مکانیسم ماشه فعال شد/ بازگشت تحریمها با اقتصاد ایران چه میکند؟
مکانیسم ماشه چیست؟ / کدام تحریمها دوباره فعال میشوند؟
شمارش معکوس برای فعال شدن مکانیسم ماشه پس از رای شورای امنیت / فقط ۸ روز فرصت باقی مانده است / کدام تحریمها علیه ایران بازمیگردند؟
بازار نفت در نوسان: کاهش قیمتها پس از صعود کوتاهمدت
پیست اسکی بیابانی نئوم چالش بزرگی برای برنامه ۱٫۵ تریلیون دلاری شاهزاده سعودی
از نیل تا شطالعرب: روایت شکست همکاریهای آبی در خاورمیانه
نگاهی به ثروتمندترین کشورهای جهان در ۲۰۲۵/ این ۳ کشور در صدر
تجارت داخلی کشورهای بریکس تریلیون دلاری شد
پیش بینی حذف ۹۲ میلیون شغل تا ۵ سال دیگر
نخستین کریدور هیدروژن بین قارهای جهان
تحلیل شرایط حملونقل دریایی در سال ۲۰۲۵ و پیشبینی سال ۲۰۲۶
افزایش ۴۰ درصدی نرخ حمل کانتینرهای ۴۰ فوتی، کاهش میانگین سرعت کشتیها، افزایش تراکم بنادر، رکود در اوراق کشتیها، تسلط کشتیسازان چینی بر صنعت ساخت کشتی، تأثیر تعرفههای آمریکا بر میزان حمل بار و رونق تجارت در بازارهای نوظهور آسیا، از جمله رویدادهای قابل توجه در بخش حملونقل دریایی هستند. تحلیلگران بر این باورند که وضعیت حملونقل دریایی در سال ۲۰۲۶ نیز مشابه سال ۲۰۲۵ خواهد بود، اگرچه عرضه از تقاضا پیشی خواهد گرفت.
کد خبر: ۱۰۵۵۶۴
اختصاصی مانا- ارزش داراییهای کشتیها بر اساس نوع و سن، در سال ۲۰۲۵ تغییرات قابل توجهی را نشان داد؛ بهطوریکه کشتیهای فلهبر کیپسایز و کشتیهای کانتینری با سایز متوسط افزایش ارزش چشمگیری را تجربه کردند. در مقابل، کشتیهای تانکر حمل فرآوردههای نفتی و شیمیایی، همچنین کشتیهای حمل LNG با موانع متعددی روبهرو شدند.
در این میان، سفارشهای ساخت کشتی جدید در چند بخش به دلیل مسائل ژئوپلیتیکی، کاهش عرضه کشتیها و عدم قطعیت در خصوص فناوریهای سوخت جایگزین کاهش یافت. همزمان، کشتیسازان چینی تسلط خود را در بخشهای مختلف صنعت تثبیت کردند.
سال ۲۰۲۵ با عملکردی متضاد در بخشهای مختلف کشتیرانی همراه بود؛ عملکردی که تحت تأثیر اختلالات ژئوپلیتیکی مداوم، تسریع مقررات زیستمحیطی و شکلگیری الگوهای تجاری در حال تحول قرار داشت.
بیثباتی دریای سرخ در طول سال همچنان بر استراتژیهای مسیریابی جهانی تأثیر گذاشت و موجب افزایش مسافتهای سفر شد. در این میان، افزایش شدید ارزش دارایی برای کشتیهای فلهبر کیپسایز و کانتینربرهای متوسط، در کنار فشار نزولی بر کشتیهای تانکر حمل فرآورده و کشتیهای حمل LNG، و همچنین کاهش کلی فعالیت معاملات با وجود نقدینگی انعطافپذیر در بخش تانکر و کانتینری، از چالشهای اصلی صنعت کشتیرانی در سال ۲۰۲۵ بود.
