رویکرد ویژه کویت برای توسعه بنادر

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، اقتصاد کویت به شدت به درآمدهای نفتی وابسته است که تقریباً ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی، بیش از ۸۰ درصد درآمدهای دولت و بیش از ۹۰ درصد درآمدهای صادراتی را تشکیل می‌دهد. افزایش درآمد نفتی که کویت در چند سال اخیر از آن برخوردار بوده، به رشد بالای آن دامن زده که به سایر بخش‌ها نیز رسیده است. دولت در تلاش برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود از وابستگی به درآمدهای نفتی و اطمینان از رونق آینده خود، به دنبال این است که کویت را به عنوان یک مرکز تجاری و مالی منطقه‌ای در رقابت با کشورهایی مانند امارات، قطر و بحرین قرار دهد. توسعه و گسترش زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل گامی مهم در این راستا است.

 بنادر بزرگ کویت

کویت دارای سه بندر تجاری بزرگ شامل شویخ، شعیبه و دوحه است که توسط اداره بنادر کویت (KPA) اداره می‌شوند که یک نهاد بخش عمومی است. بندر شویخ به عنوان بندر تجاری اصلی کویت محسوب می‌شود. این بندر دارای زمینی به مساحت ۳.۲ متر مربع و مساحت حوضه آب ۱.۲ متر مربع است. این بندر دارای ۲۱ اسکله بوده که ۱۴ اسکله آن به عمق ۱۰ متر، چهار اسکله به عمق ۸.۵ متر و سه اسکله با عمق ۶.۷ متر می‌باشد. طول کل اسکله‌ها ۴۰۵۵ متر است. این بندر می‌تواند کشتی‌های ۷.۵ متری را در هر شرایط جزر و مدی و کشتی‌های ۹.۵ متری را در هنگام جزر دریافت کند. پایانه کانتینری شویخ (SCT) ۲۶ هکتار مساحت دارد و برای هر دو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کانتینرهای صادراتی و وارداتی شویخ دارای یک مرکز تعمیر کشتی است که توسط HEISCO واقع در اسکله ۲ با ابعاد ۱۹۰ در ۳۲ متر اداره می‌شود. همچنین اسکله خشک شناور می‌تواند کشتی‌هایی با وزن مرده تا ۳۵ هزار تن را در خود جای دهد.

بندر شعیبه در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر کویت، دومین بندر مهم تجاری کویت است. این بندر دارای ۲۰ اسکله تجاری و کانتینری و همچنین یک اسکله نفتی (که توسط شرکت ملی نفت کویت اداره می‌شود) دارد. اسکله نفت ۱۶ متر عمق دارد. Shuaiba دارای یک شبکه نوار نقاله گسترده برای صادرات فله پتروشیمی و همچنین چندین کارگاه مدرن برای نگهداری کشتی‌های بندری دریایی و سایر تجهیزات است. این بندر دارای دو حوضچه برای شناورهای کوچک و لنج است. بیشتر تجارت دریایی کویت از طریق بنادر شویخ و شعیبه انجام می‌شود که ظرفیت جابجایی بار آنها تقریبا ۱.۲ میلیون TEU است.

بندر دوحه که در شمال شهر کویت قرار دارد، کوچکترین بندر سازمان بنادر کویت (KPA) با عمق ۴.۳ متر است. از این بندر برای پهلوگیری قایق‌ها، لنج‌ها و کشتی‌های کوچک ساحلی استفاده می‌شود. این بندر دارای ۹ اسکله به طول بیش از ۲۵۰۰ متر است.

شرکت ملی نفت کویت  (KNPC)، یکی از شرکت‌های تابعه  KPC، پالایشگاه‌ها و تأسیسات صادراتی مرتبط با آن را اداره می‌کند. سه پالایشگاه KNPC شامل مینا الاحمدی، مینا شعیبه و مینا عبدالله هستند. کویت دارای زیرساخت‌های توسعه یافته‌ای برای صادرات نفت خام، فرآورده‌های تصفیه شده و LPG است که چهار پایانه نفتی در نزدیکی پالایشگاه‌های خود دارد.  ۱۲ اسکله دریایی می‌تواند بیش از ۲ میلیون بشکه در روز نفت بارگیری کند که نفتکش‌های بزرگ را در خود جای دهد.

پروژه بوبیان

بوبیان با مساحت ۸۶۰ کیلومتر مربع بزرگترین جزیره کویت است. موقعیت مرکزی جزیره در دهانه آبراه‌های عراق و ایران، این بندر را بالقوه به عنوان یک منطقه اصلی برای فعالیت‌های کشتیرانی و حمل‌ونقل منطقه‌ای فراهم می‌کند. پس از تکمیل، بندر بوبیان دسترسی آسان به ام القصر را فراهم و همچنین عراق، ایران و عربستان سعودی را از طریق شبکه ریلی برنامه ریزی شده به هم متصل می‌کند. هزینه پروژه بندر بوبیان حدود ۴ میلیارد دلار تخمین زده می‌‍شود که جزئی از طرح بزرگتر ۸۵ میلیارد دلاری «شهر ابریشم» است.

