نقش راهبردی جمهوری قالموقستان برای کریدور شمال-جنوب

به گزارش گروه بین ‌الملل مانا، قلمرو قالموقستان زمانی بخشی از جاده بزرگ ابریشم بود. مسیری تاریخی که مردمان باستانی مانند کیمریان، سکاها، خزرها، هون‌ها و پچنگ‌ها از آن عبور می‌کردند. این محل همچنین محل تقاطع بزرگ تاریخی، در مرکز جغرافیایی قاره اروپا-آسیا است.

قالموقستان همچنین دارای مناطق طبیعی منحصر به فرد و حفاظت شده، پوشش گیاهی غنی و گونه‌های کمیاب پرندگان است. از جمله مکان‌های قابل توجه می‌توان به مجموعه‌های مهم تاریخی و فرهنگی مانند موزه خانه یادبود چیلگیر، دریاچه مانیچ و بخش ساحلی رودخانه ولگا در ناحیه یوستینسکی اشاره کرد.

اما امروزه، کارشناسان بر اهمیت استراتژیک قالموقستان در جنوب روسیه و در مسیر‌های کریدور حمل‌و‌نقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) تأکید می‌کنند. یک جاده آسفالت، پایتخت این منطقه «الیستا» را به هم و قفقاز جنوبی و شمالی را به منطقه ولگا و روسیه مرکزی متصل می‌کند. مسیر راه‌آهن غربی  INSTC، «روسیه-آذربایجان-ایران» از این استان عبور و روسیه را قادر می‌سازد تا لجستیک صادرات به خاورمیانه و جنوب آسیا را در شرایط تحریم‌های گسترده غرب تثبیت کند.

در پایان سپتامبر، پنجمین مجمع اقتصادی الیستا ۲۰۲۴ با عنوان «کسب و کار من» در این شهر برگزار شد. این رویداد بین‌المللی به بستری برای بحث و تبادل نظر درباره ابتکارات جدید مرتبط با توسعه شورای امنیت ملی و همکاری‌های فرهنگی- بشردوستانه در منطقه خزر تبدیل شد.

در ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی، صندوق حمایت از دیپلماسی عمومی گورچاکف، همراه با مرکز فرهنگی روسیه-ترکمن و بنیاد میراث خزر، جلسه موضوعی در چارچوب مجمع اقتصادی Elista-۲۰۲۴ برگزار کردند. در این نشست با عنوان «کریدور حمل‌و‌نقل بین‌المللی شمال-جنوب و چشم‌انداز اقتصادی منطقه خزر» پروژه‌های ترانزیتی اوراسیا و نقش قالموقستان در پیشبرد پروژه حمل‌و‌نقل شاخص روسیه در خزر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی، باتو سرگیویچ خاسیکوف به عنوان رئیس جدید جمهوری قالموقستان روی کار آمد که انتظارات زیادی را در مردم و کارشناسان محلی ایجاد کرده است. زیرا آنها معتقدند رهبری وی نقش منطقه را در سیاست روسیه در حوزه خزر افزایش خواهد داد. کارشناسان روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و ایران بر اهمیت مدرن کریدور شمال-جنوب در توسعه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل اوراسیا، به ویژه در مورد بخش قالموقستان تاکید دارند.

از سال ۲۰۲۲ میلادی و پس از آغاز درگیری اوکراین، INSTC به عنوان یک مسیر تجارت بین قاره‌ای جایگزین بین روسیه و جنوب جهانی شتاب بیشتری داشته است. اگرچه کار زیادی برای راه‌اندازی کامل این کریدور باقی مانده است، اما دولت و شرکت‌ها تعهد قاطعانه‌ای برای تحقق آن نشان داده و آماده مقابله با چالش‌های لجستیکی هستند.