کشتیهای کانتینری
در حالی که نرخ حمل کانتینرهای ۴۰ فوتی بیش از ۴۰ درصد نسبت به سال گذشته اصلاح شد — که این امر ناشی از نوسانات تعرفههای آمریکا و چین و تضعیف احساسات بازار بود — تقاضا برای کشتیهای کانتینری دست دوم همچنان قوی باقی ماند. این امر به دلیل افزایش جریان تجارت به بازارهای نوظهور آسیا، نزدیکسازی زنجیرههای تأمین به سواحل و رشد ناوگان فعال بوده است.
در این میان، سفارشهای ساخت کشتی جدید در چند بخش به دلیل مسائل ژئوپلیتیکی، کاهش عرضه کشتیها و عدم قطعیت در خصوص فناوریهای سوخت جایگزین کاهش یافت. همزمان، کشتیسازان چینی تسلط خود را در بخشهای مختلف صنعت تثبیت کردند.
سال ۲۰۲۵ با عملکردی متضاد در بخشهای مختلف کشتیرانی همراه بود؛ عملکردی که تحت تأثیر اختلالات ژئوپلیتیکی مداوم، تسریع مقررات زیستمحیطی و شکلگیری الگوهای تجاری در حال تحول قرار داشت.
بیثباتی دریای سرخ در طول سال همچنان بر استراتژیهای مسیریابی جهانی تأثیر گذاشت و موجب افزایش مسافتهای سفر شد. در این میان، افزایش شدید ارزش دارایی برای کشتیهای فلهبر کیپسایز و کانتینربرهای متوسط، در کنار فشار نزولی بر کشتیهای تانکر حمل فرآورده و کشتیهای حمل LNG، و همچنین کاهش کلی فعالیت معاملات با وجود نقدینگی انعطافپذیر در بخش تانکر و کانتینری، از چالشهای اصلی صنعت کشتیرانی در سال ۲۰۲۵ بود.
کشتیهای کانتینری
در حالی که نرخ حمل کانتینرهای ۴۰ فوتی بیش از ۴۰ درصد نسبت به سال گذشته اصلاح شد — که این امر ناشی از نوسانات تعرفههای آمریکا و چین و تضعیف احساسات بازار بود — تقاضا برای کشتیهای کانتینری دست دوم همچنان قوی باقی ماند. این امر به دلیل افزایش جریان تجارت به بازارهای نوظهور آسیا، نزدیکسازی زنجیرههای تأمین به سواحل و رشد ناوگان فعال بوده است.
کشتیهای فلهبر
بازار کشتیهای فلهبر در سال ۲۰۲۵، علیرغم محیط عملیاتی پیچیده ناشی از اختلالات ژئوپلیتیکی و ضعف نظارتی، انعطافپذیری قابل توجهی از خود نشان داد. اگرچه قیمتها در سهماهه پایانی سال تعدیل شدند، اما ارزش داراییها در اغلب بخشها تقویت شد و کشتیهای کیپسایز از تغییر مسیر دریای سرخ و افزایش مسافتهای سفر منتفع شدند.
فعالیت معاملات نسبت به سال گذشته کاهش یافت که نشاندهنده احتیاط مالکان در شرایط افزایش قیمت داراییها و عدم قطعیت در چشمانداز درآمدی است. در همین حال، قراردادهای ساخت کشتی جدید در پایینترین سطح خود از سال ۲۰۱۹ باقی ماند. با این وجود، چین همچنان بر خرید کشتی و سفارشهای ساخت جدید تسلط داشت، در حالی که کشورهای سنتی دریایی فعالیت خود را بهطور قابل توجهی کاهش دادند.
بخش تانکر
بخش تانکر در سال ۲۰۲۵ یک سال «تنظیم مجدد» را پشت سر گذاشت و پویایی بازار پس از عملکرد رکوردشکن سال ۲۰۲۴ به سمت رشدی سنجیدهتر حرکت کرد. ارزش داراییها میان بخشهای حمل نفت خام و فرآوردههای نفتی تفاوت چشمگیری داشت؛ بهطوریکه تانکرهای VLCC، سوئزمکس و افرامکس افزایش مداومی را تجربه کردند، در حالی که تانکرهای LR1 و MR با موانع قابل توجهی روبهرو شدند که بیانگر سرنوشت متضاد بازارهای تجاری مرتبط است.
