همه افراد در طول زندگی فردی، حرفهای و اجتماعی خود استرس را تجربه میکنند. ذکر این نکته که استرس همیشه تأثیر منفی ندارد، بسیار حائز اهمیت است. بسیاری از استرسها مثبت هستند و موجب قرار گرفتن ما در مسیر خلاقیت و زایش هرچه بیشتر میشوند.
در مقابل، اضطراب یک نوع استرس منفی است و در صورتی تجربه میشود که شخص خود را در استفاده از منابع موجود یا توانمندیهای فردی برای مقابله و کنترل با موقعیت استرسآور ناتوان مییابد. برای آنکه به نحو احسن بتوان با استرس کنار آمد باید در وهله نخست عوامل استرسزا و منابع آن به طور دقیق مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.
حرفه دریانوردی بدون شک دریانوردان را در معرض عوامل استرس زای بسیاری از جمله خستگی و فرسودگی، شیفتهای طولانی، یکنواختی، صدا، لرزش، تغییرات دمایی، محیط چند ملیتی، تفریح محدود، انزوا و مدت طولانی دوری از خانواده میگذارد. به بیانی دیگر، عواملی که موجب ایجاد عدم تعادل در تقاضای کاری و مسائل شخصی میشوند، سلامت فیزیکی و فیزیولوژیکی را به خطر میاندازند و خطر بروز حوادث و آسیبهای ناشی از آن را افزایش میدهند.
بسیاری از دریانوردان از میزان متوسط تا بالای استرس رنج میبرند که این امر میتواند آنها را در چرخه نادرست رفتارهای ناسالم مانند اختلال در خواب، تغذیه نادرست، افزایش وزن، بیماریهای روانی و جسمی قرار دهد که گریز از آنها دشواریهای خاص خود را خواهد داشت.
علائم فیزیکی استرس شامل خشم، زودرنجی، خستگی، عصبانیت، عدم داشتن انگیزه، تشویش، ناراحتی، گرفتگی عضلانی، ضعف، سرگیجه، سردرد، سوء هاضمه، دردهای شکمی، تغییر اشتها و دندان قروچه است.
راههای برای مقابله با استرس
۱. مهارتها و توانمندیهای خود که میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس شود را شناسایی کنید. همچنین دسترسی به منبعی که میتواند شما را در مقابله با تجارب استرس زا قوی کند، نباید فراموش شود.
۲. تشخیص و رشد استعدادهای خلاقانه: ویژگیها، مهارتها و استعدادهای نهفته در این مسیر نقش حائز اهمیتی دارند. ویژگیهای درونی شما کدامند؟ خوش بینی، خوش مشربی یا انعطاف پذیری؟
۳. ارزیابی ویژگیهای درونی و توانمندیها. آیا آنها درونی هستند یا بیرونی؟ ویژگیهای درونی به ویژگیهای شخصیتی مانند خوش خلقی، خوش بینی، شجاعت، انعطاف پذیری، روابط معنوی و جوابگویی باز میگردد و عادات، فعالیتها، روابط مذهبی و گروهی یا حمایتهای اجتماعی در حیطه ویژگیهای بیرونی قرار میگیرند.
۴. پس از ارزیابی یک رویداد منفی، بار دیگر و از بعد شناختی به بررسی موضوع بپردازید. در خاطر داشته باشید که افکار منفی مستقیماً موجب ایجاد تنشهای احساسی در شما خواهد شد.
۵. روابط اجتماعی خود را با افرادی که خارج از محل زندگی شما هستند، گسترش دهید. در انزوا نباشید و تمایل خود را به یادگیری و حضور در تفریحات گروهی افزایش دهید.
۶. رازهای خود را با فردی که به او اطمینان دارید در میان بگذارید و درخصوص سختی ها، مشکلات و دل مشغولیهای خود با او سخن بگویید.
۷. اجازه تسلط افکار و حسهای منفی را بر خود ندهید. زمانی که چیزی شما را میآزارد، سریعاً به آن بپردازید و نگذارید تبدیل به خشم، ناراحتی و رنجش خاطر شما شود.
۸. انتظارات خود را در مسیری واقع بینانه قرار دهید.
۹. برای کارهایی که انجام میدهید، دلیل داشته باشید.
۱۰. تغذیه خود را نادیده نگرفته و سبک زندگی جدیدی را با تعیین رژیم غذایی متعادل و سالم برای خود رقم بزنید. خواب و استراحت کافی داشته باشید و هرگز از انجام حرکات ورزشی و خلاقانه غافل نشوید.
۱۱. دفترچه یادداشتی برای نوشتن افکار و احساسات خود به همراه داشته باشید.
۱۲. روشهای ریلکسسازی و مراقبه را با خود تمرین کنید.
مراقبه فکری
تحقیقات اخیر نشان داده است که تمرین روزانۀ «مراقبه فکری» تا حد بالایی قادر به کاهش استرس و علائم مربوط به آن است. تجارت ناخوشایند میتوانند موجب ایجاد اختلال در توانمندیهای فردی شود و فرد را از زندگی در زمان حال دور کند. در این حالت تمرکز فرد بر رویدادهای منفی و خاطرات دردآور است و نگرانی از آینده در ذهن موج میزند. در چنین شرایطی، ما خود را از زمان حال دور میکنیم و تنها در آنچه گذشته و تاریخ انقضای آن اعلام شده، غرق میشویم و از زندگی در اکنون غافل میمانیم. مراقبه، بهترین ابزار برای شناسایی و ارزیابی ویژگیها و مهارتهای درونی و بیرونی برای مقابله با استرس است.
تمرکز بر تجارب مثبت و تکرار خلاقانه آنها، به راحتی میتواند مسئولیت ناشی از لحظههای سخت و اضطراب آور را که بر دوش افراد به ویژه دریانوردان سنگینی می کند، کاهش دهد.
منبع: safety4sea.com