افزایش بهره‌وری دارایی‌های فیزیکی با رویکرد فنّاوری‌های دیجیتالی

 در جهان امروز شالوده امنیت اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی کشورها، زیرساخت‌های آن است، فلذا می‌بایست در برابر اختلالات مختلف، به ویژه رویدادهای شدید طبیعی و غیرطبیعی که اغلب رخ می‌دهند، انعطاف‌پذیرتر باشند.

همانطور که جهان نیاز خود را به واکنش مناسب به تغییر سریع ثابت کرده است، حسب اینکه جوامع، سازمان‌ها و حتی مردم کشورها می‌توانند نقش مهمی در بازسازی بهتر ایفا کنند، ایجاد یک ساختار برای بازسازی بهتر زیرساخت‌ها، ضرورت دارد.

بنابراین، بازسازی بهتر زیرساخت‌ها باعث بهبود اقتصادی از طریق سرمایه‌گذاری‌ها و تغییرات رفتار می‌گردد، که این امر در حالی که انعطاف‌پذیری آنها را در برابر شوک‌ها افزایش می‌دهد، احتمال شوک‌های آتی را نیز کاهش می‌دهد. در این‌ خصوص کلید بهبود اقتصادی و انعطاف‌پذیری آینده، دیجیتالی شدن است.

از این‌رو، تلاش برای بازسازی بهتر و سریع‌تر، نیازمند یکپارچه کردن زیرساخت‌ها، فنّاوری‌های دیجیتال و توسعه پایدار است، به عبارتی دیگر بازسازی بهتر به معنای ارتقاء زیرساخت‌های فعلی به فرآیند هوشمند و پایدار برای محافظت از توسعه آینده است، که چشم انداز دیجیتال پیش‌ِرو، کشوری هوشمند، پایدار و انعطاف‌پذیر است.

دیجیتالی شدن و چهارمین انقلاب صنعتی، نحوه ارزش‌گذاری دارایی‌های فیزیکی در صنایع را تغییر می‌دهد. در آمریکا چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت، یک چشم‌انداز اصلی برای زیرساخت‌های قرن ۲۱ است. چشم‌اندازی که نه تنها بعد دیجیتالی را به زیرساخت‌ها اضافه می‌کند، بلکه آن را به روش‌های جدید متصل می‌کند و آن را قادر می‌سازد تا با چالش‌های عظیمی مانند انتقال انرژی، بازسازی محیط‌زیست، و شمول اجتماعی مقابله کند.

در اواسط همه‌گیری کرونا، رهبران جهانی G20، کارگروه زیرساخت را ایجاد کردند که ماموریت آن تسریع سرمایه‌گذاری در نوآوری و پذیرش زیرساخت‌های مبتنی بر فناوری است. همچنین رهبران سراسر جهان اذعان کردند که هموار کردن راه برای سیستم‌های زیرساختی آینده، مستلزم تغییری چشمگیر در نحوه رویکرد به زیرساخت است. چرا که فناوری دیجیتال می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر امروز کمک کند و به همه کمک کند تا فردای بهتری را ارائه دهند.

با این حال، تکنولوژی کافی نیست. اگر کسی توسعه این فناوری‌ها را جدا کند، نتایج بزرگ از دست خواهد رفت. محیط ساخته شده جهان، محیط طبیعی و محیط دیجیتال عمیقاً به هم مرتبط هستند.

(Katriona Lord-Levins and Michael Salvato)

تفکر سیستمی برای اطمینان از درک کل‌نگر از زمینه‌ای که در آن فرد در حال ایجاد تغییر است، ضروری است. هنگامی که فنّاوری دیجیتال با تفکر سیستمی ترکیب می‌شود، قدرت دگرگونی واقعی را به دست می‌آورید. دگرگونی مستلزم تغییر در نحوه تفکر همه در مورد زیرساخت در سطح جامعه، سازمان و فردی است.

لذا برای تجسم مجدد زیرساخت‌ها در قرن بیست و یکم، باید از تمام قدرت چهارمین انقلاب صنعتی برای مقابله با چالش‌های بشر، به ویژه تغییرات آب و هوا استفاده کرد. چرا که زیرساخت، بستری برای شکوفایی انسان است و افراد سالم و یک سیاره سالم باید در قالب نحوه طراحی، ساخت، مدیریت و استفاده از محیط ساخته شده باشند و همه آنها باید با هم کار کنند.