بخش تانکر در سال ۲۰۲۵ یک سال «تنظیم مجدد» را پشت سر گذاشت و پویایی بازار پس از عملکرد رکوردشکن سال ۲۰۲۴ به سمت رشدی سنجیدهتر حرکت کرد. ارزش داراییها میان بخشهای حمل نفت خام و فرآوردههای نفتی تفاوت چشمگیری داشت؛ بهطوریکه تانکرهای VLCC، سوئزمکس و افرامکس افزایش مداومی را تجربه کردند، در حالی که تانکرهای LR1 و MR با موانع قابل توجهی روبهرو شدند که بیانگر سرنوشت متضاد بازارهای تجاری مرتبط است.
کاهش سفارش ساخت کشتی
فعالیت ساخت کشتیهای جدید نسبت به سال گذشته ۴۳ درصد کاهش یافت، زیرا مالکان پس از افزایش استثنایی سفارشها در سالهای اخیر، رویکردی محتاطانهتر در پیش گرفتند. اگرچه الزامات نوسازی ناوگان همچنان از تقاضای بلندمدت حمایت میکند، اما بازار دست دوم با ثبت ۸۱۷ معامله همچنان قوی باقی ماند که نشاندهنده نقدینگی پایدار، علیرغم کاهش تمایل به خرید تانکر است.
اوراق کشتیها
فعالیت اوراق کشتیها بهطور متوسط به ۴۳ فروند افزایش یافت، هرچند این رقم همچنان از نظر تاریخی در سطح پایینی قرار دارد؛ چرا که مالکان در شرایط درآمدی مثبت، تمایل به حفظ تناژ دارند. با نگاهی به سال ۲۰۲۶، این بخش با تعادل ظریفی میان رشد ناوگان ناشی از حجم قابل توجه سفارشات و اصول بنیادین تقاضا که تحت تأثیر الگوهای تجارت جهانی و تحولات ژئوپلیتیکی قرار دارند، مواجه خواهد بود. شکاف عملکردی قابل توجه میان تانکرهای نفت خام و فرآوردههای غیرنفتی نشاندهنده تداوم دوگانگی بازار است.
افزایش تراکم بنادر
تراکم بنادر در سال ۲۰۲۵ افزایش یافت و بالاتر از برآوردهای پیشین تحلیلگران به پایان رسید؛ بخش عمده این افزایش ناشی از تشدید تراکم در بنادر چین بود. میانگین سرعت دریانوردی در سال ۲۰۲۵ اندکی کاهش یافت، اما همچنان بالاتر از سطح سال ۲۰۲۳ باقی ماند.
برآورد میشود تا ۷۰ درصد از رشد اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۲۵ ناشی از سرمایهگذاریهای مرتبط با هوش مصنوعی و اثرات ثروت حاصل از افزایش قیمت سهام این بخش باشد. در صورت ترکیدن حباب هوش مصنوعی، اقتصاد آمریکا میتواند بهطور قابل توجهی آسیب ببیند که پیامدهای سرریزی آن برای اقتصاد جهانی و رشد تقاضای کشتیهای کانتینری نیز قابل توجه خواهد بود.
علیرغم افزایش تراکم بنادر، میانگین سرعت دریانوردی بر اساس ظرفیت از ۱۴.۸ گره در سال ۲۰۲۴ به ۱۴.۷ گره در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است؛ با این حال، این رقم در مقایسه با ۱۴.۴ گره در سال ۲۰۲۳ همچنان بالاتر است.
رشد عرضه و تقاضا در سال ۲۰۲۶
پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۶ تعادلی نسبی میان رشد عرضه و تقاضا برقرار شود. انتظار میرود عرضه حدود ۳ درصد رشد کند، در حالی که تحلیلگران مؤسسه بیمکو رشد تقاضا را بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد برآورد میکنند. تخمین زده میشود در سال ۲۰۲۷، رشد عرضه اندکی از رشد تقاضا پیشی بگیرد.
