پیست اسکی بیابانی نئوم چالش بزرگی برای برنامه ۱٫۵ تریلیون دلاری شاهزاده سعودی
از نیل تا شطالعرب: روایت شکست همکاریهای آبی در خاورمیانه
نگاهی به ثروتمندترین کشورهای جهان در ۲۰۲۵/ این ۳ کشور در صدر
تجارت داخلی کشورهای بریکس تریلیون دلاری شد
پیش بینی حذف ۹۲ میلیون شغل تا ۵ سال دیگر
نخستین کریدور هیدروژن بین قارهای جهان
جنگ ترامپ با چین بالا گرفت؛ تهدید با تعرفه ۲۴۵ درصدی
کدام ایالتهای آمریکا بیشترین واردات را از چین دارند؟
آیا تعرفههای آمریکا تجارت جهانی کشاورزی را زیر و رو می‌کند؟
تاثیر قطع کمکهای ایالات متحده بر اقتصاد اوکراین چیست؟ / تاریخچه کمکهای ایالات متحده به اوکراین
ساخت بزرگترین تونل زیرآبی جهان با هفت میلیارد دلار
نظر آمریکاییها درباره تعرفهگذاری بر کانادا چیست؟
محتوای یادداشت ترامپ علیه ایران
واکنش متقابلانه چین نسبت به اعمال تعرفههای آمریکا چه بود؟
از اجرای طرح ممنوعیت ورود مسلمانان و اخراج مهاجران تا توقف حمایت از ترنسها
تبدیل آب شور به شیرین با انرژی خورشیدی/ دستاورد جدید دانشمندان کویت
اتصال شبکه برق اروپا و آمریکا با کمک کابل فرا اقیانوسی؟!
۶ اقدامی که ردپای کربن را تا پنجاه درصد کاهش می‌دهد
امارات متحده عربی باثباتترین کشور جهان از نظر اقتصادی
برندگان نوبل اقتصاد چه کسانی هستند؟
معرفی، وضعیت فعلی و چشم‌انداز آینده کریدورهای مهم جهان
کریدورهای حمل‌و‌نقل نقش حیاتی در تسهیل تجارت جهانی، انتقال انرژی و اتصال اقتصاد‌های مختلف ایفا می‌کنند. این مسیرها بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی را پوشش می‌دهند و شامل کانال‌های دریایی، تنگه‌ها و شبکه‌های زمینی و ریلی می‌شوند. تغییرات آب و هوایی، تنش‌های ژئوپلیتیکی و پیشرفت‌های فناوری این کریدورها را تحت تأثیر قرار داده‌اند. گزارش حاضر برخی از مهم‌ترین کریدورها را معرفی می‌کند، وضعیت فعلی آنها را بررسی می‌نماید و چشم‌انداز آینده‌شان را بر اساس روند‌های اخیر ترسیم می‌کند.
کد خبر: ۱۰۳۹۲۷
مانا: کانال سوئز- شاهراه تجارت اروپا-آسیا: کانال سوئز واقع در مصر دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل می‌کند. این کانال ۱۹۳ کیلومتری که در سال ۱۸۶۹ افتتاح شد، بیش از ۱۲ درصد تجارت جهانی را عبور می‌دهد و شامل نفت، گاز طبیعی و کالاهای مصرفی می‌شود. نقش کلیدی آن در زنجیره تأمین جهانی برجسته است.
وضعیت فعلی: ترافیک کانال سوئز تا اواسط سال ۲۰۲۵ بهبود یافته اما همچنان تحت تأثیر اختلالات دریای سرخ قرار دارد. حجم عبور در ژوئن ۲۰۲۵ به ۳۶ تا ۳۷ کشتی روزانه رسیده که ۶۰ درصد افزایش نسبت به پایین‌ترین سطح در اوت ۲۰۲۴ نشان می‌دهد. با این حال، ترافیک کانتینری از ابتدای سال تنها ۶۴۷ کشتی بوده و بسیاری از شرکت‌ها همچنان مسیر دماغه امید نیک را ترجیح می‌دهند. در اوایل اوت ۲۰۲۵، افزایش ناگهانی ترافیک نگرانی‌هایی در مورد انسدادهای احتمالی ایجاد کرده است. مقامات کانال طرح‌های تخفیفی را تا اوت تمدید کرده‌اند تا کشتی‌های بزرگ را جذب کنند.
