نرخ اجاره کشتی‌های کانتینری ۲۰۰ درصد بالاتر از سال ۲۰۱۹ است

به گزارش گروه بین‌الملل «مانا» به نقل از مؤسسه Drewry؛ تغییر جهت نرخ‌های حمل و اجاره کشتی‌ها در بازار حمل‌و‌نقل در یک دوره زمانی غیرمعمول نیست. به‌طور کلی، بازار اجاره کشتی‌های کانتینری با تجربه رونق در بیشتر پنج سال گذشته، رکوردها را شکسته است.

بر اساس این گزارش، نرخ‌های حمل‌و‌نقل بیشتر در معرض تغییرات ناشی از پویایی بازار هستند؛ در حالی که نرخ‌های اجاره کشتی‌ها اغلب می‌توانند به دلیل شرایط چند ماهه یا حتی چند ساله مندرج در قراردادها، از نرخ‌های حمل‌و‌نقل عقب بمانند.

به گفته کارشناسان Drewry، برخی از محرک‌های اصلی این تفاوت فعلی بین نرخ‌های حمل کالا و اجاره کشتی‌ها عبارتند از:

۱. کمبود کشتی

عامل اصلی این مسئله کمبود کشتی است. در حالی که سیگنال‌های طرف تقاضا—یعنی کاهش نرخ‌های حمل بار لحظه‌ای—نشان‌دهنده بازاری رو به نزول است، عرضه تناژ اجاره‌ای موجود همچنان محدود است. اپراتورهای اصلی خطوط کشتیرانی بزرگ مانند MSC و CMA CGM حجم قابل توجهی از تناژ دست دوم را جذب کرده‌اند و عملاً ناوگان موجود برای مالکان غیرعملیاتی را کاهش داده‌اند. در این میان، سهم ناوگان خطوط کشتیرانی کانتینری از ۵۴ درصد در اواخر سال ۲۰۱۹ به ۶۴ درصد در اوایل اکتبر ۲۰۲۵ افزایش یافته است که این امر به عنوان یک تغییر ساختاری، نقدینگی بازار را کاهش می‌دهد. این عدم تعادل، مالکان را قادر ساخته است تا بدون توجه به نوسانات کوتاه‌مدت حمل کالا، اجاره‌های بلندمدت را با نرخ‌های بالاتر تضمین کنند.

۲. اختلالات ژئوپلیتیکی و طولانی شدن زمان سفر

تنش‌های ژئوپلیتیکی مداوم، از جمله ناامنی دریای سرخ، مسیرهای تجاری سنتی را مختل کرده و شرکت‌های حمل‌و‌نقل را مجبور به تغییر مسیر کشتی‌ها از طریق دماغه امید نیک کرده است. این سفرهای طولانی، دسترسی مؤثر به کشتی‌ها را کاهش داده و باعث غیرقابل پیش‌بینی بودن زمان‌بندی می‌شود که به نوبه خود تقاضا برای تناژ اجاره شده به صورت لحظه‌ای و زمانی را افزایش می‌دهد.

۳. رفتار استراتژیک شرکت‌های حمل‌و‌نقل و پیش‌بینی‌های آینده

برخی از خطوط کشتیرانی به طور فزاینده‌ای بر قابلیت اطمینان خدمات، تعهدات اتحاد و تداوم ناوگان—به ویژه در مواجهه با محیط عملیاتی نامشخص—متمرکز شده‌اند. این امر باعث تغییر به سمت تضمین اجاره‌های بلندمدت به عنوان یک مانع استراتژیک در برابر اختلالات آینده و نوسانات نرخ شده است. در نتیجه، این کار باعث افزایش فعالیت پیش‌بینی‌های آتی شده و تقاضای ویژه‌ای برای کشتی‌های مدرن و کم‌مصرف به وجود آورده است.

۴. فشار نظارتی و مشوق‌های انطباق

معرفی و اجرای مقررات مربوط به انتشار گازهای گلخانه‌ای تحت قوانین IMO و سیستم انتشار آلایندگی اتحادیه اروپا (EU ETS) در حال تغییر شرایط حاکم بر ناوگان است. اجاره‌کنندگان اکنون برای کشتی‌های دوگانه‌سوز و سازگار با محیط زیست که نه تنها مطابق با مقررات هستند، بلکه در بحبوحه تشدید استانداردهای انتشار گازهای گلخانه‌ای، انعطاف‌پذیری تجاری نیز ارائه می‌دهند، حق بیمه بیشتری قائل هستند. این امر محدودیت بیشتری بر عرضه ایجاد کرده و تناژ مطابق با مقررات را به رده کمیابی متمایز سوق داده است.

در پایان این سؤال مطرح می‌شود که چه زمانی می‌توان انتظار داشت این دو بازار دوباره به هم متصل شوند؟

طبق گفته کارشناسان Drewry، برای سال آینده تغییر چندانی پیش‌بینی نمی‌شود زیرا همین عوامل همچنان حاکم خواهند بود و شرکت‌های حمل‌و‌نقل، اجاره کشتی‌های بلندمدت را حفظ می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود میانگین نرخ حمل‌و‌نقل جهانی نقطه‌ای و قراردادی تقریباً ۱۶ درصد کاهش یابد، اما اصلاحی در بازار اجاره به مرور زمان رخ خواهد داد.

در نهایت، کُند شدن رشد تقاضا، حاشیه سود فشرده شرکت‌های حمل‌و‌نقل، جریان مداوم تحویل کشتی‌های نوساز و بازگشت احتمالی ترانزیت از کانال سوئز ممکن است در نهایت نیاز به اجاره کشتی را کاهش داده و منجر به کاهش تعهدات بلندمدت شرکت‌های حمل‌و‌نقل شود.