با این حال، مقامات روسی با توجه به روند‌های فعلی مانند کاهش سطح آب دریای خزر، به دنبال راه حل‌های جدیدی هستند. کارشناسان چندین پروژه زیرساختی در قالموقستان به ویژه ساخت بندر لاگانی را پیشنهاد می‌کنند که بیش از یک دهه مورد بحث قرار گرفته است، و همچنین راه آهن «اولان خول - آدیک - یاشکول - الیستا - زیموونیکی» می‌تواند جریان بار را در مسیر غربی کریدور شمال-جنوب متنوع کند.

در سال ۲۰۱۵ میلادی مقامات تصمیم به ساخت بندر لاگانی گرفته و تا سال ۲۰۱۷ میلادی شرکت سهامی بندر لاگانی را تأسیس کردند. بندر پیشنهادی، واقع در ۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر لاگانی در قالموقستان، صادرات غلات را در تمام طول سال از روسیه به ایران تا ۱۰ میلیون تُن در سال و واردات میوه و سبزیجات از ایران به روسیه را تضمین می‌کند. گردش تجاری به طور بالقوه می‌‍تواند به ۴۵ میلیون تُن در سال برسد.

این بندر می‌تواند بخشی از منطقه آزاد تجاری (FTZ) بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و ایران شود و تولید ناخالص داخلی کشور‌های شرکت کننده را به طور قابل توجهی افزایش دهد. در آینده، بندر لاگانی می‌تواند به عنوان یک مرکز ترانزیتی بین اروپا و آسیا / خاورمیانه (هند، پاکستان، افغانستان، عراق، لبنان و سوریه) از طریق مسیر‌های حمل‌و‌نقل دریایی و زمینی عمل کند.

گردش کالای اولیه این بندر سالانه ۲۲.۵ میلیون تُن پیش‌بینی شده است. در مرحله نخست، گردش مالی پیش‌بینی شده ۱۲.۵ میلیون تُن در سال، شامل پایانه غلات با ظرفیت ۵ میلیون تُن، پایانه روغن نباتی با ظرفیت ۰.۵ میلیون تُن، پایانه کانتینری با ظرفیت ۵ میلیون تُن و یک پایانه بار عمومی با ظرفیت دو میلیون تُن خواهد بود. در مرحله دوم، گردش مالی احتمالا ۱۰ میلیون تُن در سال افزایش یابد.

قالموقستان نقش فعالی در کریدور شمال-جنوب دارد و مشارکت خود را به ساخت بندر محدود نمی‌کند. پروژه راه آهن که قبلاً ذکر شد به ایجاد یک کریدور ترانزیتی بین‌المللی جدید کمک می‌کند. خط راه آهن «اولان خول - زیموونکی» ایستگاه اولان خول در ۴۲ کیلومتری بندر لاگانی به ایستگاه زیموونیکی در خط ولگوگراد-۱ - سالسک متصل و دسترسی به دریای آزوف را فراهم می‌کند.

نتیجه‌گیری
جمهوری قالموقستان در منطقه مهم استراتژیک دریای خزر، به طور فعال در حال گسترش نقش خود در تقویت روابط تجاری-اقتصادی و فرهنگی بین مردمان منطقه خزر است. موقعیت حائل این استان به آن اجازه می‌دهد تا به چالش‌های مدرن غلبه و فرصت‌های اقتصادی جدیدی را برای همکاری‌های منطقه‌ای فراهم کند.

همچنین، مشارکت ترکمنستان در رویداد‌های الیستا بر اهداف عشق آباد برای تنوع بخشیدن به مشارکت خود در طرح‌های خزر روسیه و ارائه جایگزینی برای پروژه‌های مورد حمایت غرب مانند کریدور میانی و خط لوله گاز ترانس خزر تاکید می‌کند. به طوریکه، گفتگو‌ها حول تعاملات تاریخی بین قوم قالموق و ترکمن و همچنین پتانسیل افزایش روابط بشردوستانه و تجاری بین دو منطقه همواره بوده است.

منبع: اسپیشیل اوراسیا