اگرچه تعادل عرضه و تقاضا در سال ۲۰۲۷ ممکن است اندکی ضعیفتر از سال ۲۰۲۵ باشد، اما همچنان نزدیک به سطوح سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ باقی خواهد ماند. بازگشت به مسیرهای عادی کانال سوئز میتواند تقاضای کشتی را تا ۱۰ درصد کاهش دهد. همچنین، اگر سرعت دریانوردی مطابق پیشبینیها کاهش نیابد، عرضه میتواند سالانه ۱.۲ درصد سریعتر رشد کند.
صندوق بینالمللی پول برآورد میکند اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۶ حدود ۳.۱ درصد و در سال ۲۰۲۷ حدود ۳.۲ درصد رشد داشته باشد. رشد اقتصادی، نسبت به آنچه پیشتر تصور میشد، در برابر اثرات افزایش تعرفههای آمریکا انعطافپذیرتر بوده است. شرایط بخش تولید جهانی نیز بهبود یافته و شاخص مدیران خرید تولید جهانی در چهار ماه گذشته بالای ۵۰ باقی مانده است.
حجم فروش خردهفروشی در آمریکا، اتحادیه اروپا و چین طی سه ماه گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر از ۲ درصد رشد داشته که نشاندهنده تضعیف رشد سالانه است. اعتماد مصرفکننده در آمریکا به دلیل بحران هزینههای زندگی به پایینترین سطح خود رسیده است.
انتظار میرود ظرفیت ناوگان کانتینری تا پایان سال ۲۰۲۷ از ۳۶ میلیون TEU فراتر رود. ظرفیت در بخشهای کوچکتر رشد خواهد داشت، اما ظرفیت کشتیهای بزرگتر از ۱۲ هزار TEU حدود ۲۰ درصد افزایش مییابد.
در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷، بازیافت حدود ۷۵۰ هزار TEU پیشبینی میشود که افزایش قابل توجهی در مقایسه با ۹ سال گذشته است و به جبران کاهش ۱.۸ میلیون TEU مورد انتظار برای بازیافت در پنج سال گذشته کمک خواهد کرد.
با فرض افزایش قابل توجه بازیافت کشتیهای قدیمی و کاهش میانگین سرعت دریانوردی، پیشبینی میشود شرایط متوسط بازار در سال ۲۰۲۶ مشابه سال ۲۰۲۵ باشد؛ اما سال ۲۰۲۷ میتواند با شرایطی اندکی ضعیفتر همراه شود. تقاضای کشتی در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد رشد خواهد کرد، در حالی که رشد عرضه در سال ۲۰۲۶ حدود ۳ درصد و در سال ۲۰۲۷ حدود ۳.۵ درصد برآورد میشود.
نیلز راسموسن، تحلیلگر ارشد حملونقل دریایی بیمکو، میگوید: انتظار میرود حجم کانتینرهای وارداتی آمریکای شمالی در سال ۲۰۲۵ حدود ۳ درصد کاهش یابد. بیمکو همچنین پیشبینی میکند در نیمه نخست سال ۲۰۲۶، پیش از بازگشت بازار به رشد در نیمه دوم سال، شاهد نرخ رشد منفی باشیم.
بخش کانتینر در سال ۲۰۲۶ با برنامه تحویل قابل توجه ساخت کشتیهای جدید مواجه خواهد بود که حدود ۵.۸ درصد به عرضه جهانی اضافه میکند و بخش عمده این ظرفیت مربوط به کشتیهای بزرگتر خواهد بود. انتظار میرود تقاضای TEU-مایل از اواسط سال ۲۰۲۶، با بازگشت خطوط کشتیرانی به کانال سوئز، کاهش یابد؛ زیرا مسافتهای دریانوردی و تقاضای تن-مایل کاهش پیدا میکند.
در نتیجه، عرضه میتواند حدود ۷ درصد از تقاضا پیشی بگیرد و فشار قابل توجهی بر نرخهای حملونقل و ارزش کشتیها وارد کند.در نهایت، بازار از شرایط سخت سال ۲۰۲۵ به سمت سناریوی مازاد عرضه در سال ۲۰۲۶ حرکت میکند. اگرچه ارزش کشتیهای دست دوم در تناژ متوسط در حال حاضر تا حدی پشتیبانی میشود، اما ترکیب ظرفیتهای جدید واردشده به بازار و کاهش تقاضای تن-مایل، نشانههایی از تضعیف نرخها و فشار بر ارزشگذاریها در آینده را نشان میدهد.
