اجرای برنامه‌های حفاظت و احیا در بافت بندر تاریخی لنگه

محمد محسنی در گفتگو با خبرنگار مانا به اجرای برنامه‌های حفاظت و احیای بندر لنگه به عنوان یکی از مهمترین بنادر تاریخی در طول نوار ساحلی خلیج فارس اشاره کرد و گفت: در بافت تاریخی بندر لنگه بنا‌های متعددی وجود دارد که یکی از مهمترین آن‌ها "‌خانه تاریخی فکری‌" است.

مدیر کل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان تصریح کرد: این خانه تاریخی توسط عبدالواحد فکری، از تجار معروف بندر لنگه در دوران قاجاریه ساخته شده است که با بادگیر‌های بلند و زیبای خود یکی از الگو‌های اصلی معماری منطقه خلیج فارس محسوب می‌شود.

این مقام مسئول در استان هرمزگان با اشاره به اینکه عملیات مرمت این خانه تاریخی به زودی آغاز می‌شود، اظهار داشت: در همین راستا مبلغ پنج میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی در شورای برنامه‌ریزی شهرستان بندر لنگه برای مرمت این بنای تاریخی اختصاص داده شده است.

وی با اشاره به اینکه این عمارت تاریخی به عنوان یکی از مهم‌ترین بنا‌های دوره قاجاریه بندر لنگه در سال ۷۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، افزود: در سال‌های گذشته در چندین فاز این بنای تاریخی مرمت و مرمت اضطراری شده است.

محسنی در ادامه از مرمت و احیای "قلعه مغویه" واقع در بندر لنگه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های خشتی هرمزگان متعلق به دوره قاجاریه خبر داد و گفت: این قلعه از اهمیت تجاری خاصی در منطقه خلیج فارس برخوردار بوده و توسط یکی از حکمرانان منطقه و رئیس قبیله المرازیق و حاکم مغویه احداث شده است.

به گفته این مقام مسئول در استان هرمزگان، "قلعه مغویه" در سال‌های گذشته در سه مرحله به‌صورت اضطراری مرمت شده، اما به تدریج به‌صورت طبیعی و به دلیل دخالت انسانی دچار آسیب دیدگی شده است که امیدواریم با مرمت و احیای این بنای تاریخی، این قلعه به مکانی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری تبدیل شود.

وی با اشاره به وجود تعداد زیادی بنای تاریخی در بندر لنگه اظهار داشت: این بنا‌ها از نظر معماری و قدمت تاریخی دارای ارزش فراوانی برای هرمزگان و به خصوص منطقه غرب استان هستند که بایستی حفظ شوند و در همین راستا با شهرداری بندر لنگه برای انعقاد تفاهم نامه‌ای به منظور مرمت بنا‌های تاریخی همواره جلسات مشترک متعددی برگزار می‌شود.

مدیر کل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان تصریح کرد: مهمترین مسأله در حفاظت و احیای بافت تاریخی بندر لنگه مسأله جذب اعتبار است که امیدواریم بتوانیم میزان اعتبارات لازم را از محل اعتبارات استانی و ملی جذب کنیم.

به گفته وی، درحال حاضر بافت دارای ارزش برای ثبت در بندر لنگه به دلیل توسعه و کم توجهی نسبت به حفظ بنا‌های با قدمت بالا به صورت لکه‌هایی منفصل از همدیگر درآمده‌اند که اگر هم اکنون به آن‌ها توجه نشود احتمال دارد از این نیز کوچکتر شوند.

شهرستان بندر لنگه با ۱۵۹ هزار نفر جمعیت در غرب هرمزگان واقع شده و تا مرکز بندرعباس ۲۴۰ کیلومتر فاصله دارد.

در سال ۱۶۳۸ «تاورنیه» - سیاح فرانسوی- طی سفر از بصره به بندر لنگه، مدت دو روز در این بندر اقامت نموده و از آن به خوبی یاد کرده است. در سال ۱۷۶۰ میلادی، اعراب جواسم سواحل جنوبی خلیج فارس طی یک مهاجرت وسیع، جزیره قشم، بندر لنگه و بندر شناس را تصرف کردند.

در زمان کریم‌خان زند (۱۷۷۳- ۱۷۴۳ میلادی) سهولت ارتباط دریایی خلیج فارس از طریق بندر لنگه، رونق تجاری قابل توجهی در بندر لنگه و بندر کنگ به وجود آورد و راه کاروان‌رو شیراز نیز به اهمیت بازرگانی این دو بندر افزود.

اعراب جواسم به دستور کریم خان زند و بنا به سیاست نظامی او، در بندر لنگه سکونت گزیدند و در آبادی و رونق آن همچنان کوشیدند؛ به طوری‌که بندر فوق از مشهورترین بنادر خلیج فارس شد و در دوران قاجار، به عروس بنادر ایران معروف شد. تا سال ۱۸۹۶ میلادی، اعراب جواسم بر بندر لنگه تسلط داشتند. در سال ۱۸۸۹ میلادی در بندر لنگه دفتر کنسولگری فرانسه تأسیس گردید و از همین سال، گمرک بندر لنگه و بندرعباس زیر نظر و ریاست بلژیکی‌ها قرار گرفت.

در سال ۱۸۹۸ میلادی یکی از افراد خانواده‌های حکومتی بندر لنگه به علت ضعف حکومت مرکزی، بندر لنگه و مناطق اطراف آن را تحت تصرف خود درآورد و علی‌رغم مخالفت دولت مرکزی ایران، نمایندگانی را جهت اداره امور بندر لنگه انتخاب کرد. در اواخر حکومت سلسله قاجاریه، بندر لنگه رو به ویرانی گذاشت و از شروع جنگ جهانی اول تا بعد از جنگ دوم جهانی ۱۹۴۵ که انواع بیماری‌های واگیردار همراه با فقر و قحطی شیوع پیدا کرده بود، اکثر مردم این شهر فعالیت خود را تعطیل کرده، و به نقاط دیگر مهاجرت کردند.

به همین دلیل به مرور زمان، نقاط مسکونی شهر خالی از سکنه شد و شهر فعالیت و چهره واقعی خود را  از دست داد و سپس آرام آرام رونق یافت. بندر لنگه امروزی شهری نسبتاً آباد است و همچنان فعالیت‌های تجاری آن رو به گسترش است.