به گزارش مانا، دونالد ترامپ عصر روز جمعه در کاخ سفید درباره سه موضوع اجرای قانون کاتسا، اعلام پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام و سیاستهای دولتش در قبال ایران سخنرانی کرد.
رئیسجمهور آمریکا برخلاف آنچه در هفتههای اخیر تحت عنوان قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمانهای تروریستی مطرح شده بود، اعلام کرد که "تحریمهای بسیار سرسختانهای را علیه سپاه اعلام خواهیم کرد."
ترامپ ضمن بیان اینکه "سپاه را نهاد نظامی تروریستی میداند که خشونت را در منطقه گسترش میدهد افزود: سپاه از رژیم سرکوبگر اسد حمایت میکند بنا بر این من از وزارت خزانهداری آمریکا میخواهم که تمام بخشهای سپاه را و همچنین ماموران و وابستگان به این نهاد را مورد تحریم قرار دهد. همچنین برنامه موشکی ایران را نیز به شدت تحریم خواهیم کرد.
پیش از سخنرانی ترامپ، رکس تیلرسون در جمع خبرنگاران در پاسخ به اینکه آیا سپاه را در لیست تروریستها قرار خواهید داد گفت که قرار دادن نام یک نیروی نظامی در لیست سازمانهای تروریستی پیچیدگی و دشواریهای خاص خود را دارد.
چنانچه وزارت خارجه آمریکا گروهی یا نهادی را در لیست سازمانهای تروریستی قرار دهد مشمول تحریم و گروههای تروریستی بینالمللی قرار میگیرد اما در رویکرد و تصمیم تازه ترامپ وزارت خزانهداری این کشور سپاه پاسداران را تحریم کرده است.
ترامپ همچنین در سخنرانی اش ایران را عامل جنگ در یمن و سوریه دانست و گفت: ایران با دخالتهایش در عراق باعث ایجاد اختلافات قومی و مذهبی در این منطقه شده است.
وی با بیان اینکه ایران همچنان از بشار اسد حمایت میکند و سلاح در اختیار او میگذارد این سلاحها علیه کودکان سوری مورد استفاده قرار میگیرد، گفت: با توجه به سابقه این نوع اقدامات ایران، اهداف سوء ایران در آینده را نباید نادیده بگیریم.
ترامپ همچنین در این بین به شعار همیشگی ایرانیان در تمامی مناسبتهای تاریخی یعنی "مرگ بر آمریکا" و "مرگ بر اسرائیل" اشاره کرد و گفت این شعارها، شعارهای محبوب ایرانیان است.
رئیس جمهور امریکا در بخشی دیگر از سخنانش از خلیج فارس که اکثرا از سوی سیاستمداران آمریکایی و دنیا به عنوان خلیج فارس یا خلیج نام برده میشود به عنوان خلیج عربی یاد کرد که با واکنش شدید گروههای مختلف مردم ایران در داخل و خارج مواجه شد.
او درحالی از مردم ایران و اعتراضات سیاسی و اجتماعی آنها حمایت کرد که برای سالهاست کشورش اقدام به تحریم و تهدید مردم ایران میکند و از سویی خودش نیز در شروع به کار دولتش با تعیین قوانین بسیار سخت مهاجرتی و ورود به آمریکا محدودیتهای زیادی را برای اتباع ایرانی ایجاد کرد.
رئیسجمهوری آمریکا همچنین در بخش دیگری از سخنانش درباره برجام یکی از نارساییهای برجام را این دانست که مفاد آن به اندازه کافی اجرا نمیشود و در مورد برنامه موشکی ایران ساکت است.
وی گفت: کنگره از همین الان برای برخورد با این نارسایی وارد عمل شده و به لایحه بازنگری برجام چند تبصره اضافه خواهد کرد که جلوی ایران برای تولید موشک قاره پیمای بالستیک را بگیرد. کنگره کاری خواهد کرد که تحریمها علیه ایران به گونهای اعلام شود که به صورت دائم از توسعه فعالیتهای موشکی ایران جلوگیری شود.
