آغاز کاوش‌های باستان شناسی بندر تاریخی نجیرم / قدمت هزار ساله بندر نجیرم در تجارت دریایی خلیج فارس

محمدحسین ارسطوزاده در گفتگو با خبرنگار مانا اظهار داشت: طی بررسی‌های باستان شناسی صورت گرفته در سال‌های گذشته، بندر تاریخی نجیرم به عنوان یکی از مهمترین مواریث خلیج فارس شناسایی و عملیات باستان شناسی آن در دستور کار قرار گرفت.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر با اشاره به اینکه بندر تاریخی نجیرم با هزار سال سابقه تجارت در خلیج فارس شناسایی شده است، گفت: بررسی‌های باستان شناسی حاکی از قدمت این بندر از دوره ساسانی تا ایلخانی است.

وی با اشاره به اینکه اولین تحقیقات باستان شناسی در بندر تاریخی نجیرم برای نخستین بار در سال ۸۸ انجام شده است، بیان داشت: باستان شناسان با مطالعه آثار سطحی در این بندر به این نتیجه می‌رسند که بر اساس شواهد موجود و گفته‌های تاریخ نگاران در منابع مهم تاریخی، بندر نجیرم در همین جای کنونی قرار گرفته است.

ارسطوزاده ادامه داد: با بررسی سکه‌ها و سفال‌های چینی، هندی، ترکیه‌ای و ایرانی که به فراوانی در بندر نجیرم یافت می‌شود می‌توان دریافت که حداقل از دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی تا دوره ایلخانی نجیرم یک بندر مهم و فعال بوده که بر اساس قراین موجود تا دوره قاجار نیز حضور جمعیت را در این بندر شاهد هستیم.

وی با اشاره به آغاز کاوش و گمانه زنی در بندر تاریخی نجیرم و استارت فاز اول گمانه‌زنی و کاوش در بندر تاریخی نجیرم توسط تیم باستان شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور، تاکید کرد: در این مرحله با توجه به پراکندگی اقماری آثار در محدوده ۱۱ کیلومتری و تراکم آثار در محدوده دو کیلومتری، عملیات تعیین عرصه و حریم در این محوطه انجام می‌شود و در نهایت با پایان فاز اول نقشه‌ها تعیین، بسته و ابلاغ خواهد شد.

به گفته این مقام مسئول در استان بوشهر، برنامه فاز دوم باستان شناسی بندر نجیر شامل عملیات لایه نگاری است که به دنبال این موضوع علاوه بر آثار سطحی، آثار عمقی نیز بررسی و مشخص می‌شود که چه دوره‌های تاریخی در این بندر فعال بوده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر، تصریح کرد: فاز سوم از مراحل کاوش در این بندر تاریخی شامل عملیات تراشه‌های بزرگ گمانه‌زنی خواهد بود که آثار با کاوش‌های گسترده از دل خاک بیرون خواهد آمد و تمامی محله‌ها، بناها، مراکز عمومی و مساجد مشخص می‌شود.

ارسطوزاده تصریح کرد: بر اساس برنامه ریزی‌های انجام شده توسط تیم باستان شناسی، آخرین مطالعات تاریخی در نجیرم شامل تحقیقات میدانی و مطالعاتی در بندر تاریخی نجیرم سامان‌دهی، پاک‌سازی و تثبیت آثار است که با تعریف برنامه مناسب و تبدیل به سایت موزه، زمینه بازدید عموم از این محوطه تاریخی فراهم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه فار نخست کاوش‌های باستان شناسی بندر تاریخی نجیرم با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور از تاریخ ۲۵ بهمن ماه آغاز شده است از همکاری کارشناسان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کشور در راستای شناسایی این بندر تاریخی طی سال‌های اخیر خبر داد.

وی خاطرنشان ساخت: مواریث فرهنگی مربوط به عموم مردم بوده و از تمام کسانی که در حفظ این بندر تاریخی ما را همراهی می‌کنند تشکر می‌کنیم و امیدواریم همچون گذشته با حساسیت تمام حفاظت از چنین آثار ارزشمندی را مهم بدانند.

ارسطوزاده با اشاره به اینکه خلیج فارس از هزاره سوم قبل از میلاد تجارت دریایی و تجارت ساحل به ساحل را داشته است، اذعان داشت: از متون کشف شده در بین‌النهرین این نکته برداشت می‌شود که در دوره‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی تجارت شکل جدی‌تری به خود گرفته و در زمان ساسانیان این موضوع به سرزمین‌های دورتر نیز رفته و تا شرق آفریقا، شبه قاره هند و شرق آسیا (چین) گسترش پیدا کرده است و مواد فرهنگی و آثار تاریخی که بر این موضوع دلالت کنند در بندر نجیرم وجود دارد.