چشم‌انداز آینده: پیش‌بینی می‌شود ترافیک تا نیمه دوم ۲۰۲۵ به سطوح عادی نزدیک شود، به ویژه با آتش‌بس‌های اخیر که جریان LNG را افزایش می‌دهد. سرمایه‌گذاری در گسترش و فناوری‌های هوشمند ظرفیت را تا ۲۰ درصد افزایش خواهد داد، هرچند چالش‌های امنیتی ادامه دارد. نظرسنجی‌ها نشان‌دهنده بازگشت کامل عملیات تا اوایل ۲۰۲۶ هستند.
کانال پاناما - پیوند اقیانوس اطلس و آرام: کانال پاناما با طول ۸۲ کیلومتر اقیانوس اطلس را به آرام متصل می‌کند و نقش مهمی در تجارت آمریکای شمالی و جنوبی دارد. افتتاح‌شده در سال ۱۹۱۴، این کانال سالانه بیش از ۱۴ هزار کشتی را عبور می‌دهد و حدود ۵ درصد تجارت جهانی را تسهیل می‌کند.
کانال پاناما - پیوند اقیانوس اطلس و آرام: کانال پاناما با طول ۸۲ کیلومتر اقیانوس اطلس را به آرام متصل می‌کند و نقش مهمی در تجارت آمریکای شمالی و جنوبی دارد. افتتاح‌شده در سال ۱۹۱۴، این کانال سالانه بیش از ۱۴ هزار کشتی را عبور می‌دهد و حدود ۵ درصد تجارت جهانی را تسهیل می‌کند.
وضعیت فعلی: خشکسالی‌های شدید ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ سطح آب را کاهش داد، اما در چهار ماه اول سال مالی ۲۰۲۵ عبورها ۲۵ درصد افزایش یافته و به سطوح عادی بازگشته است. پدیده لا نینا بارندگی را افزایش داده و هیچ مشکل آبی برای ۲۰۲۵ پیش‌بینی نمی‌شود. سطوح آب بالاتر از ۷۰ درصد ظرفیت استفاده می‌شود و رتبه‌بندی مشتریان بهبود یافته است.
چشم‌انداز آینده: برنامه‌ریزی برای ساخت سد جدید بر رودخانه ایندیو مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی را افزایش می‌دهد، هرچند مخالفت‌های محلی وجود دارد. تا سال ۲۰۳۰، گسترش کانال ظرفیت را دو برابر می‌کند و تجارت را به ارزش بیش از ۲ تریلیون دلار حمایت خواهد کرد.
تنگه مالاکا- شریان حیاتی آسیای جنوب شرقی: تنگه مالاکا بین مالزی و اندونزی بیش از ۲۵ درصد تجارت جهانی را حمل می‌کند و شامل ۶۰ درصد نفت چین می‌شود. این تنگه ۸۰۰ کیلومتری نقطه اتصال اقیانوس هند و آرام است.
تنگه مالاکا- شریان حیاتی آسیای جنوب شرقی: تنگه مالاکا بین مالزی و اندونزی بیش از ۲۵ درصد تجارت جهانی را حمل می‌کند و شامل ۶۰ درصد نفت چین می‌شود. این تنگه ۸۰۰ کیلومتری نقطه اتصال اقیانوس هند و آرام است.
وضعیت فعلی: حملات دزدی دریایی و سرقت مسلحانه در نیمه اول ۲۰۲۵ میلادی ۸۳ درصد افزایش یافته و به بیش از ۶۰ مورد رسیده است. دو مورد دزدی دریایی پس از شش سال وقفه رخ داده، اما شدت آنها پایین است. نقشه‌های IMB نشان‌دهنده ۱۵ مورد در آوریل هستند. چشم‌انداز آینده: سرمایه‌گذاری در گشت‌های مشترک و فناوری‌های نظارت امنیت را تا ۲۰۲۶ بهبود می‌بخشد. مسیرهای جایگزین مانند قطب شمال فشار را کاهش می‌دهند، اما مالاکا کلیدی باقی می‌ماند.
تنگه هرمز- گذرگاه اصلی انرژی جهان: تنگه هرمز بین ایران و عمان بیش از یک چهارم نفت جهانی را حمل می‌کند. این تنگه باریک ۳۹ کیلومتری نقطه حیاتی برای صادرات انرژی خلیج فارس است.
تنگه هرمز- گذرگاه اصلی انرژی جهان: تنگه هرمز بین ایران و عمان بیش از یک چهارم نفت جهانی را حمل می‌کند. این تنگه باریک ۳۹ کیلومتری نقطه حیاتی برای صادرات انرژی خلیج فارس است.