ترامپ تاکید کرد که اگر نتوانیم با کنگره و متحدان خود به توافق برسیم، برجام لغو خواهد شد. من هر جا لازم بدانم به عنوان رییسجمهور آمریکا میتوانم برجام را لغو کنم.
وی در ادامه گفت که پایبندی ایران به برجام را تایید نمیکنیم و نخواهیم کرد و ما قدم در راه تروریسم نمیگذاریم بلکه با کنگره همکاری میکنیم تا نواقص برجام برطرف شود.
بر اساس قانون بازبینی توافق هستهای (اینارا) که دو ماه قبل از برجام در کنگره تصویب شد، این حق به کنگره داده شده است که هر وقت لازم بود برجام را مورد بررسی قرار دهند.
با اظهارات روز جمعه ترامپ در عمل وی توپ را به زمین کنگره انداخت تا آنها درباره ماندن یا نماندن در برجام تصمیمگیری کنند و به این ترتیب کنگره 60 روز فرصت دارد تا درباره اینکه به اجرای برجام ادامه دهند یا از آن با برگرداندن تحریمهای هستهای خارجی و غیرهستهای خارج شوند تصمیم بگیرد.
ترامپ میتوانست بدون ارجاع این مساله به کنگره راسا از برجام خارج شود همانطور که در سخنرانی خود نیز به این مساله اشاره کرد اما به نظر میآید ترامپ نیز از ترس بدنامی خروج یک جانبه از برجام دست به چنین اقدامی نزده است.
همچنین وی در ادامه سخنانش درباره سیاستهایش در قبال ایران گفت: من بعد از مشورت با متحدان خود استراتژیام علیه ایران را اعلام میکنم. ما کاری خواهیم کرد تا با اقدامات ایران مقابله کنیم و تحریمهای جدید علیه ایران اعمال میکنیم و جلوی تولید سلاح این کشور را میگیریم. ما این رژیم را محدود میکنیم تا به هیچ وجه به سلاح دست نیابد.
سخنان دونالد ترامپ که دو هفته پیش زمزمههای آن به سراسر دنیا رسیده بود و با واکنش جدی رهبران و مقامات و شخصیتهای سیاسی مواجه شد.
حسن روحانی رئیسجمهوری کشورمان جمعه شب در سخنانی گفت: در صحبتهای آقای ترامپ که در آن سیاستهای آمریکا درباره آن تبیین شد، جز فحاشی و مشتی از اتهامات واهی علیه ملت ایران حرف دیگری وجود نداشت.
وی گفت: من رئیسجمهور آمریکا را دعوت میکنم که هم تاریخ را بهتر بخواند و هم جغرافیا را و هم نسبت به تعهدات بینالمللی و هم راجع به ادب و اخلاق و عرف جهانی و بینالمللی؛ ظاهرا ایشان خبر ندارند که دولت آمریکا دولت کودتا در شصت و چند سال پیش در این کشور روی کار آورد و قدرتی بو دکه با پول و اعمال نفوذ و استفاده از مزدوران خود حکومت قانونی این سرزمین را سرنگون کرد.
روحانی افزود: ظاهرا ایشان (ترامپ) فراموش کردهاند که در طول مبارزات ملت ایران علیه دیکتاتوری و تلاش این ملت برای کسب استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی، در این سرزمین کشوری که بیشترین حمایت را از دیکتاتوری وقت میکرد، آمریکا بود. ظاهرا ایشان فراموش کردهاند که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آمریکا چه اقداماتی را علیه ایران انجام داد و تلاش داشت که علیه انقلاب ایران در سال 59 کودتای پیشین خود را تکرار کند.
