آیا آتش‌بس تجاری نویدبخش ثبات در حمل‌ونقل دریایی است؟

اختصاصی مانا - مؤسسه بین‌المللی بیمکو (BIMCO) اخیراً طی گزارشی، توافق تجاری بین چین و آمریکا و تأثیر آن را بر حمل‌ونقل دریایی دو کشور ارزیابی کرده است.

فیلیپ گویا، مدیر تحلیل حمل‌ونقل بیمکو، در این زمینه گفت: «چین موافقت کرده است تا پایان سال ۲۰۲۵ حدود ۱۲ میلیون تن و در طول سه سال آینده ۲۵ میلیون تن در سال (مشابه حجم سال ۲۰۲۴) سویا از آمریکا خریداری کند. در صورت تحقق این تعهدات، انتظار می‌رود محموله‌های سویای آمریکا در کوتاه‌مدت افزایش یافته و در میان‌مدت تثبیت شوند.» بیمکو معتقد است تولیدکنندگان سویای آمریکای جنوبی در کل بازندگان این توافق خواهند بود.

تأثیرات ناشی از تعرفه بر محموله‌های سویا، بیانگر اثرات مخرب عوارض واردات در بسیاری از زنجیره‌های تأمین، صنایع و کالا‌ها است و انتظار می‌رود پس از یک سال، اختلالات بیشتری ایجاد شود.

از سوی دیگر، معامله‌گران چینی پس از دیدار هفته گذشته رهبران دو کشور اعلام کردند که دو محموله گندم از آمریکا رزرو شده است؛ این نخستین‌بار از ماه اکتبر سال گذشته تاکنون است و نشان‌دهنده کاهش تنش‌های تجاری بین واشنگتن و پکن محسوب می‌شود.

سرمایه‌گذاران از دیدار میان دونالد ترامپ و شی جین‌پینگ، رهبر چین، در کره جنوبی استقبال کردند؛ دیداری که موجب کاهش نگرانی‌ها در خصوص اختلاف تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان شد و جریان کالاها، از جمله محصولات کشاورزی کلیدی، را تسهیل کرد.

پکن هفته گذشته اعلام کرد که از ۱۰ نوامبر، تعرفه‌هایی را که در ۴ مارس بر برخی کالا‌های کشاورزی آمریکا اعمال کرده بود، لغو خواهد کرد. این اقدام شامل حذف ۱۵ درصد عوارض گمرکی بر گندم آمریکاست.

در همین راستا، منابع رسمی تأیید کردند که خرید حدود ۱۲۰ هزار تن گندم برای حمل‌ونقل در ماه دسامبر انجام می‌شود که شامل یک محموله گندم سفید نرم آمریکایی و یک محموله گندم بهاره است.

یکی از تاجران غلات مستقر در سنگاپور گفت: «این موضوع بیش از آنکه اقتصادی باشد، نشانه‌ای از تعهد چین به خرید غلات آمریکایی است، زیرا گندم آمریکا ارزان‌ترین گزینه موجود نیست و در نتیجه، خرید این محموله‌ها بیشتر یک حرکت سیاسی به شمار می‌آید.»

چین، بازار اصلی کشاورزان ایالات متحده، اشتهای زیاد خود به محصولات آمریکایی را به ابزاری قدرتمند برای چانه‌زنی در جنگ تجاری تبدیل کرده است. پس از چندین دور از اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه، خریداران چینی تا حد زیادی از خرید کالا‌های کشاورزی آمریکا، از جمله گندم و سویا، اجتناب کردند و به جای آن به سراغ سایر تأمین‌کنندگان رفتند.

در سال ۲۰۲۴، چین حدود ۱.۹ میلیون تن گندم آمریکایی وارد کرد که معادل ۱۷ درصد از کل واردات گندم این کشور بود. با این حال، چین پس از برداشت‌های گسترده داخلی، میزان واردات کلی گندم خود را در سال جاری کاهش داده است؛ به‌طوری که واردات از ژانویه تا سپتامبر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷۲ درصد کاهش داشته است.

