منابع مالی مشکل عمده صنعت فراساحل

استاد دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با خبرنگار مانا گفت: حدود 20 سال پیش و پس از پایان جنگ تحمیلی صنعت فراساحل فعالیت خود را با بازسازی سکوهای آسیب دیده از دوران جنگ آغاز کرد سپس با توسعه پروژه های جدید مانند پارس جنوبی رشد قابل توجهی در صنعت فراساحل اتفاق افتاد.
دکتر علی اکبر آقا کوچک افزود: در حقیقت تا پیش از سالهای 70-69 فعالیت مهمی در زمینه صنعت فراساحل در داخل کشورانجام نمی شد و اکثر پروژه های بزرگ به خارج از کشور منتقل می شد. پس از این سال ها با شکل گیری شرکتی به نام مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران و واگذاری پروژه ابوذر به این شرکت، فعالیت های اصلی و بزرگ به داخل کشور محول شد.
وی با اشاره به رشد قابل توجه صنایع فراساحل طی سال های گذشته گفت: طی این سال ها تعداد شرکت های پیمانکاری که موفق شده اند پروژه های بزرگی مانند پارس جنوبی را انجام دهند رشد قابل توجهی داشته اند به گونه ای که در حال حاضر در این خصوص تجربه بسیار خوبی در کشور ایجاد شده است.
تامین تجهیزات و بودجه عمده ترین مشکل صنعت فراساحل
آقا کوچک تامین تجهیزات و مصالح را عمده ترین مشکل این صنعت عنوان کرد و اظهارداشت: بخش هایی از تجهیزات مانند فولاد سازه ای و نظایر آن به دلایل مسائل اقتصادی و ... هنوز در داخل تولید نمی شود و به صورت ورق یا رول شده از خارج از کشور تامین می شود.
وی تصریح کرد: البته در زمینه تولید تجهیزات پیشرفت های بسیار خوبی هم صورت گرفته است به گونه ای که در حال حاضر بسیاری از تجهیزات مورد نیاز عرشه سکوهای دریایی در داخل کشور تولید می شود. اما کماکان بخشی از تجهیزات که از تکنولوژی بالاتری برخوردارند از خارج از کشور وارد می شوند.
این استاد دانشگاه گفت: در طول سال های تحریم صنعت فراساحل کشور با مشکلات بسیاری مواجه بود و امکان تامین این نوع از تجهیزات به راحتی امکانپذیر نبود که امیدواریم با برداشته شدن تحریم ها فرآیند تامین تجهیزات به راحتی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 70 درصد مجموعه فعالیت های مهندسی، ساخت، تامین تجهیزات و نصب در داخل کشور قابل انجام است افزود: در برخی از مسائل مربوط به نصب یا برخی از مسائل مهندسی ممکن است کماکان نیازمند استفاده از تجارب خارجی باشیم.
استاد دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس در خصوص وضعیت صنعت فراساحل کشور در مقایسه با کشورهای منطقه خاطر نشان کرد: شرکت های فعال در حاشیه جنوب خلیج فارس اکثرا اصالت اروپایی و آمریکایی دارند که شرکت های ما به لحاظ تجربی و امکانات از این شرکت ها عقب تر هستند اما در مقایسه با شرکت های بومی فعال در این کشورها شرکت های ایرانی به مراتب فعالتراند.
وی در ادامه افزود: در مناطق دورتر از خلیج فارس به جز کشور هند که علاوه بر دارا بودن شرکت های بومی از شرکت های خارجی هم استفاده می کند در کشورهای مالزی، سنگاپور و اندونزی عمدتا شرکت هایی که اصلیت اروپایی و آمریکایی دارند فعالیت می کنند. البته این شرکت ها با شرکت های داخلی شریک شده و با استفاده از توانمندی نیروهای فنی داخلی و با مدیریت خود پروژه ها را انجام می دهند.
