تالاب هورالعظیم چالش جدید زیست محیطی خوزستان

 

به گزارش خبرنگار مانا، هورالعظیم با ۳۶۰ هزار هکتار در غرب خوزستان واقع شده که یک سوم آن در محدوده خاک جمهوری اسلامی ایران و دوسوم آن در خاک عراق واقع است.

 هورالعظیم که نقش مهمی در حفظ چرخه حیات، اشتغال صیادان و دامداران دارد رفته رفته با کاهش شدید ورودی آب به چالش زیست محیطی استان تبدیل شده است.

رودخانه کرخه که تامین کننده اصلی حقابه تالاب هورالعظیم است به شدت کم رمق شده و برداشت غیراصولی و غیرمجاز کشاورزان شالی کار همجوار و حاشیه این رودخانه، شرایط را برای هورالعظیم به شدت سخت کرده است.

در روز‌های اخیر مرگ و میر آبزیان از یک سو و تلفات گاومیش‌هایی که در بخش خشکیده و باطلاق گونۀ تالاب گرفتار شده‌اند دوستداران محیط زیست و مسئولان اجرایی استان را به شدت نگران کرده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفتگو با خبرنگار مانا ضمن ابراز نگرانی شدید از وضعیت زیست محیطی تالاب هورالعظیم اظهار داشت: غلظت زیاد بخش‌های زیادی از پهنه آبی این تالاب  در کنار کمبود اکسیژن آن حیات آزیان و حیوانات آبزی را به شدت در معرض خطر قرار داده است.

محمد جواد اشرافی با بیان اینکه وضعیت این تالاب به بحران نزدیک شده است، افزود: اگر حقابه این تالاب به صورت رهاسازی موجی از سد کرخه تامین نشود تابستان بسیار سختی در انتظار این تالاب خواهد بود.

وی گفت: در شرایط خشکسالی باید ۱.۳ میلیارد متر مکعب حقابه این تالاب از سوی وزارت نیرو باید تامین شود، ولی به علت برداشت غیرمجاز آب رودخانه کرخه، سهم حقابه تعیین شده به تالاب نمی‌رسد.

اشرفی به خطرات ناشی از برخاستن ریزگرد‌ها در صورت بخش‌هایی از تالاب اشاره کرد و گفت: این خطر وجود دارد، ولی امیدواریم با افزایش سطح آبگیری آن خطر ریزگرد‌ها که دامن کل خوزستان و استان‌های همجوار را تهدید می‌کند کمتر شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان از برنامه رهاسازی ۲۴۹ میلیون متر مکعب در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور برای تامین بخشی از حقابه تالاب هورالعظیم خبر داد و گفت: در ماه‌های بعد نیز باید رهاسازی ادامه داشته است.

اشرفی مهمترین تنش آبی تالاب هورالعظیم را برداشت از مناطق بالادست تالاب برای شالیکاری عنوان کرد و افزود: با وجود آنکه کشت برنج امسال به علت خشکسالی ممنوع شده، شالیکاری در سطحی وسیعی انجام شده است.

وی گفت: باید با متخلفان و کسانی که ممنوعیت کشت برنج و رعایت الگوی کشت را نادیده گرفتند برخورد و جرایم سنگینی نیز برای قانون شکنان وضع شود که البته دستگاه قضایی در این خصوص می‌تواند ورود کند و تخلفات را به حداقل برساند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: هم اکنون تالاب در وضعیت بحرانی نیست، ولی اگر رهاسازی آب انجام نشود با بحران شدید زیست محیطی و مرگ و میر گسترده آبزیان در این تالاب رو به رو خواهیم شد.

وی به طولانی بودن مسیر رهاسازی از سد تا تالاب هورالعظیم که حدود ۱۰۰ کیلومتر است اشاره کرد و افزود: متاسفانه به محض رهاسازی، پمپ‌های مکنده کشاورزان فعال می‌شود و بخش مهمی از آب رهاسازی شده عملاً به مصرف برنج کاران حاشیه رود کرخه و تالاب هورالعظیم می‌رسد.

استاندار خوزستان نیز در بازدید هوایی از تالاب هورالعظیم گفت: اگر تالاب هورالعظیم خشک شود مردم خوزستان را بیچاره خواهد کرد.

قاسم سلیمانی دشتکی با بیان اینکه وضعیت تالاب بحرانی نشده است افزود: وزارت نیرو باید حقابه این تالاب را در تابستان تامین کند تا ساکنان اطراف هورالعظیم مجبور به مهاجرت به شهر‌های نشوند.

استاندار خوزستان گفت: همه باید در کنار تلاش کنیم این تالاب به مصیبتی تازه برای خوزستان تبدیل نشود هرچند می‌دانیم شرایط خشکسالی در این استان شدید است و هم اکنون با تنش آبی روبرو هستیم.

نماینده عالی دولت در استان خوزستان با اشاره به اینکه تلاش می‌شود رهاسازی آن از سد کرخه طبق برنامه پیش رود از کشاورزان مناطق بالادست خواست از حقابه این تالاب برای مصارف کشاورزی به خصوص برنج کاری استفاده نکنند.

در روز‌های اخیر شماری از خبرنگاران، عکاسان، دوستداران محیط زیست از بخش‌های تالاب هورالعظیم بازدید کردند.

در دهه‌های اخیر این تالاب با مشکلات زیست محیطی زیادی از جمله جنگ هشت ساله، آتش سوزی نیزار‌های آن، آلودگی آب تالاب به علت استفاده رژیم بعثی عراق از جنگ افزار‌های شیمیایی، کاهش ورودی آب دجله به بخش عراقی تالاب و بهره برداری از منابع نفت و آلودگی نفتی روبه‌رو بوده است.

در سال ۱۳۹۷ خشکیدگی بخش‌هایی از این تالاب سبب برخاستن ریزگرد‌ها و پیامد‌های منفی زیست محیطی برای ساکنان شهر‌های اطراف این تالاب شده بود.