مارک ویلسون، رئیس شورای غلات آمریکا، گفت: «نشانه مثبت دیگری در جبهه تجارت میان دو کشور ظاهر شده است. از زمان دیدار ترامپ و شی جین‌پینگ، یک محموله سورگوم (نوعی غله) از آمریکا به چین ارسال شده است. آمریکا در سال ۲۰۲۴ حدود ۵.۷ میلیون تن سورگوم به چین صادر کرده که ۶۶ درصد از واردات سورگوم این کشور را تشکیل می‌دهد.»

تعرفه‌ها هنوز بالاست

امیلی استاوسبول، تحلیلگر ارشد حمل‌ونقل در شرکت Xeneta، می‌گوید: «اگرچه آتش‌بس تجاری میان دو کشور اقدامی مثبت است، اما به تنهایی نمی‌تواند به افزایش محسوس تقاضای حمل‌ونقل در مسیر اقیانوس آرام منجر شود.»

او افزود: «تعرفه‌ها با وجود آتش‌بس همچنان بالا هستند و شرکت‌های کشتیرانی آمریکایی از نیمه نخست سال ۲۰۲۶ برای کاهش موجودی‌هایی که به‌دلیل تشدید جنگ تجاری در سال‌های گذشته انباشته شده‌اند، استفاده خواهند کرد.»

به گفته Xeneta، نرخ‌های جهانی محموله‌های spot در سال ۲۰۲۶ حدود ۲۵ درصد و نرخ‌های contract در طول سال حدود ۱۰ درصد کاهش خواهد یافت.

از سوی دیگر، به دلیل نبود اطلاعات کافی درباره جزئیات آتش‌بس تجاری، انتقال تولید از یک کشور به کشور دیگر بیش از ۱۲ ماهی که آتش‌بس فراهم کرده، زمان خواهد برد.

استاوسبول در پایان تأکید کرد: «هیچ‌کس نمی‌تواند با قطعیت بگوید وضعیت پس از پایان آتش‌بس چگونه خواهد بود یا اینکه آیا این توافق ۱۲ ماه کامل دوام خواهد داشت یا خیر.»

کاهش وابستگی به تولید چین

دنیس وایلدر، مقام ارشد سابق اطلاعاتی آمریکا، در این زمینه اظهار داشت: «آنچه اکنون در حال انجام است، تلاش برای کاهش وابستگی به چین به‌عنوان زنجیره تأمین اصلی جهان است، اما این فرایند زمان‌بر خواهد بود. وابستگی به تولید چین احتمالاً تا مدت‌ها ادامه دارد.»

طبق تحقیقات انجام‌شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، چین حدود ۴۹ درصد از کل تولید جهانی مواد معدنی حیاتی را کنترل می‌کند. سایر تولیدکنندگان این مواد شامل استرالیا، آمریکا و میانمار هستند که سهم باقی‌مانده را در دست دارند.

چین همچنین ۶۹ درصد از کل استخراج مواد معدنی کمیاب، ۹۲ درصد از ظرفیت پالایش جهانی و ۹۸ درصد از تولید آهن‌ربا‌های مورد نیاز برای ساخت خودرو‌های برقی را در اختیار دارد.

وندی کاتلر، معاون ارشد مؤسسه سیاست‌گذاری انجمن آسیا، افزود: «آخرین تهدید پکن مبنی بر اعمال محدودیت‌های گسترده صادرات در این بخش، در واقع زنگ خطری جدی برای شرکای تجاری در سراسر جهان محسوب می‌شود.»

او تأکید کرد: «این آتش‌بس تجاری در حقیقت یک دوره آزمایشی است تا چین به مدت یک سال ارزیابی کند که آیا همکاری، تنش‌زدایی و تجارت آزاد می‌تواند ادامه یابد یا خیر. در غیر این صورت، شرایط برای آمریکا در سال آینده بهبود نخواهد یافت و هر دو طرف این موضوع را به‌خوبی می‌دانند.»

جمع‌بندی

در پایان می‌توان گفت، این آتش‌بس تجاری می‌تواند نویدبخش دوره‌ای از ثبات نسبی در حمل‌ونقل کانتینری و لجستیک جهانی باشد؛ ثباتی که بسیاری از فعالان این صنعت سال‌هاست در انتظارش هستند.

منابع: Tradewindsnews – Reuters

ترجمه و اقتباس: بهاره قهرمانی