آقا کوچک گفت: در ایران اکثر قرارداد پروژه ها طی پانزده سال گذشته با پیمانکاران داخلی منعقد شده است و پیمانکار خارجی چندانی وجود ندارد و تنها چند قرارداد با شرکت های چینی امضاء شده که آن قراردادها هم چندان فعال نشده اند.
وی مشکل عمده پروژه ها طی چند سال گذشته را تامین بودجه و فاینانس عنوان کرد وگفت: طی سال های گذشته تعداد بسیاری قرارداد بسته شد بدون اینکه در مورد تامین بودجه آنها برنامه ریزی درستی صورت گیرد و چون امکان تامین بودجه آنها به طور همزمان وجود نداشته اکثر این پروژه ها با مشکل مواجه شده اند.
پروژه ها اولویت بندی شوند
این استاد دانشگاه گفت: اولین اقدامی که باید انجام شود اولویت بندی پروژه ها است به گونه ای که می بایست به پروژه های مهمتر و با پیشرفت بیشتر بودجه بیشتری داده شود تا هر چه زودتربه بهره برداری برسند سپس در مورد سایر پروژه ها اقدام شود.
وی با تاکید بر لزوم فعال شدن بیش از پیش بخش خصوصی در این صنعت گفت: در حال حاضر به دلیل ماهیت پروژه ها شرکت های طرف قرارداد با وزارت نفت عمدتا شرکت های دولتی یا شبه دولتی هستند و شرکت های خصوصی در این زمینه رشد چندانی نکرده اند زیرا به اندازه کافی این اهتمام در میان دست اندرکاران پروژه ها وجود نداشته است که پروژه ها را به بخش خصوص واگذار کند.
آقا کوچک یادآور شد: متاسفانه در این صنعت به اندازه کافی شرکت های خصوصی متوسط یا کوچک رشد نکرده اند در مقاطعی از زمان برخی از شرکت های بخش خصوصی درگیر پروژه ها بوده اند اما به دلیل نوسانات موجود در این صنعت هم اکنون آنگونه که باید فعال نیستند در حالیکه امکان رشد این شرکت ها در زمینه شرکت های مشاور و پیمانکار وجود دارد.
استاد سازه های دریایی دانشگاه تربیت مدرس ارتباط دانشگاه با این بخش از صنعت را قابل قبول دانست و گفت: اکثر فارغ التحصیلان دانشگاه ها در این قبیل از رشته ها به هر حال جذب صنعت می شوند همچنین تعدادی از پروژه های تحقیقاتی بین صنعت و دانشگاه در زمینه های مختلف در حال انجام است اما قطعا امکان بهره برداری هر چه بیشتر از ظرفیت های تحقیقاتی دانشگاه ها در زمینه حل مسائل صنعتی وجود دارد که در حال حاضر کمتر از 50 درصد ظرفیت موجود استفاده می شود.
صنایع فراساحل در دوران پسا تحریم
آقا کوچک گفت: در دوران پسا تحریم به احتمال زیاد تامین بودجه قراردادها و پروژه ها راحت تر انجام می شود.
بنابراین برخی از مشکلاتی که شرکت های فراساحلی طی سال های گذشته با آن مواجه بودند رفع می شود که امیدواریم با حل این مشکلات، پروژه ها به گردش درآید. فعال شدن پروژه ها باعث رونق شرکت های تولید کننده تجهیزات و ایجاد اشتغال تعداد بسیاری از جوانان کشور خواهد شد.
این استاد دانشگاه به حضور شرکت های بزرگ نفتی اروپایی در صنعت نفت کشور در دوران پسا تحریم اشاره کرد و گفت: این امر زمانی مثبت خواهد بود که هنگام عقد قرارداد با آنها توجه کافی به استفاده از توان داخلی صورت گیرد.
وی تصریح کرد: قطعا استفاده از سرمایه گذاری خارجی از هر جهت می تواند به اقتصاد کشور کمک کند اما این نباید بدین معنی باشد که همه کارها در خارج از کشور انجام شود پول و سرمایه گذاری باید به داخل کشور وارد شود و باعث رونق اقتصاد و اشتغال جوانان شود.