مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی در نشست مجازی بررسی مشکلات و چالش های فعلی و پیش روی ناوگان حمل و نقل دریایی کشور در گروه حمل و نقل و لجستیک که با حضور کارشناسان و صاحب نظران این حوزه برگزار شد گفت : پس از آنکه دادگاه اتحادیه اروپا رأی به برائت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران داد هم اکنون به دنبال اخذ خسارت هستیم.
به گزارش خبرنگار مانا کاپیتان حمزه کشاورز در ابتدای میزگرد که بخش اول آن از نظرتان می گذرد با تشریح روایتی از وضعیت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران پیش از آغاز تحریمهای غرب علیه این ناوگان و وضعیت کنونی این شرکت اظهار کرد: پیش از آغاز تحریمها، کشتیرانی جمهوری اسلامی به صورت منظم چندین سرویس هفتگی از آسیا و اروپا به خلیجفارس و همچنین خطوط مستقیم آسیا- مدیترانه و اروپای شمالی انجام میداد که حاصل آن حدود 230 هزار TEU کانتینر خودی و چهل هزار TEU کانتینر اجارهای در گردش بود.
وی با اشاره به اینکه کشتیرانی جمهوری اسلامی همچنین قصد داشت برای توسعه فعالیتها دو فروند کشتی 6500 کانتینری دیگر خریداری شده از قبل را تحویل بگیرد، افزود: همچنین سفارش ساخت کشتیهای جدید 9200 TEU همزمان با UASC در حال بررسی بود که تحریم هفت ساله شروع شد.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی ادامه داد: در آن زمان سرویس کانتینری کشتیرانی که فقط 10 سال از عمرش میگذشت، توانسته بود از بابت کانتینری UASC را گرفته و حتی در برخی مسیرها پشت سر بگذارد.
کشاورز با اشاره به کسب جایزه بالاترین رشد کانتینری در سطح جهانی توسط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در سال 2005، گفت: در کالای فله، کالای عمومی و دیگر شقوق کشتیرانی، شرکت کشتیرانی UASC پشت سر ما قرار دارد، ضمنا بیش از نصف در آمد کشتیرانی و سرویسهای کانتینری آن مربوط به حمل بینالملل بود که اصلا کاری به ایران نداشت.
* تحریم، تحویل کشتیهایمان را متوقف کرد
وی با اظهار اینکه تا پیش از تحریمها گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی مجموعا 20 فروند کشتی در سفارش ساخت داشت، افزود: با شروع تحریمها، تحویل کشتیها متوقف شد، هرچند که یک فروند از کشتیهای 6500 کانتنری با تدابیری گرفته شد، اما یک فروند کشتی دیگر در همین اندازه از دست رفت.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی خاطرنشان کرد: با برداشتن بیمه، بانکهای خارجی هم با این بهانه بازگرداندن آنی تسهیلات چند میلیارد دلاری خود را اجرایی کرده و برخی کشتیها را توقیف کردند! علاوه بر کشتیهای ملکی، تعداد زیادی کشتی اجارهای داشتیم که مجموع کشتی های اجاره ای از آغاز سرویس 29 فروند بود.
وی با بیان اینکه در ردهبندی جهانی، مجموع ظرفیت ملکی و اجارهای محاسبه میشود، اضافه کرد: در آن زمان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران رده 18 جهانی در سرویس کانتینری را در اختیار داشت و اکنون رده 22 جهانی را دارد.
کشاورز با بیان اینکه بلافاصله پس از شروع تحریمها،CMA بدون اطلاع و رعایت فرجه قانونی حسب مفاد قرارداد از ما جدا شد، خاطرنشان کرد: China shippingهم پس از چند ماه مقاومت، ابتدا همکاری خود را جهت کسب رضایت دول غربی محدود ولی نهایتا مجبور شد که او هم جدا شود و پس از آن نیز بقیه از ما فاصله گرفتند.
وی با بیان اینکه بسیاری از کانتینرها در بنادر خارجی با انبارداری مواجه شد، گفت: تردد کشتیهای ما را به بنادر اروپایی کاملا متوقف کردند و کانتینرهای اجارهای را پس گرفتند که انعطاف سیستم برای تامین کانتینر را بسیار ضعیف کرد و باید همیشه اول کانتینر خودی را ببریم.
* مشکل کشتیرانی با بانکها
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی تصریح کرد: با بانکها هم برای مبادله اسناد بدلیل محدودیت OFAC و ... دچار مشکل شدیم و بسیاری از مشتریان قدیمی خود را از دست دادیم. خیلی از مشتریان بزرگ مانند سامسونگ، الجی، دیوو، حایر، اسنوا، پوسکو، هانکوک، کیا، هیوندایی و غیره هم علیرغم علاقه به ادامه همکاری و لیکن با اخطار لابی غرب کار با ما را متوقف کردند.
کشاورز اظهار کرد: بانک ووری کره فقط بارنامه خطوط کرهای و آن هم به بوشهر را قبول کرد و بدین ترتیب از ده هزار کانتینری که در هر ماه صرفا از بنادر کره داشتیم، هم اکنون فقط حدود 500 تا 600 کانتینر از آن کشور داریم که آن هم خریدهای نقدی است.
