چین چگونه کشتی ساز شد

به گزارش مانا، شرکت کشتی سازی ملی چین در سال 1994، مدیریت 27 کارخانه کشتی سازی و 56 واحد تولید تجهیزات را با ظرفیت تولید کشتی سالانه 1.5 میلیون DWT در اختیار داشت. با این حال، وزارت ارتباطات حق واردات کشتی را حفظ کرد و کلیه امور صنعت کشتی سازی به غیر از بخشی از قسمت تعمیرات، زیر نظر شرکت کشتی سازی ملی چین قرار گرفت.
تاثیر واضحی که این تغییرات به دنبال داشت، یکی شدن گروه های مختلف و کارخانه های کشتی سازی بود. این شرکت، همچنین مسئولیت برنامه ریزی بلند مدت برای صنعت کشتی سازی چین، تعیین استراتژی، ساخت واحدهای تولیدی، دستیابی به فن آوری های جدید و ایجاد زیرمجموعه در خارج کشور را بر عهده داشته است.
با این که دولت چین به عنوان سهام دار اصلی باقیمانده بود، اما ساختار این سازمان دولتی به علت به عهده داشتن مسئولیت عملکرد تجاری خود، بیشتر به یک شرکت شبیه بود.
در سال 1999، به علت گسترده تر شدن حجم فعالیت های کشتی سازی چین، کشتی سازی دولتی این کشور به دو گروه شرکت مادرتخصصی کشتی سازی ملی چین و شرکت مادرتخصصی صنعت کشتی سازی چین تقسیم شد. این دو شرکت، سازمان های بزرگ دولتی هستند و مستقیما زیر نظر شورای دولتی چین فعالیت می کنند.
مقام های دولتی چین به بخش بانکی این کشور، معمولا به عنوان جانشینی برای کمک های دولتی نگاه می کنند تا از جریان کمک های مالی به شرکت های دولتی خود، از جمله شرکت های کشتی سازی اطمینان یابند.
حمایت بانکی و تسهیلات مالی
بانک صادرات - واردات چین در راستای ایجاد یک شبکه ارتباطی با صنعت کشتی سازی و بخش های دولتی مرتبط، گام برداشته است. این بانک که به عنوان تنها بانک چینی که صرفا در زمینه صادرات فعالیت می کند، اقداماتی چون کمک مالی برای ساخت 12 کشتی عظیم حمل نفت خام به ارزش حدود 1.1 میلیارد دلار، کمک مالی به شرکت برزیلی در قالب یک وام 13 ساله برای تامین 80 درصد از هزینه ساخت 12 کشتی عظیم حمل مواد معدنی به ارزش 1.23 میلیارد دلار، کمک مالی به خطوط کشتی رانی اتیوپی برای تامین 80 درصد از هزینه ساخت هفت کشتی حمل اتومبیل و دو شناور نفتکش (توسط کشتی سازی تایژو کوآن چین) به ارزش 235 میلیون دلار را در کارنامه خود دارند.
بدین ترتیب، مشخص است این بانک نقش مهمی در زمینه افزایش قدرت رقابت کشتی سازان چینی در بازار بین المللی و شتاب بخشیدن به روند توسعه صنعت کشتی سازی چین به عهده داشته و دارد. در روند تبدیل شدن چین به بزرگ ترین تولیدکننده کشتی در جهان، اکثر تولیدکنندگان کشتی های بزرگ و متوسط در داخل چین، مشتریان کلیدی بانک صادرات- واردات بوده اند. با قدرت گرفتن صنعت کشتی سازی چین، بانک های دیگری ازجمله بانک چین، بانک کشاورزی چین، بانک ساخت و ساز چین و بانک صنعت و تجارت چین نیز در امور مالی عرصه حمل و نقل و زیرساخت ها وارد شده اند.
