سه کریدور ترانزیتی پل تجاری ایران و قطر

به گزارش مانا، با توسعه مناسبات حمل‌ونقلی، گمرکی و تجاری میان ایران و قطر، فصل تازه‌ای در روابط اقتصادی دو کشور گشوده شده که می‌تواند فرصت‌های گسترده‌ای را برای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی ایرانی فراهم کند. در پرتو امضای پروتکل گمرکی و راه‌اندازی کریدور سبز، آغاز پرواز مستقیم تهران–دوحه و توافقات بندری، چشم‌انداز همکاری‌ها روشن‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.

پرواز مستقیم تهران – دوحه؛ آغاز اتصال منظم هوانوردی

از چهارشنبه ۱۸ تیر ۱۴۰۴ (۹ جولای ۲۰۲۵) پرواز مستقیم میان تهران و دوحه با هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) برقرار می‌شود. این پرواز‌ها که هر هفته چهارشنبه‌ها انجام می‌شوند، در تقویت گردشگری، تجارت، تبادل هیئت‌های تجاری و تسهیل سفر تجار نقش حیاتی ایفا می‌کنند:• شماره پرواز رفت: ۶۲۰، ساعت ۱۵:۴۰ از تهران• شماره پرواز برگشت: ۶۲۱، ساعت ۱۱:۳۰ از دوحه

کریدور سبز گمرکی؛ شاه‌راه تجارت سریع و مطمئن

از سوی دیگر بر اساس پروتکل همکاری گمرکی که در ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ میان رؤسای گمرکات ایران و قطر به امضا رسید، مسیر سبز گمرکی میان بندر الرویس قطر و گمرکات استان بوشهر راه‌اندازی شده است. مزایای این کریدور عبارت‌اند از:

• کاهش زمان ترخیص کالا تا ۵۰ درصد

• کاهش هزینه‌های انبارداری تا یک‌سوم

• تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی و استفاده از تکنولوژی X-Ray

• تسریع در تشریفات ترخیص کالا‌های صادراتی ایران در بنادر قطریبه گزارش روزنامه الرایه قطر، این مسیر می‌تواند منجر به «افزایش ضریب امنیت تجارت و جذب سرمایه‌گذاران جدید» شود.

 قنا (خبرگزاری رسمی قطر) نیز از این توافق به‌عنوان پایه‌ای برای افزایش واردات کالا‌های ایرانی یاد کرده است.

سه کریدور ترانزیتی کلیدی؛ شاهراه‌های ایران برای ورود به بازار قطر و فراتر

در همین حال در دیدار اخیر وزیر راه و شهرسازی ایران در دوحه، سه مسیر کلیدی ترانزیتی مورد تأکید قرار گرفتند:

۱. کریدور شمال–جنوب با محوریت ایران، روسیه، هند و حالا قطر، برای انتقال کالا از خلیج فارس به آسیای میانه.

۲. کریدور عشق‌آباد با مسیر چندوجهی از ترکمنستان تا عمان که زمان انتقال کالا را به‌شدت کاهش می‌دهد.

۳. کریدور ترکیه–ایران–قطر با طول حدود ۳۶۶۰ کیلومتر که جایگزینی سریع‌تر و ایمن‌تر نسبت به مسیر‌های سنتی خلیج فارس است.

سرمایه‌گذاری مشترک در بنادر؛ از توسعه بندر دیر تا راه‌اندازی خط دریایی مسافری

قطر در حال حاضر در صدد سرمایه‌گذاری در توسعه بندر دیر استان بوشهر است که با ورود به مرحله اجرایی، می‌تواند به قطب لجستیکی تبدیل شود. همچنین، گفت‌و‌گو‌هایی در خصوص راه‌اندازی خط مسافری دریایی میان بنادر جنوبی ایران و بندر الرویس قطر در جریان است.

حجم تجارت ایران و قطر؛ کجا هستیم و به کجا می‌خواهیم برسیم؟

طبق آمار گمرک ایران حجم مبادلات ایران و قطر در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰۰ میلیون دلار بوده است؛ اما هدف‌گذاری دو طرف، افزایش این رقم به بیش از ۱ میلیارد دلار در کوتاه‌مدت و ۲ میلیارد دلار در میان‌مدت است. به گفته رئیس کل گمرک قطر، «حجم روابط اقتصادی باید چند برابر شود، زیرا کالا‌های ایرانی مورد توجه بازرگانان قطری هستند.»