وی گفت: در 8 سال دفاع مقدس آمریکا از متجاوز حمایت کرد و بیانیهای که لازم بود آمریکا در زمینه موشکباران و بمباران شیمیایی سردشت و حلبچه صادر کند و در برابر متجاوزان بایستد از مظلومان حمایت کند، درست برعکس عمل کرد.
رئیسجمهور کشورمان با اشاره به اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه "میخواهم با همکاری کنگره به برجام تبصره بزنم" گفت: او (ترامپ) نمیداند که به برجام نه ماده و نه تبصرهای اضافه نمیشود.
وی خاطرنشان کرد: آمریکا امروز تنهاتر از همیشه در برابر برجام و توطئههای خود علیه ملت ایران قرار دارد.
روحانی گفت: سپاه پاسداران به عنوان نیروی قدرتمندی که همواره در کنار مردم بوده و مردم نیز در کنار آن هستند، از کشور خود پیش از جنگ تحمیلی در برابر گروهکهایی که آمریکاییها آنها را علیه ملت ایران تحریک کردند، مقابله کرد و در دوران جنگ تحمیلی نیز در برابر متجاوزان ایستاد و امروز به ندای مظلومیت مردم مظلوم منطقه پاسخ مثبت داده و خواهد داد. با صراحت میگوییم که در برابر تروریسم در منطقه ایستادهایم و خواهیم ایستاد همان تروریستهایی که این آقا (ترامپ) در مبارزات انتخاباتی پارسال خود درباره آن اعلام کرد که بوجود آورنده داعش دولت آمریکا بوده است.
رئیسجمهور تاکید کرد: فعالیتهای دفاعی و موشکی ما برای دفاع، برای ما همیشه مهم بوده است و امروز مهمتر است. ما همیشه برای ساخت سلاحهایی که مورد نیازمان است تلاش کردهایم و از این به بعد تلاش مضاعفتری انجام میدهیم. این سلاحها برای دفاع از ماست و ما به فعالیت خود برای دفاع و تقویت دفاعی خود ادامه میدهیم.
روحانی همچنین خاطرنشان کرد: ما نسبت به برجام به عنوان یک معاهده چندجانبه و بینالمللی تا زمانی که حقوق ما تامین شود و منافع ما اقتضا میکند و تا زمانی که از منافع برجام برخوردار میشویم، در چارچوب منافع و مصالح ملی کشورمان به برجام احترام میگذاریم. ما تاکنون با آژانس همکاری کردهایم و در چارچوب معاهدات بینالمللی و برجام با آژانس همکاری خواهیم کرد، اما اگر روزی منافع ملی ما تامین نشود و طرفهای مقابل ما بخواهند تعهداتشان را زیر پا بگذارند آنها باید بدانند که ایران لحظهای درنگ نمیکند و به آنها پاسخ میدهد.
اما همزمان با سخنرانی ترامپ و اظهارات ضد ایرانیو ضد برجامیاش، حسن روحانی در تماس تلفنی "امانوئل مکرون" از سفر رییسجمهوری فرانسه برای دیدار رسمی از تهران در سال آینده میلادی خبر داد و گفت: ایران و فرانسه میتوانند گام بلندتری برای استحکام روابط در عرصه های مورد علاقه بردارند.
رئیس جمهور همچنین با اشاره به تصمیمات احتمالی واشنگتن و تاکید رییس جمهور فرانسه بر حمایت قاطع اتحادیه اروپا و پاریس از برجام و ضرورت اجرای مفاد آن از سوی همه طرفها، گفت: آژانس بینالمللی انرژی اتمی تنها مرجع اعلام پایبندی ایران بر تعهداتش در برجام است و مخلوط کردن تعهدات چندجانبه و بینالمللی با اختلافات داخلی آمریکا میتواند برای اعتماد جهان بسیار خطرناک باشد.
امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه نیز در این گفتوگوی تلفنی تاکید کرد که پاریس مصمم است روابط خود را با تهران در همه عرصه ها گسترش دهد.
