحله از این عملیات پیروزمندانه، مناطق زیادی از دست دشمن بعثی آزاد شد و نیرو‌های عراقی  پس از عقب نشینی، تمرکز خود را برای حفظ خرمشهر برنامه ریزی کردند.

در مرحله چهارم عملیات بیت‌المقدس، که هدف آن فتح خرمشهر بود رزمندگان اسلام از سه جناح عملیات خود را شروع کردند. رزمندگان اسلام برای جلوگیری از فرار دشمن، جاده خرمشهر به شلمچه را بستند تا نیرو‌های بعثی در خرمشهر محاصره شوند.

در جریان محاصره این شهر، ده‌ها نیروی دشمن که خود را برای فرار از اسارت به اروندرود زده بودند غرق شدند و نتوانستند خود را به آن سوی اروندرود برسانند.

در این عملیات بیش از ۲۰ هزار نفر از نیرو‌های دشمن بعثی به اسارت درآمدند و حدود ۲۵ هزار نفر از آنان کشته یا زخمی شدند.

فتح خرمشهر به مثابه پیروزی قاطع جمهوری اسلامی ایران، روز ملی مقاومت و پایداری نام گرفت.

بازسازی خرمشهر

عملیات بازسازی شهر بندری خرمشهر پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل متحد درسال ۱۳۶۷ ابتدا با آواربرداری خرابی‌ها شروع شد.

سازمان بنادر و کشتیرانی نیز عملیات بازسازی تاسیسات بندری را در همان سال شروع کرد. برای رونق تجاری خرمشهر، هیئت دولت طرح تخفیف سود بازرگانی را تا ۲۵ درصد تصویب کرد.

الحاق بندر خرمشهر به منطقه آزاد اروند در بهمن ماه ۱۳۸۴ مرحله دیگری از حیات اقتصادی خرمشهر به شمار می‌رود.

خرمشهر به عنوان بزرگترین بندر تجاری کشور هم اکنون به سرعت مرحله رونق را سپری می‌کند، ولی تا رسیدن به مرحله مطلوب و جایگاه واقعی، فاصله زیادی دارد.

مهمترین عامل رونق بندر خرمشهر لایروبی اروندرود است که می‌تواند زمینه را برای پذیرش کشتی‌های بالای ۸۰ هزار تن  فراهم کند.

در چهلمین سال فتح خرمشهر، یاد شهدای والا مقام این عملیات که با نثار خون خود، عزت و افتخار برای ملت ایران آفریدند گرامی می‌داریم.