انجمن های تجاری و تحقیقاتی
کشور چین تعداد زیادی انجمن های تجاری و تحقیقاتی مرتبط با صنعت کشتی سازی دارد. وظیفه این انجمن ها ارائه خدمات مشاوره، در کنار ایجاد محفلی برای تحلیل و نظر دادن پیرامون صنعت کشتی سازی و توسعه است. به تعدادی از این انجمن ها در ادامه اشاره شده است.
انجمن صنعت کشتی سازی ملی چین
انجمن صنعت کشتی سازی ملی چین یک انجمن ملی در زمینه تجارت کشتی سازی است که به عنوان پل ارتباطی بین سازمان های دولتی و فعالان صنعت ایجاد شده است. این انجمن شاخص ترین انجمن فعال در صنعت کشتی سازی چین است و اعضای آن حدود 90 درصد از تولیدکنندگان ملی را شامل می شود. این اعضا شامل کشتی سازان، پیمانکاران تعمیر کشتی، تولیدکنندگان تجهیزات کشتی، طراحان کشتی و بازرسان می شود.
موسسه رده بندی چین
این سازمان در زمینه تایید و بازرسی کشتی، واحدهای فراساحل و تجهیزات دریایی فعالیت می کند. این موسسه، خدمات مشاوره فنی نیز ارائه می دهد.
انجمن مهندسی کشتی سازی چین
این انجمن در سال 1943 تاسیس شده و در سال 2008، سی هزار عضو متخصص از موسسات تحقیقاتی، دانشگاه ها و صنعت چین داشته است. این انجمن با هدف ارتقای صنعت کشتی سازی چین در زمینه تبادل دانش و پیشرفت فن آوری و خدمات مشاوره فعالیت دارد.
انجمن توسعه اقتصاد و تحقیقات فنی
این انجمن، زیر نظر شرکت کشتی سازی ملی چین فعالیت و با تحقیقات خود به بخش کشتی سازی ملی کمک می کند. هدف تجاری این انجمن، جمع آوری و تحلیل اطلاعات و ارائه خدمات مشاوره در زمینه استانداردهای صنعت کشتی سازی و ارائه مجوز به محصولات دریایی است.
عملکرد صنعت کشتی سازی در چین
در حال حاضر، آمار رسمی و قابل اعتمادی از تعداد کارخانه های کشتی سازی چین وجود ندارد، اما این تعداد بیش از دو هزار کارخانه کشتی سازی برآورد می شود. چین دارای خط ساحلی بسیار طولانی و تعداد زیادی رودخانه است. سرزمین اصلی چین در کنار خلیج بوهای، دریای زرد، دریای چین شرقی و چین جنوبی قرار دارد.
واحدهای ساخت و تعمیر کشتی این کشور در محدوده کارخانه هایی با قابلیت ساخت کشتی های بسیار عظیم تا تعداد بسیار زیادی کارخانه کوچک، که ظرفیت ساخت قایق های کوچک را دارد، قرار دارند. کارخانه های کشتی سازی در این کشور، در گستره جغرافیایی وسیعی پراکنده شده اند. این کارخانه ها در مناطق ساحلی و رودخانه های این کشور متمرکز شده اند. شاخص ترین این مناطق، شانگهای، سپس گوانژو و دالیان هستند.
صنعت کشتی سازی چین همگام با آهنگ افزایش تقاضا در عرصه کشتی های تجاری در دهه اول قرن 21، شاهد رشد قابل توجهی بوده است. طبق آمار منتشر شده از سوی دولت چین، در سال 2006 و در مسیر تبدیل شدن چین به بزرگ ترین تولیدکننده کشتی، حدود 45 درصد از شناورهای تولیدشده توسط این کشور در این سال به کشتی های فله بر، 33 درصد آن به کشتی های نفتکش و 14 درصد به کشتی های کانتینتربر اختصاص داشته است.
آمار رشد سالانه صنعت کشتی سازی چین در بازه سال های 2000 تا 2005، برابر با 29 درصد ثبت شده است. با مقایسه آمار سفارش های کل صنعت کشتی سازی چین در سال های 2007 و 2014، تاثیر بحران اقتصادی جهانی روی بازار کشتی سازی این کشور به وضوح مشاهده می شود.