فعالیت ساخت کشتیهای جدید نسبت به سال گذشته ۴۳ درصد کاهش یافت، زیرا مالکان پس از افزایش استثنایی سفارشها در سالهای اخیر، رویکردی محتاطانهتر در پیش گرفتند. اگرچه الزامات نوسازی ناوگان همچنان از تقاضای بلندمدت حمایت میکند، اما بازار دست دوم با ثبت ۸۱۷ معامله همچنان قوی باقی ماند که نشاندهنده نقدینگی پایدار، علیرغم کاهش تمایل به خرید تانکر است.
اوراق کشتیها
فعالیت اوراق کشتیها بهطور متوسط به ۴۳ فروند افزایش یافت، هرچند این رقم همچنان از نظر تاریخی در سطح پایینی قرار دارد؛ چرا که مالکان در شرایط درآمدی مثبت، تمایل به حفظ تناژ دارند. با نگاهی به سال ۲۰۲۶، این بخش با تعادل ظریفی میان رشد ناوگان ناشی از حجم قابل توجه سفارشات و اصول بنیادین تقاضا که تحت تأثیر الگوهای تجارت جهانی و تحولات ژئوپلیتیکی قرار دارند، مواجه خواهد بود. شکاف عملکردی قابل توجه میان تانکرهای نفت خام و فرآوردههای غیرنفتی نشاندهنده تداوم دوگانگی بازار است.
افزایش تراکم بنادر
تراکم بنادر در سال ۲۰۲۵ افزایش یافت و بالاتر از برآوردهای پیشین تحلیلگران به پایان رسید؛ بخش عمده این افزایش ناشی از تشدید تراکم در بنادر چین بود. میانگین سرعت دریانوردی در سال ۲۰۲۵ اندکی کاهش یافت، اما همچنان بالاتر از سطح سال ۲۰۲۳ باقی ماند.
برآورد میشود تا ۷۰ درصد از رشد اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۲۵ ناشی از سرمایهگذاریهای مرتبط با هوش مصنوعی و اثرات ثروت حاصل از افزایش قیمت سهام این بخش باشد. در صورت ترکیدن حباب هوش مصنوعی، اقتصاد آمریکا میتواند بهطور قابل توجهی آسیب ببیند که پیامدهای سرریزی آن برای اقتصاد جهانی و رشد تقاضای کشتیهای کانتینری نیز قابل توجه خواهد بود.
علیرغم افزایش تراکم بنادر، میانگین سرعت دریانوردی بر اساس ظرفیت از ۱۴.۸ گره در سال ۲۰۲۴ به ۱۴.۷ گره در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است؛ با این حال، این رقم در مقایسه با ۱۴.۴ گره در سال ۲۰۲۳ همچنان بالاتر است.
رشد عرضه و تقاضا در سال ۲۰۲۶
پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۶ تعادلی نسبی میان رشد عرضه و تقاضا برقرار شود. انتظار میرود عرضه حدود ۳ درصد رشد کند، در حالی که تحلیلگران مؤسسه بیمکو رشد تقاضا را بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد برآورد میکنند. تخمین زده میشود در سال ۲۰۲۷، رشد عرضه اندکی از رشد تقاضا پیشی بگیرد.
اگرچه تعادل عرضه و تقاضا در سال ۲۰۲۷ ممکن است اندکی ضعیفتر از سال ۲۰۲۵ باشد، اما همچنان نزدیک به سطوح سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ باقی خواهد ماند. بازگشت به مسیرهای عادی کانال سوئز میتواند تقاضای کشتی را تا ۱۰ درصد کاهش دهد. همچنین، اگر سرعت دریانوردی مطابق پیشبینیها کاهش نیابد، عرضه میتواند سالانه ۱.۲ درصد سریعتر رشد کند.
