بومی‌سازی سوخت کم‌سولفور کشتی‌ها

شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند اراک در چه سالی تأسیس شد؟

شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند اولین پالایشگاه عصر انقلاب است که به عنوان مدرن‌ترین و سودآورترین پالایشگاه ایران و نگین فیروزه صنعت پالایش کشور شناخته می‌شود. تاریخ تأسیس این شرکت به سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ بر‌می‌گردد و راه‌اندازی آن پس از پایان جنگ تحمیلی در سال ۱۳۷۲ با  ظرفیت اولیه، پالایش روزانه ۱۵۰ هزار بشکه نفت خام سبک آغاز شد که با همت کارشناسان و متخصصان شرکت، ظرفیت تولیدی این شرکت تا پیش از اجرای طرح توسعه به ۱۸۰ هزار بشکه افزایش یافته بود.

 پیش از راه‌اندازی واحد‌های طرح توسعه در سال ۱۳۹۱، واحد‌های تولیدی موجود این شرکت شامل تقطیر در اتمسفر، تقطیر در خلاء، کاهش گرانروی، تولید گاز مایع، تصفیه و تبدیل کاتالیستی نفتا، هیدروکراکر، تولید هیدروژن، تولید نیتروژن، تصفیه آب ترش، تصفیه گاز با آمین و بازیافت گوگرد بوده است.

طرح‌هـــای توسعه پیرامـــون حذف سوخت‌های فسیلی سنگین و گــرایش به سمت و سوی تولید سوخت کم‌سولفور از چه زمانی مطرح شد؟

با توجه به تغییر الگوی مصرف، نیاز به فراورده‌های استراتژیک صنعت حمل‌و‌نقل و کاهش اثرات زیست محیطی احتراق سوخت‌های فسیلی سنگین، طرح افزایش ظرفیت خوراک و ارتقاء کیفیت  محصولات این شرکت با هدف حداکثر‌سازی بنزین، کاهش نفت کوره و ایجاد ارزش افزوده از سال ۱۳۸۵ با تشکیل کنسرسیومی متشکل از دو شرکت ایرانی سازه و ODCC و شرکت چینی SEI آغاز شد و به رغم تمامی کمبود‌ها و فشار‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی با همت والای متخصصان داخلی، این طرح تکمیل و در بهمن ماه سال ۱۳۹۱ با میلیون‌ها  نفر ساعت کار مداوم کارکنان تلاشگر و خستگی‌ناپذیر این شرکت به ثمر نشست و با افتتاح و راه‌اندازی واحد‌های جدید از جمله واحد‌های " RCD و RFCC " برای اولین بار در کشور و خاورمیانه توسط متخصصان و جوانان توانمند و غیور ایرانی در شرایط تحریم، بدون حضور متخصصان و نمایندگان شرکت‌های طراح اصلی یا صاحبـــان دانش فنی (Licensors)، ضمن پــالایش ۲۵۰ هزار بشکه  نفت خام در روز، به تخصصی‌ترین و بزرگ‌ترین پالایشگاه تولیدکننده بنزین و گازوئیل پاک کشور مطابق با استاندارد‌های روز دنیا (EURO IV) و نیز تولید فراورده‌های استراتژیکی همچون سوخت کم‌گوگرد کشتیرانی، ‹‹نرمال هگزان››، نرمال پنتان و پروپیلن گرید پلیمری برای اولین بار در کشور تبدیل شد.

در حال‌حاضر تولید سوخت کم‌سولفور کمتر از ۰.۵ درصد در پالایشگاه چه میزان است؟

همانگونه که قبلاً اشاره کردم با تلاش شبانه‌روزی مدیران و کارکنان تولید این نوع سوخت که مورد نیاز ناوگان تجاری کشور است به نتیجه مطلوبی رسید و درحال‌حاضر ظرفیت تولید سوخت کم‌سولفور کمتر از ۰.۵ درصد به میزان ۶۰ هزار تُن ایجاد شده است.

آیا مجموعه امکان تولید سوخت دیزل اولترا لوسولفور کمتر از یک دهم درصد را دارد؟

سوخت دیزل تولیدی این شرکت در حال حاضر استاندارد یورو ۴ با سولفور ۵۰ جزء در میلیون یا ۵ هزارم درصد می‌باشد در واقع با کیفیتی بهتر عرضه می‌شود.

لطفاً در زمینــه اهمیت تولیـــد سوخت کم‌سولفور توضیح دهید.

براساس قانون استاندارد جهانی IMO ۲۰۲۰ از سال ۲۰۲۰ امکان تردد ناوگان دریایی با سوخت معمولی سه تا ۳.۵ درصد گوگرد وجود نداشت. در این ارتباط تولید سوخت کم‌سولفور در دستور کار قرار گرفت که این کار در نوع خود بی‌نظیر بود. با این توصیف چنانچه امکان تولید این نوع سوخت در شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند فراهم نمی‌شد مسلماً کشور دچار چالش بزرگی شده عملاً تأمین مایحتاج مردم دچار مشکل جدی می‌شد. بدین ترتیب اهمیت تولید این سوخت پیش از پیش آشکارتر می‌شود.

آیا امکان احداث این نوع پالایشگاه در نزدیک بنادر کشور وجود دارد؟

بدون‌شک امکان احداث چنین پالایشگاهی وجود دارد، امّا به سرمایه‌گذاری بسیار هنگفتی نیاز دارد.

ضمن اینکه درحال‌حاضر با تحریم‌های ظالمانه خرید فنّاوری و تجهیزات با مشکلات زیاد توام بوده و تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.

شاید بد نیست اشاره کنم پالایشگاه اصفهان به دلیل همین مشکلات پیشرفت خاصی نداشته است. البته در این راستا طرح‌های ارتقای شرکت‌های پالایشی دیگر از این قبیل پیش‌بینی شده است.

آیــا پالایشگاه غیر از تــأمین سوخت کم‌سولفور کشتـی‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، در بحث صدور این نوع فراورده تجربه‌ای دارد؟

خیر. با توجه به اینکه استراتژی این شرکت تولید نیازمندی‌های اساسی کشور از قبیل بنزین، گازوئیل، گاز مایع و پروپلین می‌باشد تصمیم به رفع نیاز کشور برای سوخت کم‌سولفور گرفته شد و باقی مانده خوراک تصفیه شده برای تولید فراورده‌های ذکر شده کشور استفاده می‌شود.

چه مشکلاتــی در زمینه تولیـــد فــراورده سوخت کم‌سولفور وجود دارد؟

عمده‌ترین چالش موجود در این زمینه تأمین کاتالیست مورد نیاز برای واحد‌های مربوطه است. خوشبختانه با پیش‌بینی‌های صورت گرفته در حال بومی‌سازی آن هستیم. با توجه به فعالیت‌های انجام شده به احتمال بسیار زیاد کاتالیست مرحله بعد این پالایشگاه، کاتالیست بومی خواهد بود.

چه پیشنهادی برای بهبود روند فعالیت پالایشگاه در حوزه تولید سوخت کشتی‌ها در آینده دارید؟

در این ارتباط باید بگویم در حوزه تولید سوخت کشتی‌ها در داخل شرکت مشکل خاصی وجود ندارد، اما اقداماتی برای کاهش بوروکراسی‌های فروش و بانکرینگ آن مورد نیاز است که در دست پیگیری است.