سفارشات ساخت تانکرهای حمل فرآورده‌های نفتی به کما می‌رود!

در سال 2016، قرارداد ساخت کشتی‌های تانکری حمل فرآورده‌های نفتی یک سوم حجم سفارشات ساخت کل انواع کشتی‌ها در جهان بود و منجر به ورود چشمگیر این نوع کشتی‌ها به صنعت کشتیرانی در سال‌های بعد از آن شد. از آن پس، کم کم سفارشات ساخت این نوع از تانکرها کاهش یافت و چنان شد که سفارشات ساخت تانکرهای حمل فرآورده‌های نفتی نسبت به ناوگان موجود در آغاز اُکتبر 2018 به پایین‌ترین سطح از مه 2000 تاکنون رسید. اکنون برآورد می‌شود که رشد ناوگان این دست از کشتی‌های تانکری در سال 2018 تنها 1.9 درصد باشد که کمترین رشد سالانه از سال 2003 تاکنون است.
 

داستان چیست؟
اگر به آغاز سال 2007 بازگردیم، در فضای سالم بازار حمل‌ونقل تانکری و در پی سفارشات گسترده در سال 2006، حجم سفارشات ساخت تانکرهای حمل فرآورده از 50 میلیون DWT گذشت که برابر با نرخ چشمگیر 65 درصدی ناوگان موجود در آن زمان بود. در سال 2008 هم لیست سفارشات ساخت همچنان زیاد بود، اما با تأثیر بحران مالی بر صنعت کشتیرانی، حجم سفارشات شروع به نعدیل کرد. بعد از سال 2008، در حالی که کشتی‌های جدید تحویل داده می‌شدند، سفارشات ساخت محدود شده بود و شرایط بازار سخت بود، به‌طوری‌که تا پایان سال 2012 لیست سفارشات ساخت نسبت به سال 2007 بیش از 70 درصد کاهش یافت و میزان سفارشات نسبت به ناوگان موجود تنها 11 درصد بود. در بازه سال 2013 تا 2015 که شرایط بازار بهتر شد، سفارشات ساخت نیز افزایش یافت اما رکود بازار تانکری در سال 2016 منجر به افت 89 درصدی سفارشات نسبت به سال 2015 شد و در آن سال به 1.3 میلیون DWT تنزل یابد. همچنان تحویل کشتی‌ها ادامه می‌یافت تا اینکه در پایان سال 2016 مجموع لیست سفارشات ساخت به 16 میلیون DWT رسید.
فصل آخر
روند کاهش سفارشات ساخت کشتی‌های تانکر حمل فرآورده‌های نفتی همچنان ادامه داشته است. اگرچه در سال 2017 حجم سفارشات ساخت نسبت به سال 2016 افزایش یافت و 119 سفارش که در مجموع 7.7 میلیون DWT بود گزارش شد اما کماکان نسبت به 8.1 میلیون DWT کشتی تانکری که به آب انداخته می‌شد، رقم کمتری بود. در سال 2018 تا این مقطع تحویل کشتی‌ها روند کندتری داشته به طوری که در سه ماهه اول تا سوم 62 مورد قرارداد که در مجموع 3.2 میلیون DWT بود گزارش شد در حالی‌که در کل سال 2017، حجم سفارشات 7.6 میلیون DWT بود. در نتیجه، در ابتدای اُکتبر 2018 سفارشات ساخت به 13.7 میلیون DWT کاهش یافت. این رقم برابر با تنها 8.8 درصد از ناوگان موجود این نوع کشتی است که از مه سال 2000 کمترین نسبت بوده است. در حالی‌که از سال 2002 تا کنون از لحاظ تناژ حمل تنها دسامبر سال 2012 شاهد چنین سفارش ساخت پایینی بوده‌ایم. سفارشات ساخت هندی‌ سایزها (25 تا 40 هزار DWT) تنها 3 درصد از ظرفیت ناوگان موجود این کشتی‌ها بوده که کوچکترین زیربخش را در بین همه انواع کشتی‌های تانکر حمل فرآورده به خود اختصاص داده است. در عین حال، آمار مشابهی برای ناوگان LR2 و MR تانکرها وجود دارد و سفارشات آن‌ها نیز حدود 10 درصد از ناوگان موجود است و برای LR1 این نسبت به زیر 7 درصد می‌رسد.
متعادل‌سازی سفارشات
با توجه به اینکه سفارشات ساخت به پایین‌ترین سطح ممکن رسیده‌اند، تحویل کشتی‌های تانکر حمل فرآورده‌های نفتی در سال جاری به 5.8 میلیون DWT رسیده است که از سال 2013 بی سابقه بوده است. به پشتوانه افزایش نرخ اوراق‌سازی این کشتی‌ها، پیش‌بینی می‌شود رشد ناوگان تانکرهای حمل فرآورده به 1.9 درصد کاهش یابد که کمترین سرعت رشد از سال 2003 تاکنون خواهد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود تحویل کشتی‌ها در سال 2019 کمی شدت گیرد و به 6.4 میلیون DWT برسد و رشد ناوگان تنها 2.7 درصد باشد که نسبت به سال 2014 تا 2016 رشد متعادلی است و می‌تواند با بهبود تقاضا در بازار نویدبخش بازار متعادل‌تری در آینده باشد.
بنابراین، در پی تحویل کشتی‌های جدید در سال‌های اخیر و کاهش سفارشات از سال 2016 تاکنون، سفارشات ساخت کشتی‌های تانکر حمل فرآورده نسبت به ناوگان موجود در کمترین سطح از سال 2000 تاکنون قرار دارد. با توجه به این کاهش پیش‌بینی می‌شود در بازه سال 2018 و 2019 ناوگان حمل این نوع کشتی‌ها وارد مرحله جدید توسعه یعنی توازن عرضه و تقاضا شود.