* از دست رفتن فعالیتهای ترمینالی
وی با اظهار اینکه از دست دادن کارهای ترمینالی خارج از دیگر ضربههای تحریم به کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران است، ادامه داد: پرسنل کلیدی، کشتیها، کانتینرها، حسابهای بانکی، حتی نمایندگیهای خارجی، همگی در لیست تحریم قرار گرفتند و بعضا حتی پاسپورتهای خود را از دست دادند.
این مدیرارشد شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با اشاره به برخی دیگر از آثار تحریمها، اضافه کرد: خط اروپا به خلیجفارس و شبه قاره هند، خطوط آسیا به اروپا و بازار بزرگ مدیترانه را از دست دادیم و صرفا متکی به آسیا، هند و اروپا شدیم و در حال حاضر بخش قابل توجهی از ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در لنگرگاهها ماندهاند.
کشاورز با اشاره به ظرفیت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، گفت: هم اکنون 25 فروند کشتی کانتینر بر با مجموع ظرفیت 93 هزار TEU کانتینر و بیش از 253 هزارTEU جعبه کانتینر داریم که مناطق چین شمالی، جنوبی، جنوب شرق آسیا، هند و آفریقا را بطور کامل پوشش میدهند.
وی بیان کرد: در خصوص کریدور شمال جنوب هم با توجه به وجود شرکت کشتیرانی دریای خزر با 25 فروند کشتی و همچنین شرکت حمل و نقل ترکیبی و سایر امکانات موجود در کشور، از نقطه نظر سخت افزاری شرایط بسیار خوبی در اختیار داریم.
کشاورز تصریح کرد: یکی از ترفندهایی که دول غربی جهت توقف ناوگان کشتیرانی کشور به کار گرفت، بحث بیمه بود که خوشبختانه با ورود بیمه معلم و دیگر موسسات بیمهای داخلی و حمایت یک میلیارد دلاری دولت، این بیمه هم در محافل خارجی به رسمیت شناخته شد و به کشتیها امکان و اجازه تردد در بنادر خارجی داده شد.
* مشارکت هستهای، بهانه غرب برای تحریم کشتیرانی
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی افزود: واقعیت این است کشتیرانی به خاطر اهمیتش در اقتصاد کشور مورد هدف قرار گرفت و آن هم در ابتدای کار. در واقع بهانه آنها، مشارکت این شرکت در کارهای هستهای بود در حالی که بر همگان واقف است که بار از درب گمرک کشور مبداء وارد میشود و پس از آنالیز مجوز خروج میگیرد و هیچ شرکت کشتیرانی در جایگاهی نیست که بار را بشناسد. حتی اگر بار داخل یک بطری آب هم تحویل کشتیرانی دهند، قادر به تشخیص نوع آب نیست، در صورتی که اصل اتهام هم واقعیت نداشت و برای همین هم در دو مقطع دادگاه اتحادیه اروپا رأی به برائت کشتیرانی داده و هماکنون به دنبال اخذ خسارت هستیم.
وی با اشاره به وضعیت فعلی واردات و صادرات با ناوگان دریایی، بیان کرد: در زمانی که خطوط کانتینری خارجی بنادر ما را تحریم کردند، کشتیرانی جمهوری اسلامی ضمن جلوگیری از ایجاد بازار سیاه و تثبیت کرایه حمل، در کنار شرکت کشتیرانی والفجر حتی تا 80 درصد از بار کشور را یک تنه حمل کرد و شرکتهای کشتیرانی خارجی را مجبور کرد که با توجه به بی نتیجه ماندن اقدامات خود مجددا به بندرعباس بیایند.
کشاورز اضافه کرد: در حال حاضر بیش از 11 خط کشتیرانی خارجی به بندرعباس و دیگر بنادر کشور تردد دارند ولی ما کماکان در تحریم هستیم و حتی بارنامه ما را برخی بانکها رد میکنند.
* نقش ناوگان ملی در شرایط تحریم
وی با تاکید بر اینکه بندر شهید رجایی هیچوقت عاری از کشتی نبوده، گفت: در زمان تحریم توسط خطوط خارجی که ناوگان ملی به وظیفه ذاتی خود به خوبی عمل نمود و اکنون نیز آنها هم ترجیح دادهاند که برگردند.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی خاطرنشان کرد: نقش ناوگان ملی در شرایط تحریم خطوط خارجی به گو نهای بود که بازار و مصرفکننده حتی متوجه نشد که خارجیها قریب به یک سال حتی اجازه تردد هفتگی کانتینر خود به بندرعباس را ندادند. ولی واقعیت این است که برخی مراجع حاکمیتی که باید به این موضوع توجه داشته باشند، التفات لازم را ندارند و دریغ از یک دست خط و یا لوح یادبود! حتی امکاناتی که بنادر خارجی در شرایط عادی(برای روز مبادا که اکنون در داخل آن هستیم) به ناوگان ملی خود میدهند، سازمان بنادر به این شرکت نداده است.
