اقتصاد دریایی ایران به روایت آمار

به گزارش مانا، اقتصاد دریایی در ایران به دلایل متعدد ازجمله بی‌توجهی به آمایش سرزمینی و تمرکز صنایع در مرکز، مطابق با ظرفیت‌های موجود، توسعه پیدا نکرده است؛ درحالی‌که ایران با دارا بودن ۱۸۰۰ کیلومتر مرز دریایی در جنوب و بهره‌مندی از ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی در شمال، جنوب و جزایر، ظرفیت بسیار شگرفی در توسعه اقتصاد دریاپایه و فعالیت‌های مرتبط با آن اعم از شیلات، گردشگری و حمل‌ونقل دریایی دارد. آخرین اطلاعات مرکزی آمار ایران از وضعیت شناور‌های کشور نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ میانگین ارزش افزوده هر یک از شناور‌های کشور حدود ۷۷۹ میلیون تومان و متوسط پرداختی ماهانه به هریک از شاغلان مزد و حقوق‌بگیر این شناور‌ها حدود چهار میلیون و ۴۲۰ هزار تومان بوده است.

ایران چند شناور دارد؟
آمار‌های مربوط به سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد در ایران ۲۰ هزار و ۶۱ فروند شناور فعالیت می‌کنند که از این تعداد فعالیت اصلی ۶۹.۹ درصد شناورها، ماهیگیری است و ۲۱.۵ درصد از آن‌ها نیز در حوزه باربری فعالیت می‌کنند. از میان شناور‌های باقی‌مانده، ۷.۲ درصد مشغول ارائه خدمات تفریحی هستند، یک درصد خدمات مسافربری ارائه می‌کنند و فعالیت ۰.۴ درصد از آن‌ها نیز خدماتی و پشتیبانی از سایر شناورهاست. آنگونه که از همین آمار‌ها نیز مشخص است، خدمات تفریحی و مسافربری در اقتصاد دریایی ایران به‌شدت منقبض است و ظرفیت قابل‌توجهی برای شکوفا کردن این حوزه وجود دارد.

جمعیت دریانوردان ایرانی
بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۹۹، تعداد کارکنان شناور‌های فعال ایران ۱۰۲ هزار و ۳۹۴ نفر بوده است و به‌طور میانگین در هر شناور پنج نفر مشغول به‌کار بوده‌اند. با این حساب، فقط ۰.۴۴ درصد از جمعیت ۲۳.۳ میلیون نفری شاغلان ایران در سال ۱۳۹۹ روی شناور‌ها فعال بوده و مستقیما از اقتصاد دریا ارتزاق کرده‌اند. طبق آمار، از این تعداد شاغل در شناورها، ۸۲ درصد مزد و حقوق‌بگیر بوده‌اند و ۱۸ درصد شاغل بدون مزد و حقوق (مالک، کارکن خانوادگی و ...) بوده‌اند.

حساب وکتاب شناور‌ها
در سال ۱۳۹۹ ارزش ستانده‌های شناورها، ۲۰ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان بوده که از این رقم، ۷۲.۴ درصد دریافتی بابت ماهیگیری، ۲۳.۳ درصد دریافتی بابت کرایه حمل بار، ۱.۹ درصد دریافتی بابت کرایه جابه‌جایی مسافر و خدمات تفریحی و ۲.۴ درصد مربوط به سایر ستانده‌ها بوده است. بر این اساس متوسط ارزش ستانده‌های هر یک از شناور‌های کشور در این بازه زمانی حدود یک‌میلیارد و ۲۴ میلیون تومان برآورد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد از مجموع این ستانده‌ها، ارزش مصارف واسطه‌ای شناورها، معادل ۴.۹ میلیارد تومان بوده که از این رقم، ۲۴.۶ درصد پرداختی بابت سوخت مصرفی شناورها، ۱۲.۳ درصد پرداختی بابت هزینه‌های آبدارخانه، پذیرایی و تشریفات، ۱۰.۷ درصد پرداختی به تعمیرکاران، ۱۰.۱ درصد پرداختی بابت روغن‌موتور و انواع فیلتر، ۷.۵ درصد پرداختی بابت دریافت مجوز، ۶.۲ درصد پرداختی بابت طناب و تور ماهیگیری، ۵.۸ درصد پرداختی بابت انبارداری، پارکینگ، تخلیه و بارگیری، ۳.۴ درصد پرداختی بابت بیمه‌های تجاری و ۱۹.۴ درصد مربوط به سایر مصارف واسطه بوده است. بر این اساس به‌طور متوسط ارزش مصارف واسطه هر یک از شناور‌های کشور در سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۲۴۵میلیون تومان بوده است. در این میان، بر پایه اطلاعات حاصل از اجرای طرح مرکز آمار در دوره مورد بررسی، ارزش‌افزوده شناورها، درمجموع ۱۵ میلیارد و ۶۳۲ میلیون تومان بوده که طبق آن، متوسط ارزش افزوده هر یک از شناور‌ها به ۷۷۹میلیون تومان می‌رسد. همچنین هزینه جبران خدمات کارکنان شناور‌ها بالغ بر چهار میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان بوده که نشان می‌دهد، پرداختی ماهانه به هر شاغل مزد و حقوق‌بگیر در این شناور‌ها به‌طور متوسط ۴ میلیون و ۴۲۰ هزار تومان بوده است.