وضعیت فعلی: جریان‌ها در نیمه اول ۲۰۲۵ پایدار مانده و بیش از ۲۰ میلیون بشکه نفت روزانه عبور می‌دهد. تنش‌های ژوئن باعث کاهش موقت ترافیک شده، اما اختلالی عمده رخ نداده است. اختلالات GPS گزارش شده، اما صادرات آسیایی ادامه دارد.
چشم‌انداز آینده: تمرکز بر تنوع مسیرها اختلالات را کوتاه‌مدت نگه می‌دارد. وابستگی اروپا به گاز قطر تا ۲۰۳۰ حدود ۱۰ درصد باقی می‌ماند.
تنگه باب‌المندب - دروازه دریای سرخ: تنگه باب‌المندب بین یمن و جیبوتی تجارت اروپا-آسیا را تسهیل می‌کند و میلیون‌ها تن کالا را سالانه عبور می‌دهد.
وضعیت فعلی: حملات حوثی‌ها ادامه دارد و ترانزیت را بیش از ۵۰ درصد کاهش داده، اما احیای آرام با افزایش ظرفیت توسط حامل‌های منطقه‌ای مشاهده می‌شود. آتش‌بس‌های اخیر جریان LNG را بهبود بخشیده است.
چشم‌انداز آینده: پیشرفت دیپلماتیک بازگشت به سطوح عادی تا پایان ۲۰۲۵ را محتمل می‌کند، هرچند ریسک‌ها باقی می‌ماند.
کریدور شمال-جنوب (INSTC)- اتصال روسیه به هند: کریدور شمال-جنوب شبکه چندوجهی ۷۲۰۰ کیلومتری روسیه، ایران، آذربایجان و هند را از طریق دریا، ریل و جاده متصل می‌کند.
کریدور شمال-جنوب (INSTC)- اتصال روسیه به هند: کریدور شمال-جنوب شبکه چندوجهی ۷۲۰۰ کیلومتری روسیه، ایران، آذربایجان و هند را از طریق دریا، ریل و جاده متصل می‌کند.
وضعیت فعلی: حجم حمل‌و‌نقل در ۲۰۲۴ به ۲۶.۹ میلیون تن رسیده و رشد ۱۹ درصدی نشان می‌دهد. شاخه شرقی حدود ۱.۸ میلیون تن را حمل کرده و هدف ۳ میلیون تن برای ۲۰۲۵ تعیین شده است.
چشم‌انداز آینده: ظرفیت تا ۲۰۳۰ به ۳۰ میلیون تن افزایش می‌یابد و رتبه لجستیکی اعضا بهبود خواهد یافت. در این چارچوب، تلاش‌های منطقه‌ای مانند مذاکرات اخیر ارمنستان و ایران بر اتصال اقتصادی تمرکز دارند. ابتکار کمربند و جاده (BRI): شبکه جهانی چین BRI طرح عظیم اتصال آسیا، اروپا و آفریقا از طریق زیرساخت‌هاست.
وضعیت فعلی: سرمایه‌گذاری‌ها در نیمه اول ۲۰۲۵ به ۵۷.۱ میلیارد دلار رسیده و قراردادهای ساخت ۶۶.۲ میلیارد دلاری امضا شده است. آسیای مرکزی ۲۵ میلیارد دلار جذب کرده است.
چشم‌انداز آینده: تمرکز بر انرژی تجدیدپذیر تا ۲۰۳۰ ادامه دارد، با خروج برخی کشورها مانند ایتالیا.
کریدور میانی (Middle Corridor)- مسیر ترانس‌کاسپین: این کریدور چین را از طریق قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان و گرجستان به اروپا متصل می‌کند. حجم حمل‌و‌نقل از ۸۰۰ هزار تن در ۲۰۲۱ به ۴.۵ میلیون تن در ۲۰۲۴ رسیده و در پنج سال شش برابر شده است. در این زمینه، پیشرفت‌های اخیر در مسیرهای قفقاز مانند توافق‌های اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق ارمنستان، که شامل نظارت بین‌المللی و توسعه زیرساخت‌هاست، می‌تواند تجارت منطقه‌ای را تقویت کند.
