شی جینگپینگ بر لزوم حمایت حزب و مردم از نظام حکومتی و رهبری تأکید کرد. رئیس جمهوری خلق چین دیدگاههای خود در مورد آینده این کشور را تشریح کرده و از افزایش قدرت چین در آینده سخن گفته است.
روز چهارشنبه، ۲۶ مهر (۱۸ اکتبر)، کنگره عمومی حزب کمونیست جمهوری خلق چین با حضور بیش از دوهزار تن از مقامات دولتی و حزبی از سراسر این کشور در تالار خلق در پکن، پایتخت آغاز به کار کرد. این کنگره هر پنج سال یک بار برگزار میشود و حزب کمونیست، به عنوان تنها حزب حاکم بر این کشور، ضمن انتخاب مقامات ارشد حزبی، برنامههای دولت را مورد تأیید قرار میدهد. مقامات ارشد حزب عموماً سمتهای عمده را نیز در دولت در دست دارند.
شی جینگپینگ، رئیس جمهوری، در سخنرانی افتتاحیه این کنگره در تشریح موقعیت کشورش گفت که «چین وارد عصر جدیدی میشود که در آن با چالشهای جدیدی مواجه و از فرصتهای جدیدی برخوردار خواهد بود».
آقای شی گفت که «شرایط در داخل و در صحنه جهانی به سرعت دستخوش تحولات اساسی و پیچیده میشود و توسعه چین به مرحلهای مهم همراه با فرصتهای استراتژیک رسیده و افزود: «چشم انداز پیش روی ما بسیار درخشان و چالشها نیز به همان اندازه دشوار است اما در هر حال، سوسیالیسم با خصوصیات چینی وارد عصر جدیدی میشود.»
* شروع کار کنگره حزب کمونیست چین
شرکت کنندگان در کنگره حزب کمونیست چین رسماً مقامات ارشد حزب و دولت را تعیین میکنند. اصطلاح «سوسیالیسم با خصوصیات چینی» از اواخر دهه ۱۹۷۰ به عنوان تحولی بنیادی در نگرش اقتصادی حکومت این کشور ابداع شد. تا پیش از آن، رهبری حزب کمونیست بر تبعیت ساختار و سازماندهی اقتصادی از ایدئولوژی و استنباط خاص خود تأکید داشت که در مواردی به بروز بحرانهای شدید اقتصادی منجر شده بود. «سوسیالیسم با خصوصیات چینی» که برخی آن را عقب نشینی کامل از اصول مورد نظر مائوتسه تونگ، بنیانگذار جمهوری خلق دانستهاند، در دهههای بعد راه را برای ایجاد فضای باز فرهنگی و بازگشایی اقتصادی به خصوص به روی سرمایه خارجی هموار کرد.
رئیس جمهوری چین گفت که کشورش هرگز درهای خود را به روی دنیای خارج نخواهد بست بلکه مانند گذشته پذیرای مشتاق سرمایهگذاری و همکاری اقتصادی با دیگر کشورهاست. آقای شی در حالی وعده افزایش همکاری با خارج را میدهد که برخی شرکتهای غربی معتقدند که دولت چین هنوز هم بخشهای مهمی از اقتصاد آن کشور را به روی سرمایهگذاری خارجی بسته است و دولت آمریکا نیز چین را به نادیده گرفتن ضوابط تجارت آزاد متهم میکند.
شی جینگپینگ گفت که چین در خارج به یک قدرت عمده جهانی تبدیل شده و در داخل باید به تلاش برای مقابله با عواقب رشد اقتصادی مانند نابرابری، فقر و فساد ادامه دهد. رئیس جمهوری چین تأکید کرد که برای موفقیت در این زمینهها، باید تمامی اعضای حزب و مردم از «نظام رهبری» کشور تحت هدایت حزب کمونیست حمایت کنند. وی همچنین گفت که در مقابله با فساد از جمله در میان اعضای حزب در هر رده و مقام نباید هیچ کوتاهی صورت گیرد. حزب کمونیست چین حدود ۹۰ میلیون عضو دارد. رئیس جمهوری چین گفت که اجازه نخواهد داد در «نظام سوسیالیستی» این کشور خللی وارد شود و با هر گفته و عملی که ارزشهای موجود در این نظام را تضعیف کند مقابله خواهد کرد.
طبق سنتی که طی دو دهه گذشته در صحنه سیاسی چین پدید آمده، رهبران ارشد این کشور پس از دو دوره پنجساله از سمت خود کنارهگیری میکنند تا نسل جدیدی اداره امور کشور را در دست بگیرد و از ظهور رهبری فردگرا و خودکامه جلوگیری شود. با اینهمه، گفته میشود که آقای شی به سرعت به پرقدرتترین رهبر چین طی سه دهه گذشته تبدیل میشود و این احتمال وجود دارد که در پایان دوره دوم دبیرکلی حزب کمونیست و ریاست جمهوری، همچنان مایل به حفظ قدرت باشد. برخی ناظران از شی جینگپینگ به عنوان قدرتمندترین رهبر چین در دهههای اخیر نام بردهاند هر چند گفتهاند هنوز مشخص نیست که نام او نیز، مانند مائوتسه تونگ و دنگ ژیائوپینگ وارد قانون اساسی شود.
شی جینگپینگ در اجلاس قبلی حزب کمونیست در پنج سال پیش به دبیرکل حزب رسید و چند ماه بعد در نشست سراسری کنگره ملی خلق -پارلمان چین- به ریاست جمهوری انتخاب شد. سایر مقامات ارشد دولتی، از جمله نخست وزیر نیز به همین ترتیب به سمتهای مهم دولتی رسیدند. کنگره حزب کمونیست همچنین سایر اعضای ارشد حزب، و در نتیجه دولت از جمله اعضای کمیته دایم دفتر سیاسی - مهمترین نهاد تصمیم گیری در نظام - را نیز انتخاب میکند.
کنگره حزب کمونیست همچنین فرصتی است تا رهبری کشور فرد مورد نظر خود برای جانشینی را نیز به تدریج وارد صحنه کند. پیشتر، از سون ژنگکای، دبیر شعبه محلی حزب در شهر چونگیکنگ به عنوان جانشین احتمالی آقای شی نام برده میشد. وی از نزدیکان رئیس جمهوری نبود و چندی پیش به اتهام فساد از سمت خود برکنار شد و جای خود را به چن مینر داد. گفته میشود که نظر شی جینگپینگ گزینش آقای چن به عنوان دبیرکل آینده چین است.
با وجود رشد اقتصادی سریع چین طی چند دهه اخیر، روند توسعه سیاسی در این کشور بسیار کند بوده و به خصوص از زمان آغاز زمامداری شی جینگپینگ به نظر میرسد که حکومت با استفاده از سیاست مبارزه با فساد به روند بیرون راندن رقبای احتمالی رئیس جمهوری از تشکیلات حکومتی و برخورد شدید با منتقدان نظام از جمله بازداشت و حبس آنان شدت بخشیده است.
برخی تحلیلگران این روند را نگران کننده دانسته و گفتهاند که در صورت عدم توسعه سیاسی و حرکت سریع به سوی دموکراسی در چین، ممکن است این کشور با تحولات پیشبینی نشده اجتماعی و بحرانهای سیاسی شدید مواجه شود که نه تنها سلامت اقتصادی این کشور را به مخاطره خواهد انداخت بلکه به دلیل موقعیت مهم آن در ا قتصاد جهانی، میتواند تبعات ناگواری برای سایر کشورها نیز داشته باشد.