بازخوانی نقش تاریخی سواحل تالش و ضرورت احیای پیوند مردم با دریا

به گزارش مانا، پردل امیری‌نژاد رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تالش در یاداشتی نوشت: شهرستان تالش بیش از هر نقطه دیگری نیازمند توجه، برنامه‌ریزی و بازخوانی جایگاه تاریخی خود است؛ چراکه این منطقه در گذشته نه‌چندان دور، یکی از فعال‌ترین محور‌های دریایی جنوب کاسپین بوده است.

مطالعه اسناد تاریخی از سال‌های ۱۲۹۰ تا ۱۳۲۰ خورشیدی نشان می‌دهد که سواحل تالش یکی از مراکز مهم تجارت، صید و تردد دریایی بوده است، پیش از احداث جاده ترانزیت، زندگی مردم تالش به معنای واقعی کلمه به دریا وابسته بود، قایق‌های بادبانی، کشتی‌های چوبی کوچک، مسیر‌های مواصلاتی میان آستارا، انزلی، سواحل تالش و بنادر قفقاز، در راستای نظامی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده بود که مردم منطقه از طریق آن زندگی می‌کردند.

در همین دوره، بازار‌های ساحلی الالان، گرگری، محمودآباد و بازار هوی به‌عنوان کانون‌های تجارت و مبادله کالا شناخته می‌شدند. ورود کالا‌های اساسی از مرز‌های شمالی و انتقال آن به مناطق مختلف ایران، فرصت‌های شغلی متعددی ایجاد کرده بود و باعث رونق آبادی‌های ساحلی شد، این سکونتگاه‌ها هسته‌های اولیه شهر‌ها و روستا‌های امروزی تالش بودند و در مسیر توسعه قرار داشتند.

اما با ایجاد جاده ترانزیت، مسیر توسعه اقتصادی به‌یک‌باره تغییر کرد، با انتقال جریان تجارت و رفت‌وآمد از ساحل به جاده، آبادی‌های ساحلی از رونق افتادند و یکی پس از دیگری به کنار محور ترانزیت منتقل شدند، الالان به خلیف‌اباد اسالم، قروق به هشتپر، محمودآباد به لیسار و بازار هوی به شهر حویق، این جابه‌جایی، پیوند تاریخی مردم با دریا را تضعیف کرد و زمینه‌ساز عقب‌ماندگی تدریجی ساحل شد.

در دهه‌های بعد نیز عقب‌نشینی طبیعی دریا، نبود اسکله و بندرگاه، کمبود جاده‌های دسترسی، و بی‌توجهی به ظرفیت‌های ساحل، همگی موجب شد تالش برخلاف پیشینه ارزشمند خود، از جریان اصلی توسعه دریایی فاصله بگیرد.

کنفرانس اخیر نشان داد که سیاست‌های ملی و استانی به‌طور جدی به سمت توسعه دریامحور حرکت کرده است؛ از ایجاد مسیر‌های گردشگری جدید و توسعه اکوتوریسم ساحلی گرفته تا طرح‌هایی مانند استفاده از هواپیما‌های آب‌نشین و گسترش ناوگان کروز کوچک. این فرصت بزرگی برای گیلان است، اما تالش باید مراقب باشد از این روند عقب نماند، زیرا در حالی که آستارا، بندرانزلی، منطقه ازاد کاسپین، چمخاله و برخی دیگر از نقاط ساحلی استان در حال مطالبه‌گری جدی برای توسعه زیرساخت‌های دریایی هستند، تالش نیز باید جایگاه خود را تثبیت کند، این شهرستان نه‌تنها دارای گسترده‌ترین سواحل بکر گیلان است، بلکه پیشینه تاریخی آن، وجود کشتی‌های به گل نشسته ساحل در تجارت دریایی تالش گواهی روشن بر ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه منطقه است.

احیای نقش تاریخی تالش با توسعه زیرساخت

برای اینکه تالش دوباره در مسیر توسعه دریامحور قرار بگیرد، نخستین گام، ایجاد زیرساخت است، ساخت اسکله‌ها و بندرگاه‌های کوچک باری و گردشگری، اتصال مسیر‌های ساحلی به جاده ترانزیت، تعریض و ایمن‌سازی راه‌های دسترسی به ساحل، و طراحی مسیر‌های جدید که عقب‌نشینی دریا را نیز در نظر بگیرد، بدون این زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری شکل نمی‌گیرد و گردشگری دریایی تنها در حد شعار باقی می‌ماند.

تالش استحقاق آن را دارد که در کنار شهر‌های دیگر استان، سهم واقعی خود را از توسعه دریامحور گیلان دریافت کند؛ سهمی که ریشه در تاریخ، جغرافیا و فرهنگ این منطقه دارد.

کنفرانس اخیر که با حضور مسئولان ارشد کشوری و استانی برگزار شد، پیامی روشن داشت: آینده گیلان در گرو توجه به دریاست، اکنون زمان آن است که تالش با تکیه بر پیشینه تاریخی، موقعیت جغرافیایی ویژه و ظرفیت‌های گسترده ساحلی، در این مسیر فعالانه قدم بردارد.

اگر امروز برنامه‌ریزی دقیق و منسجمی شکل بگیرد، تالش می‌تواند نه‌تنها عقب‌ماندگی سال‌های گذشته را جبران کند، بلکه به یکی از قطب‌های اصلی توسعه دریایی گیلان تبدیل شود.

فرصت بزرگ در برابر ماست؛ و تالش شایسته آن است که بخشی مهم از آینده دریامحور گیلان باشد.