گرفتار در دام بی تدبیری و شعار

کشتی سازی های داخلی سال ها است که مدعی ساخت کشتی های بزرگ هستند. آنها در حالی این ادعا را دارند و هربار بر سر راه کشتیرانی ها برای نوسازی ناوگان سنگ اندازی می کنند و بر این بنگاه های اقتصادی فشار می آورند که خودشان بر اصول تولید کشتی و روال طبیعی آن اعتقادی ندارند. برای آنها تحقیق و توسعه و حتی درس گرفتن از کشورها و شرکت های موفقی مانند چینی ها در این زمینه تقریباً معنا ندارد. بگذارید این واقعیت را با یک مثال و تجربه عینی توضیح دهم. وقتی من در سال 1387 مدیر کنترل کیفی در سایت مجتمع دریای خزر شرکت صدرا بودم (البته در سال 1386 تحت عنوان بازرس کنترل کیفی از جانب شرکت GERMANISCHER LLOYD به این سایت اعزام شدم) این درست زمانی است که پروژه سکوی ایران امیرکبیر و سه فروند شناور پشتیبان چند منظوره آن به مالکیت شرکت نفت خزر در دست ساخت بود و همزمان نیز سه فروند شاتل تانکرهای شرکت ملی نفتکش ایران تحت کلاس DNV در یارد ساخته می شد.
در آن زمان مشاور شرکت نفت خزر شرکت اوج پژوهش صنعت بود. من شاهد بودم که 80 درصد پیمانکاران ساخت و البته برخی از کارمندان رسمی شرکت صدرا دلسوزانه و فداکارانه سعی می کردند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند. ولی متأسفانه و ناباورانه مدیران وقت شرکت صدرا در رده های مختلف هیچ گونه توجهی به موارد کیفی و نظام تضمین کیفی نداشتند.
آنها معتقد بودند که توجه به موارد کنترل کیفی و انطباق با قوانین و مقررات موسسه رده بندی DNV یعنی توقف روند تولید و به تبع آن عدم تزریق منابع مالی از جانب کارفرما آن هم به دلیل کاهش پیشرفت کار!
به همین دلیل این َآقایان تلاش می کردند با فشار و بی توجهی بر روند کارهای این بخش مهم و کلیدی، عرصه را بر کسانی مانند من که مأموریت شان نظارت بر کیفیت تولید بود تنگ کنند تا بلکه بنده متوسل به استعفا شوم و سایت را ترک نمایم.
مدیر وقت سایت تا پایان مدت حضورم در سایت، هیچ گونه همکاری با بنده نکرد و حتی دفتری با حداقل امکانات اداری (کامپیوتر، فکس و ...) در اختیار من نگذاشت. بنابراین پس از چندین ماه تلاش و صبوری و شکایت از روند ساخت شناورها (نامه رسمی، دستور توقف تولید و حتی رفتن به کارگاه تولید و حتی نشستن بر روی ورقه های فولادی در حال برش و جوشکاری به عنوان اعتراض) در عین حال با مطلع نمودن مدیران وقت شرکت از عدم رعایت استانداردهای فنی مرتبط با ساخت و ...؛ بنا به دستور یکی از معاونت ها شاید با چراغ سبز مدیران بالادستی شرکت به ایشان، سایت را ترک کردم. حال همان مدیران سابق که من و امثال من از نزدیک شاهد ضعف ساختاری در مدیریت آنها بودیم مدعی توانمندی ساخت کشتی های تجاری اقیانوس پیما در داخل کشور هستند!
متأسفانه این دوستان مدعیان صنعت در واقع سازندگانی هستند که پس از بیش از یک دهه فعالیت هنوز بخش تحقیق و توسعه ندارند و با مدیریت دانش و مهندسی ارزش غریبه اند. آنها به امر آموزش های در حین خدمت کارکنان نیز بهایی نمی دهند و صدها نقص دیگر در عملیات خود دارند. این در حالی است که در همین مدت یعنی یک دهه اخیر، کشتی سازان چینی بالاترین رده های جهانی را طی کرده اند و به عنوان تولیدکنندگانی شاخص به رقبای قدری برای تولیدکنندگان با سابقه تبدیل شده اند.
تأسف برانگیز آنکه وقتی درکارنامه مدعیان کشتی سازی داخلی به صورتجلسات متعدد و خارج از معمول تنظیم شده بین کارفرما، موسسه رده بندی DNV و یارد و نیز بسته سفارش کارهای تهیه شده توسط بخش مهندسی یارد جهت پیمانکاران مرتبط با ساخت و نصب تجهیزات مراجعه و همزمان گزارش های کنترل کیفی یارد را با دقت نگاه می کنیم به عمق فاجعه پی خواهیم برد. بر این اساس سوال این است که به راستی آیا شرکت صدرا توانست گواهینامه های رده بندی و قانونی و نیز دیگر گواهینامه های مورد نیاز برای شناورهای کاسپین و سکوی ایران امیرکبیر را از موسسه رده بندی DNV و دیگر نهادهای بین المللی مرتبط دریافت کند!؟ آیا کشتی نفتکش ساخته شده در یارد صدرای بوشهر دارای گواهینامه های فنی و قانونی مورد تأیید موسسات رده بندی بین المللی است!؟ متأسفانه پاسخ منفی است.
اما تأسف بزرگ زمانی است که همه می دانیم این امکانات موجود می توانست با برنامه ریزی صحیح و با مدیریت عملی و البته درایت و تدبیر در جهت توسعه صنعتی کشور و اشتغال بخش بزرگی از جوانان جویای کار هدایت شود و این میسر نیست مگر زمانی که ما از دام شعارزدگی رها شویم و با پذیرفتن روند طبیعی و فرآیندها و استاندارهای بین المللی که لازمه این صنعت سنگین و پیچیده است گامی بلند برای ورود به آن برداریم.

رضا محمد علی بیگی
کارشناس حوزه بنادر و حمل ونقل دریایی