کریدور میانی (Middle Corridor)- مسیر ترانس‌کاسپین: این کریدور چین را از طریق قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان و گرجستان به اروپا متصل می‌کند. حجم حمل‌و‌نقل از ۸۰۰ هزار تن در ۲۰۲۱ به ۴.۵ میلیون تن در ۲۰۲۴ رسیده و در پنج سال شش برابر شده است. در این زمینه، پیشرفت‌های اخیر در مسیرهای قفقاز مانند توافق‌های اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق ارمنستان، که شامل نظارت بین‌المللی و توسعه زیرساخت‌هاست، می‌تواند تجارت منطقه‌ای را تقویت کند.
چشم‌انداز آینده: ظرفیت تا ۲۰۳۰ به ۱۰ میلیون تن می‌رسد و تجارت را تنوع می‌بخشد.
کریدور زنگزور- مسیر اتصال منطقه‌ای قفقاز: کریدور زنگزور، که بخشی از تلاش‌ها برای اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان است، در ماه‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش‌های اخیر، در اوایل آگوست ۲۰۲۵، ارمنستان و آذربایجان توافقی صلح‌آمیز امضا کرده‌اند که شامل این مسیر می‌شود، اما با تغییراتی در نام و مدیریت آن. این کریدور اکنون به عنوان "Trump Route for International Peace and Prosperity" (TRIPP) شناخته می‌شود و ایالات متحده آن را برای ۹۹ سال اجاره کرده تا نقش نظارتی و عملیاتی داشته باشد. این توافق جایگزین طرح اولیه زنگزور شده و هدف آن تسهیل تجارت، انتقال انرژی و ارتباطات فیبر نوری در منطقه قفقاز جنوبی است. وضعیت فعلی نشان‌دهنده پیشرفت در مذاکرات و ساخت زیرساخت‌هاست.
کریدور زنگزور- مسیر اتصال منطقه‌ای قفقاز: کریدور زنگزور، که بخشی از تلاش‌ها برای اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان است، در ماه‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش‌های اخیر، در اوایل آگوست ۲۰۲۵، ارمنستان و آذربایجان توافقی صلح‌آمیز امضا کرده‌اند که شامل این مسیر می‌شود، اما با تغییراتی در نام و مدیریت آن. این کریدور اکنون به عنوان "Trump Route for International Peace and Prosperity" (TRIPP) شناخته می‌شود و ایالات متحده آن را برای ۹۹ سال اجاره کرده تا نقش نظارتی و عملیاتی داشته باشد. این توافق جایگزین طرح اولیه زنگزور شده و هدف آن تسهیل تجارت، انتقال انرژی و ارتباطات فیبر نوری در منطقه قفقاز جنوبی است. وضعیت فعلی نشان‌دهنده پیشرفت در مذاکرات و ساخت زیرساخت‌هاست.
رئیس‌جمهور آذربایجان اعلام کرده که این پروژه علیه هیچ کشوری نیست و می‌تواند بخشی از کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب شود، که منجر به افزایش حجم بار خواهد شد. با این حال، برخی کشورها مانند ایران و روسیه نگرانی‌هایی در مورد تأثیرات ژئوپلیتیکی آن مطرح کرده‌اند، از جمله مسائل مربوط به مرزها و تجارت منطقه‌ای.
ارمنستان تأکید کرده که این مسیر تحت کنترل بین‌المللی خواهد بود و به عنوان یک کریدور آزاد عمل می‌کند، بدون اینکه حاکمیت ارمنستان را تحت تأثیر قرار دهد. چشم‌انداز آینده این کریدور شامل تکمیل راه‌آهن و خطوط لوله تا سال‌های آتی است، که می‌تواند تجارت بین ترکیه، آذربایجان و آسیای مرکزی را تقویت کند. مذاکرات ادامه دارد و جزئیات عملیاتی هنوز در حال نهایی‌سازی هستند، اما این توافق گام مهمی در کاهش تنش‌های منطقه‌ای محسوب می‌شود.
نتیجه‌گیری: کریدورهای حمل‌و‌نقل در برابر چالش‌ها مقاوم هستند و با سرمایه‌گذاری در فناوری و همکاری بین‌المللی آینده‌ای روشن دارند. صنعت حمل‌و‌نقل تا ۲۰۳۰ به ارزش ۱۱ تریلیون دلار می‌رسد و این مسیرها به توسعه پایدار کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری: کریدورهای حمل‌و‌نقل در برابر چالش‌ها مقاوم هستند و با سرمایه‌گذاری در فناوری و همکاری بین‌المللی آینده‌ای روشن دارند. صنعت حمل‌و‌نقل تا ۲۰۳۰ به ارزش ۱۱ تریلیون دلار می‌رسد و این مسیرها به توسعه پایدار کمک می‌کنند.