کشاورز با اظهار اینکه برخی کارهایی که اخیرا در بنادر انجام میشود، مصداق«آنچه خود داشت، ز بیگانه تمنا میکرد» است، تصریح کرد: از سازمان بنادر میخواهیم اقدامات حمایتی از این ناوگان حتی برای روز مبادای خودش(که عینا تجربه نمود) داشته باشد.
کشاورز خاطرنشان کرد: سازمان بنادر حتی حاضر نشد اجازه دهد کشتیرانی در بحث توسعه ترمینال شهید رجایی با هزینه خود و برای خودش سرمایهگذاری کند و آن وقت امکانات سازمان را برای سرویس دهی بهینه به کشتیهای خارجی به خدمت بگیرد، در حالی که رقابت در ارایه خدمات بین ناوگان خودی و خارجی هم ایجاد نشود. آن هم در شرایطی که مدیران حاکمیتی باید مسایل اقتصاد مقاومتی را مورد توجه قرار میدادند.
* ممانعت از سرمایهگذاری کشتیرانی در بنادر داخلی
وی با اشاره به اینکه کشتیرانی دو دستگاه گنتریکرین آماده آوردن داشت که در صورت همکاری اکنون نصب شده بود، افزود: علاوه بر آن، چهار دستگاه هم متعاقبا میآمد که حدودا یک سال پیش مکتوب به سازمان هم اعلام نمودیم ولی متاسفانه سازمان اجازه سرمایهگذاری را نداد.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی اضافه کرد: جهت تشویق به سرمایهگذاری در امر کشتیرانی، پیشنهاد ما این است که سیاستی که دول غربی از سال 1920 در پیش گرفته، ما هم دنبال کنیم و آن بحث راهاندازی پرچم های آزاد، FLAG OF CONVENIENCE و ارایه معافیتهای مالیاتی و سایر تسهیلات کارگری و قانون کار برای کشتیهایی که در مناطق آزاد ثبت میشوند، است.
کشاورز تاکید کرد: به نظر ما همان منطقی که به کار در مناطق آزاد و درآمد حاصله معافیت مالیاتی میدهد، برای کشتیرانی بعنوان صنعتی استراتژیک و سرمایهمحور میتواند به نحو شایسته حاکم باشد.
وی اظهار کرد: واقعیت این است که صنعت کشتیرانی بسیار پر خرج و توأم با ریسکهای مختلف است و کشورهای غربی برای تشویق به سرمایهگذاری در کشتیرانی و کشتیداری، اینگونه اقدامات را انجام دادهاند که متاسفانه در کشور ما مورد توجه قرار نگرفته است.
* نمیتوان کشتیرانی را از سیاستهای کلان جدا کرد
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی گفت: کشتیرانی جمهوری اسلامی هم در بحرانهای مختلفی که کشور در مقاطع مختلف مبتلا به شده و بدترین آن هم تحریم کامل بندرعباس توسط خطوط خارجی بود، بعنوان ناوگان ملی امتحانش را داده و هیچوقت نمیتواند از سیاستهای کلان نظام خارج شود و همواره تعدیل کننده بوده است.
کشاورز با بیان اینکه تحریم کمک کرد که بخشهای خوبی از کشور فعال شده و ظرفیتهای خودشان را به رخ جهانیان بکشند، افزود: دو موسسه ردهبندی ایرانیان و آسیا خدمات قابل ملاحظهای به صنعت کشتیرانی کشور داشتند و باید مورد توجه سازمانهای سیاستگذار و حاکمیتی و بخصوص سازمان بنادر و دریانوردی قرار گیرد تا بهانههای خارجیها با اقدامات دیپلماتیک سازمان بنادر در مراجع بینالمللی رفع گردد.
وی با اشاره به اینکه نباید آنچه بهترش را داریم، از بیگانگان(در امتحان رد شده) تمنا کنیم، تاکید کرد: سازمان بنادر و دریانوردی نماینده دیپلماسی صنعت دریایی کشور در مراجع بینالمللی دریایی و بلندگوی این صنعت در این مراجع است و موسسات ردهبندی داخلی در حال حاضر مورد پذیرش بسیاری از بنادر دنیا نیستند و بعضا حتی اسم آنها را هم نشنیدهاند، خصوصا در مورد کالاهای کد دار و طبقهبندی خطرناک از پذیرش ناوگان ایرانی فاقد کلاسیفیکیشن بینالمللی سر باز میزنند که امیدواریم سازمان بنادر هم به وظیفه خود در این راه عمل کند.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل کانتینری کشتیرانی تصریح کرد: این کار میتواند به نوعی برخی از موسسات ردهبندی خارجی را به ایجاد موسسهای مشترک با موسسات داخلی و یا انجام خدمات متقابل با به رسمیت شناختن یکدیگرمجاب کند.
سخنان سایر کارشناسان در این میزگرد در این خصوص در بخشهای بعدی منتشر میشود.
لم یشکر المخلوق ، من لم یشکر الخالق
با تشکر از از دلمشغولی و اهتمام جدی جناب کاپیتان حمزه کشاورز و همکاران معزز ایشان در خصوص ارتقاء وضعیت سازمان متبوع ، دعاگوی توفیقات روزافزونشان هستم.