چشم‌انداز قطری‌ها نسبت به روابط اقتصادی با ایران

در سفر رئیس گمرک قطر به تهران در ۱۳ مه ۲۰۲۵ (۲۳ اردیبهشت)، وی تصریح کرد: «توسعه روابط تجاری، مسیر توسعه روابط سیاسی را نیز هموار می‌کند. قطر تسهیلات لازم برای واردات کالا‌های ایرانی را فراهم کرده است.» همچنین در نشست اتاق بازرگانی قطر و تهران، علی بوشرباک المنصوری مدیرکل اتاق قطر تأکید کرد: «فرصت‌های سرمایه‌گذاری بسیاری در بخش‌های مختلف قطر وجود دارد که برای سرمایه‌گذاران ایرانی جذاب خواهد بود.»

پیشنهاد‌ها و توصیه‌ها به تجار و سرمایه‌گذاران ایرانی

در شرایط جدید همکاری میان ایران و قطر، فرصت‌های مشخصی برای فعالان اقتصادی ایرانی وجود دارد که در صورت برنامه‌ریزی درست می‌تواند منجر به افزایش سهم ایران در بازار قطر شود. در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی، با توجه به نیاز همیشگی قطر به واردات مواد غذایی، صادرات محصولات ایرانی مانند میوه و سبزیجات تازه، لبنیات، فرآورده‌های گوشتی و خشکبار می‌تواند افزایش یابد. توصیه می‌شود صادرکنندگان ایرانی نسبت به دریافت گواهی‌های بهداشتی و استاندارد‌های مورد تأیید نهاد‌های نظارتی قطر اقدام کنند و از ظرفیت‌های کریدور سبز گمرکی برای تسریع در ترخیص بهره بگیرند. در زمینه ساخت‌وساز و مصالح ساختمانی نیز، بازار عمرانی قطر به‌ویژه در دوران پس از جام جهانی همچنان فعال است. مصالح ساختمانی باکیفیت ایرانی، از جمله سنگ، کاشی و سیمان، می‌توانند جایگاه خوبی در بازار قطر داشته باشند. پیشنهاد می‌شود شرکت‌های ایرانی با پیمانکاران قطری مشارکت کرده و از طریق قرارداد‌های EPC وارد پروژه‌ها شوند. در بخش فنّاوری اطلاعات و خدمات فنی–مهندسی، قطر به دنبال دیجیتالی‌سازی خدمات دولتی و خصوصی است. شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه IT، هوش مصنوعی، نرم‌افزار‌های مالی و امنیت سایبری می‌توانند وارد این بازار شوند. شرکت در مناقصات دولتی و ارائه بسته‌های کامل خدماتی به طرف قطری از مهم‌ترین راه‌های ورود به این بخش است.

در حوزه لجستیک و حمل‌ونقل، با توجه به اهمیت کریدور‌های جدید و سرمایه‌گذاری قطر در توسعه بندر دیر، فرصت‌هایی برای شرکت‌های ایرانی جهت مشارکت در خدمات حمل‌ونقل دریایی، زمینی و ترکیبی ایجاد شده است. تأسیس شرکت‌های مشترک حمل‌ونقلی و بهره‌گیری از تسهیلات بنادر ایران و قطر، مسیر توسعه در این حوزه را هموار می‌کند. در بخش گردشگری و سلامت، قطر در تلاش است خدمات درمانی خود را تنوع بخشد و از ظرفیت‌های پزشکی کشور‌های منطقه استفاده کند. ایران می‌تواند با راه‌اندازی مراکز درمانی مشترک یا ارائه خدمات توریسم سلامت برای شهروندان قطری، سهمی از این بازار به دست آورد. همکاری میان بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و شرکت‌های بیمه ایرانی و قطری می‌تواند سودآوری بالایی به همراه داشته باشد. در مجموع، موفقیت در ورود به بازار قطر نیازمند شناخت دقیق از مقررات این کشور، ارائه محصولات و خدمات با کیفیت رقابتی، ارتباط مستمر با نهاد‌های تجاری قطری و حضور فعال در نمایشگاه‌ها و نشست‌های تجاری دوطرفه است. اکنون زمان آن فرا رسیده که بخش خصوصی ایران با نگاهی راهبردی و حرفه‌ای، جایگاه خود را در اقتصاد قطر تثبیت کند.

منبع: فارس