مجموع سفارشات صنعت کشتی سازی این کشور نیز از حدود 97 میلیون GT در پایان سال 2007 به حدود 81.5 میلیون GT در ماه ژوئن سال 2014 کاهش یافته است.
از نکات قابل توجه بین آمار این دو سال، کاهش سهم شناورهای نفتکش و حمل کالاهای عمومی و در مقابل آن افزایش سهم شناورهای با ارزش افزوده بالاتر، مانند شناورهای حمل گازهای مایع است. در سال 2014، سهم کشتی های حمل گازهای مایع، برابر 3.6 و در سال 2007 این سهم تنها برابر 0.7 درصد بوده است.
این کشور پس از بحران اقتصادی در سال 2008 توانست با سرمایه گذاری در صنعت کشتی سازی، همچنان به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده کشتی از نظر تناژ مطرح بماند. آمار کل سفارش صنعت کشتی سازی این کشور از 123 میلیون تن (تناژ ناخالص) در سال 2008، به 73 میلیون تن در سال 2013 کاهش یافته است.
با این حال سهم این کشور از بازار جهانی، تا حدود 40 درصد در سال های 2010 تا 2012 رشد داشت و سپس در سال 2012 به حدود 34 درصد کاهش یافت.
چین در پی رشد سریع اقتصادی و با حمایت مستقیم دولت از فعالیت شرکت های کشتی سازی بزرگ دولتی، بهره گیری بهینه از نیروی کار ارزان و جذب مشارکت خارجی، توانسته است پس از چند دهه برنامه ریزی اکنون به بزرگ ترین تولیدکننده کشتی در جهان تبدیل شود.
از نکات مثبتی که در این مسیر به صنعت کشتی سازی چین کمک کرده است، علاوه بر موارد فوق می توان به میزان بالای تولیدات صنعت فولاد این کشور، رشد اقتصادی جهانی در آغاز قرن 21 و نیاز داخلی این کشور به حمل و نقل دریایی اشاره کرد. مواردی که صنعت کشتی سازی چین به خوبی از آنها استفاده کرده است.
در حال حاضر اغلب تولیدات صنعت کشتی سازی این کشور شامل کشتی های فله بر، کانتینربر و حمل نفت خام است. با این حال برای برخورداری از قدرت رقابتی پایدار در بازار کشتی سازی جهان نمی توان تنها به نیروی کار ارزان و قیمت تولید پایین کشتی های تجاری معمولی اتکا کرد.
اکنون، صنعت کشتی سازی کشور کره جنوبی به رغم داشتن سهم کمتری نسبت به چین در بازار کشتی سازی جهان، توانسته است با استفاده از توانایی های فنی خود و فعالیت در بازارهای تخصصی فراساحل و حمل گاز مایع به درآمد بیشتری دست یابد. در زمینه طراحی کشتی نیز صنعت کشتی سازی چین به میزان زیادی به شرکت های خارجی وابسته است.
بدین منظور دولت چین به عنوان مهره اصلی صنعت کشتی سازی این کشور، ایجاد یک زنجیره تامین قوی و حرکت به سمت ساخت شناورهای تخصصی تر را در دستور کار خود قرار داده است. صنعت تامین تجهیزات دریایی کشور چین تاکنون نتوانسته است همگام با صنعت کشتی سازی این کشور پیشرفت کند.
دلیل آن نیز وابستگی بیشتر صنعت تامین تجهیزات دریایی به فن آوری و ضعف چین در زمینه توسعه فن آوری است. با این حال با به وجود آمدن شرایط بازار آزاد در چین و تاسیس تعداد بسیار زیادی شرکت های با سرمایه گذاری مشترک خارجی و انتقال فن آوری از کشورهای توسعه یافته به چین، فرصت مناسبی برای توسعه بخش تامین تجهیزات دریایی این کشور به وجود آورده است.
منبع: عصر ایران