بنابراین، ساختن بهتر، باید با هدف انجام شود. زیرساخت‌ها به جوامع کمک می‌کنند تا کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند و یکی از مؤلفه‌های حیاتی دستیابی به این هدف، سلامت محیط زیست است. به همین دلیل است که زیرساخت‌ها باید به عنوان سیستمی از سیستم‌هایی که هم از مردم و هم از کره زمین پشتیبانی می‌کند دیده و مدیریت شود. هدف برای کمک به تصمیم‌گیری آگاهانه، یک نقطه مرجع فراهم می‌کند و حرکت همه افراد را به سمت آینده‌ای هوشمندتر، پایدارتر و انعطاف‌پذیرتر سوق می‌دهد.

طبق گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد، چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت  «زیرساختی آینده‌نگر است که از قدرت نفوذ فنّاوری و اطلاعات برای ارائه نتایج زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی با کیفیت بالا استفاده می‌کند و به‌عنوان یک سیستم در سیستم‌های انسانی و طبیعی گسترده‌تر عمل می‌کند».

چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت از فناوری اطلاعات به عنوان یک توانمندساز استفاده می‌کند که بر بهبود نتایج برای مردم و کره زمین متمرکز است. این می‌تواند محیط ساخته شده، دنیای طبیعی و زندگی انسان‌ها را به گونه‌ای به هم متصل کند که به هر سه اجازه می‌دهد تا پیشرفت کنند. در عمل، به این معنی است که تغییر باید در همه سطوح اتفاق بیفتد.

علیهذا رفتار برخورد جوامع با داده‌های دیجیتال باید تغییر کند. داده یک اصل یا قاعده عمومی ارزشمند است و چیزی است که باید بین صاحبان زیرساخت، ذی‌نفعان و مردم به اشتراک گذاشته شود. برای ایجاد ارزش از داده‌ها، باید مکانیسم‌هایی برای تبادل اطلاعات مانند پلتفرم یا سیاست یا برنامه‌های باز، اشتراکات دیجیتالی یا منابع اطلاعاتی مورد اعتماد و بازارهای آنلاین ایجاد شود. هدف، تشویق و توانمندسازی کسانی است که در زیرساخت‌ها کار می‌کنند تا داده‌ها را کشف کنند و از آنها برای نوآوری، آزمایش ایده‌های خود و توسعه فناوری‌های جدید استفاده کنند. توسعه پلتفرم یا سیاست یا برنامه‌های داده جدید، مانند جفت دیجیتالی، باید از پایین به بالا، نه فقط از بالا به پایین اتفاق بیفتد. با این حال نمی‌توانید به‌نحوی اقدام کنید که هرکسی کار خودش را انجام دهد. برای اطمینان از توانایی سیستم‌ها یا نرم‌افزارهای کامپیوتری و تبادل و استفاده از اطلاعات میان سازمان‌ها، به استانداردهای ملی و بین‌المللی نیاز دارید. استانداردهای مدیریتی زیادی برای یکپارچه‌سازی زیرساخت‌های پیچیده وجود دارد. از جمله؛

■ ایزو ۹۰۰۰، ۵۵۰۰۰، ۱۹۶۵۰ و ۱۵۲۸۸ که معمولاً در مدیریت دارایی‌ها، تحویل، بهره‌برداری و نگهداری سیستم‌های زیرساخت استفاده می‌شوند.

■ ایزو ۳۷۱۰۱، یک استاندارد بین‌المللی جدید با هدف کمک به جوامع برای هوشمندتر، پایدارتر و انعطاف‌پذیرتر شدن اجرای استراتژی‌ها و همچنین شرح دستاوردهای خود در نظر گرفته شده است.

به‌طور کلی ادغام مدیریت چرخۀ عمر دارایی، مدیریت اطلاعات و پایداری برای انتقال به چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت ضروری است.

(Katriona Lord-Levins and Michael Salvato)

مضافاً برای چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت، تغییرات موردنیاز در سطح سازمان  شامل موارد ذیل است:

■ یک هدف مشخص برای نتایج اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی،

■ یک استراتژی برای مدیریت اطلاعات،

■ فرهنگ یادگیری و بهبود پیوسته.