صندوق بینالمللی پول برآورد میکند اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۶ حدود ۳.۱ درصد و در سال ۲۰۲۷ حدود ۳.۲ درصد رشد داشته باشد. رشد اقتصادی، نسبت به آنچه پیشتر تصور میشد، در برابر اثرات افزایش تعرفههای آمریکا انعطافپذیرتر بوده است. شرایط بخش تولید جهانی نیز بهبود یافته و شاخص مدیران خرید تولید جهانی در چهار ماه گذشته بالای ۵۰ باقی مانده است.
حجم فروش خردهفروشی در آمریکا، اتحادیه اروپا و چین طی سه ماه گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر از ۲ درصد رشد داشته که نشاندهنده تضعیف رشد سالانه است. اعتماد مصرفکننده در آمریکا به دلیل بحران هزینههای زندگی به پایینترین سطح خود رسیده است.
انتظار میرود ظرفیت ناوگان کانتینری تا پایان سال ۲۰۲۷ از ۳۶ میلیون TEU فراتر رود. ظرفیت در بخشهای کوچکتر رشد خواهد داشت، اما ظرفیت کشتیهای بزرگتر از ۱۲ هزار TEU حدود ۲۰ درصد افزایش مییابد.
در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷، بازیافت حدود ۷۵۰ هزار TEU پیشبینی میشود که افزایش قابل توجهی در مقایسه با ۹ سال گذشته است و به جبران کاهش ۱.۸ میلیون TEU مورد انتظار برای بازیافت در پنج سال گذشته کمک خواهد کرد.
با فرض افزایش قابل توجه بازیافت کشتیهای قدیمی و کاهش میانگین سرعت دریانوردی، پیشبینی میشود شرایط متوسط بازار در سال ۲۰۲۶ مشابه سال ۲۰۲۵ باشد؛ اما سال ۲۰۲۷ میتواند با شرایطی اندکی ضعیفتر همراه شود. تقاضای کشتی در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد رشد خواهد کرد، در حالی که رشد عرضه در سال ۲۰۲۶ حدود ۳ درصد و در سال ۲۰۲۷ حدود ۳.۵ درصد برآورد میشود.
نیلز راسموسن، تحلیلگر ارشد حملونقل دریایی بیمکو، میگوید: انتظار میرود حجم کانتینرهای وارداتی آمریکای شمالی در سال ۲۰۲۵ حدود ۳ درصد کاهش یابد. بیمکو همچنین پیشبینی میکند در نیمه نخست سال ۲۰۲۶، پیش از بازگشت بازار به رشد در نیمه دوم سال، شاهد نرخ رشد منفی باشیم.
بخش کانتینر در سال ۲۰۲۶ با برنامه تحویل قابل توجه ساخت کشتیهای جدید مواجه خواهد بود که حدود ۵.۸ درصد به عرضه جهانی اضافه میکند و بخش عمده این ظرفیت مربوط به کشتیهای بزرگتر خواهد بود. انتظار میرود تقاضای TEU-مایل از اواسط سال ۲۰۲۶، با بازگشت خطوط کشتیرانی به کانال سوئز، کاهش یابد؛ زیرا مسافتهای دریانوردی و تقاضای تن-مایل کاهش پیدا میکند.
در نتیجه، عرضه میتواند حدود ۷ درصد از تقاضا پیشی بگیرد و فشار قابل توجهی بر نرخهای حملونقل و ارزش کشتیها وارد کند.در نهایت، بازار از شرایط سخت سال ۲۰۲۵ به سمت سناریوی مازاد عرضه در سال ۲۰۲۶ حرکت میکند. اگرچه ارزش کشتیهای دست دوم در تناژ متوسط در حال حاضر تا حدی پشتیبانی میشود، اما ترکیب ظرفیتهای جدید واردشده به بازار و کاهش تقاضای تن-مایل، نشانههایی از تضعیف نرخها و فشار بر ارزشگذاریها در آینده را نشان میدهد.
مترجم: بهاره قهرمانی
منابع: Veson Nautical – BIMCO
منابع: Veson Nautical – BIMCO