توسعه بندر طی سال‌های آینده در چهار مرحله اجرا می‌شود و پس از تکمیل، ظرفیت برنامه ریزی شده ۳.۵ میلیون TEU خواهد داشت. کار بر روی فاز اول در سال ۲۰۰۷ آغاز شد. فاز اول پروژه به سه مرحله اجرایی مختلف تقسیم شده است. مرحله اول شامل ساخت جاده‌ها و پل ها، پردازش خاک، همچنین طراحی و نگهداری راه ها و راه آهن است.

مرحله دوم شامل طراحی و ایجاد ۱۶ لنگر است. آخرین مرحله فاز یک شامل توسعه بندر تا عمق ۲۰ متری برای اسکان کشتی‌های بزرگتر به منظور انطباق با توافقات دریایی بین المللی است. این پروژه سه مرحله‌ای جزیره را به یک مرکز حمل‌و‌نقل با یک بندر دریایی بزرگ همراه با استراحتگاه‌های توریستی و حفاظتگاه طبیعی تبدیل کند. فاز سه در سال ۲۰۲۳ میلادی آغاز شده و انتظار می‌رود تکمیل آن ۶۰ ماه طول بکشد. این کار مستلزم ایجاد ۸ لنگرگاه دیگر است. علاوه بر این، ۳۶ لنگرگاه دیگر در فاز چهار از سال ۲۰۳۳ ساخته خواهد شد که در مجموع ۶۰ لنگرگاه به بندر خواهد داد.

همچنین برنامه‌هایی برای ساخت مجتمع مسکونی در جزیره علاوه بر استراحتگاه‌های تفریحی و سرگرمی در نظر گرفته شده است. این طرح شامل ساخت یک پل برای اتصال به شهر سوبیا بوده که علاوه بر گذرگاه جهرا-سبیه و همچنین پل جابر الاحمد است.

فرصت اقتصاد دریاپایه کویت

بندر بوبیان و خصوصی‌سازی بنادر موجود این پتانسیل را دارد که فرصت‌های زیادی را برای صنایع دریایی و بندری  کویت فراهم کند. بندر بوبیان بلندپروازانه‌ترین پروژه کویت بوده که هدف آن تبدیل کویت به یک مرکز تجاری منطقه‌ای است. با توجه به مقیاس و پیچیدگی پروژه، نیاز به تخصص در مراحل ساخت و بهره برداری خواهد بود.

فرصت‌های این طرح شامل تامین تجهیزات، ایمنی و امنیت، نرم افزار، آموزش و خدمات لجستیکی است. طرح کلی جزیره بوبیان همچنین شامل ایجاد یک منطقه آزاد تجاری، مراکز تفریحی و استراحتگاه‌های توریستی است که در نتیجه آن فرصت اشتغال در سایر بخش‌ها را ایجاد می‌کند. پروژه جزیره بوبیان همچنین شامل ساخت نیروگاه آب شیرین کن و نیروگاه است.

البته بندر بوبیان تنها پروژه دریایی این کشور نیست، دولت به دنبال توسعه و تقویت زیرساخت‌های بنادر موجود نیز است. پایانه‌های کانتینری موجود کویت در شویخ و شعیبه به دلیل گسترش سریع اقتصاد داخلی و موقعیت استراتژیک آن‌ها برای حمل‌و‌نقل به عراق، شاهد افزایش تقاضا بوده‌اند.

تأسیسات بنادر کویت از توسعه‌یافته‌ترین امکانات منطقه نبوده و از بوروکراسی و تمرکز ناکافی بر زیرساخت‌ها آسیب دیده است. با این حال، سازمان بنادر کویت (KPA) برای افزایش کارایی و ظرفیت بنادر شویخ و شعیبه تلاش کرده است. جرثقیل‌های جدید و تجهیزات محوطه، توسعه مجدد مناطق انبار و نصب سیستم‌های کامپیوتری پیشرفته انجام شده است.

بندر شعیبه شاهد سرمایه گذاری بیشتر در زیرساخت‌های خود خواهد بود. کویت از مشاوران بین‌المللی دعوت کرد تا طرحی جامع برای توسعه مجدد و توسعه بندر شعیبه تهیه کنند که فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند. همچنین برنامه‌های KPA برای توسعه بندر دوحه برای جابه‌جایی محموله‌های تجاری بیشتر وجود دارد، زیرا این بندر دارای فضای کافی برای توسعه انبارداری و حمل‌و‌نقل محموله است.

همچنین گزارش‌های تایید نشده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه KPA ممکن است به دنبال خصوصی سازی بنادر خود باشد که برای آن اپراتورهای بین‌المللی دعوت شوند. علاوه بر این شرکت نفت کویت برنامه‌هایی برای ساخت یک بندر دریایی دارد که در فاصله ۳۰۰ متری از دریا ساخته می‌شود و حدود ۱۴۰ متر در طول خط ساحلی امتداد خواهد داشت.