اگر در حال توسعه و مدیریت زیرساخت‌ها هستید، در نهایت این کار برای چیست؟

اگر با این قضیه موافق هستید که هدف از زیرساخت‌ها، پیشرفت انسان است، (یعنی به نفع جامعه به عنوان یک کل)، هدف سازمانی شما باید ایجاد نتایج اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی باشد که به پیشرفت جوامع کمک می‌کند. این نتایج بر همه چیز دلالت دارد، از تجزیه و تحلیل هزینه و فایده‌ای که هنگام توسعه زیرساخت‌ها اعمال می‌کنید تا روش‌های تدارکاتی یا خریدی که استفاده می‌کنید، تا اینکه چگونه ارزش را در طول چرخه عمر دارایی‌ها ارتقا می‌دهید. هدف سازمانی شما، استراتژی دیجیتال شما و نحوه مدیریت اطلاعات شما را هدایت می‌کند.

یکی از راه‌های تجسم جریان چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت فعالیت‌هایی از طریق یک هرم است. سیستم‌ها و دارایی‌های فیزیکی شرکت‌ها در ابتدای برنامه‌ریزی پایدار چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت است. در راس هدف، چشم‌انداز و استراتژی‌های سازمان قرار دارد. در وسط یک سیستم مدیریت دارایی پیشرفته به صورت دیجیتال قرار دارد، اساس سیستم عامل چهارمین انقلاب صنعتی زیرساخت. یکی از ویژگی‌های کلیدی یک شرکت انقلاب صنعتی چهارم، وجود مدیریت اطلاعات بهتر است که حلقه‌های بازخورد رایانه‌ای را فراهم می‌کند که نتایج پایدارتری را به همراه دارد.

(Katriona Lord-Levins and Michael Salvato)

مدل انقلاب صنعتی چهارم بر دو چیز متکی است:

۱) همگرایی سیستم‌های فیزیکی و دیجیتالی برای اخذ ارزش بیشتر از سیستم‌های فیزیکی به تنهایی

۲) ارزش به‌دست آمده از اطلاعات برای ارائه نتایج پایدارتر استفاده می‌شود. در واقع، شما به یک شرکت زیرساختی نیاز دارید که بتواند از فناوری دیجیتال برای برنامه‌ریزی، مدیریت و ارائه تحول مورد نیاز ذینفعان و جامعه برای ایجاد ارزش استفاده کند.

جفت دیجیتال یک کپی دیجیتال از دارایی‌های فیزیکی، فرآیندها، سیستم‌ها و دستگاه‌ها است که اغلب در یک محیط داده مشترک است که از قدرت فنّاوری اطلاعات برای بهبود عملکرد دوقلو فیزیکی استفاده می‌کند. این مدل کل صنعت زیرساخت را با تمام عظمت و پیچیدگی آن متحول می‌کند.

(Katriona Lord-Levins and Michael Salvato)

دیجیتالی شدن مهندسی و مدیریت دارایی یک پدیده جهانی است که باعث تغییرات عمده در نحوه ارائه، بهره‌برداری و نگهداری زیرساخت‌های عمومی می‌شود. این امکان همکاری بیشتر در چرخه عمر دارایی را فراهم می‌کند. مهندسی دیجیتال تا حد زیادی از فنّاوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی موجود به روش‌های جدیدی استفاده می‌کند تا راه‌های کارآمدتر کار، از تحول هوشمند گرفته تا زیرساخت هوشمند را باز کند. زیرساخت هوشمندتر نقطه پایانی تحول است. زیرا سیستم‌های فیزیکی سایبری مورد نیاز برای زیرساخت‌های هوشمندتر، سیستم‌هایی هستند که به طور هوشمند به تغییرات محیط خود پاسخ می‌دهند. ایجاد یک زیرساخت هوشمندتر، دارایی‌ها را قادر می‌سازد تا بر استفاده و نگهداری خود تاثیر بگذارند و هدایت کنند و در عین حل نتایج بهتری را برای اقتصاد، جامعه و محیط زیست ارائه دهند.

در خاتمه، همه برای ایفای نقش خود در تحول دیجیتال نیاز به مهارت، آموزش و یادگیری مناسب دارند که مهارت‌های مناسب را در جامعه ایجاد کند. لذا، تغییرات در سطح فردی نیز موردنیاز است، از جمله؛

■ آموزش و یادگیری دیجیتال،

■ انطباق نقش‌ها با شغل‌های دیجیتال جدید،

■ از بین بردن شکاف مهارتی،

■ ارتقای مهارت هیئت مدیره.

محمد جهان‌بخشیان، رئیس اداره تعمیر و نگهداری سازمان بنادر

عادل لک‌علی‌آبادی، کارشناس مکانیک