مکرون به تلاشهای آمریکا علیه برجام اشاره کرد و گفت: اتحادیه اروپا و فرانسه قاطعانه از برجام دفاع میکنند و به اجرای کامل آن متعهد هستند و از ایران نیز می خواهیم به رغم تلاشهای واشنگتن، به همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه داده و به تعهداتش در برجام پایبند بماند.
وی با بیان اینکه در سال آینده میلادی از جمهوری اسلامی ایران در قالب هیاتی عالیرتبه دیداری رسمی خواهد داشت، گفت: دامنه ای گسترده ای از موضوعات دوجانبه ، منطقه ای و بین المللی وجود دارد که مایلم در آن سفر با مقامهای ایرانی راجع به آنها گفت و گو و تبادل نظر کنم.
رئیس جمهور فرانسه سیاستهای کاخ سفید در قبال برجام را ناشی از اختلافات داخلی واشنگتن برشمرد و بار دیگر از واشنگتن خواست به تعهداتش پایبند بماند.
هم چنین وزارت امور خارجه کشورمان در بیانیهای اعلام کرد: برجام یک سند معتبر بینالمللی و دستاوردی کم نظیر در عرصه دیپلماسی معاصر است که نه قابلمذاکره مجدد است و نه قابلتغییر. برجام یک توافق دوجانبه نیست که با کنار کشیدن یک طرف از اعتبار ساقط شود بلکه سندی است که به عنوان بخشی از قطعنامه 2231 شورای امنیت مورد تأیید جامعه جهانی قرار گرفته است و لذا نباید سایر طرفها و جامعه بینالمللی اجازه دهند رئیسجمهور آمریکا بتواند این توافقنامه را به سخره بگیرد. جمهوری اسلامی ایران آغازکننده خروج از برجام نخواهد بود ولی درصورتیکه حقوق و منافع ایران در برجام رعایت نشود، بهتمامی تعهدات پایان خواهد داد و بدون هیچگونه محدودیتی فعالیتهای صلحآمیز هستهای خود را دنبال خواهد کرد.
همچنین فدریکا موگرینی پس از سخنان ترامپ تاکید کرد که برجام یک توافق داخلی آمریکا نیست و افزود: این یک توافق دو طرفه نیست و یک کشور نمیتواند یک طرفه برجام را رد کند.
وی با اشاره به اینکه آژانس هشت بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است افزود: توافق هستهای محدود به برنامه هستهای ایران است و از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری میکند.
موگرینی با بیان اینکه توافق هستهای همچنان نتیجه بخش است، چرا که بر اساس اعتماد بنا نهاده شده است گفت: هیچ رییسجمهور کشوری نمیتواند برجام را لغو کند. اتحادیه اروپا و جامعه جهانی متعهدند تا توافق هستهای را حفظ کنند.
بر همین اساس ترزا می نخست وزیر انگلیس، آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و امانوئل ماکرون رییسجمهور فرانسه در یک اقدام غیرمعمول بیانیه مشترک و به سخنان رییس جمهور آمریکا علیه ایران و توافق هستهای واکنش نشان دادند.
رهبران این سه کشور اروپایی در بیانیه خود آوردهاند که به توافق هستهای سال 2015 متعهد هستند و حفظ این توافق در راستای منافع امنیت ملی مشترک آنها است.
همچنین در این بیانیه آمده است توافق هستهای حاصل 13 سال دیپلماسی و گامی مهم در راستای اطمینان نبود انحراف در برنامه هستهای ایران است. شورای امنیت سازمان ملل نیز این توافق را مورد تایید قرار داده و آژانس بینالمللی انرژی اتمی پایبندی ایران به توافق را تایید کرده است.
این مقامهای اروپایی در بیانیه خود آوردهاند که ما از دولت آمریکا و کنگره میخواهیم که تا پیش از هر گامی که میتوان توافق هستهای را تضعیف کند، از جمله از طریق وضع مجدد تحریمها علیه ایران تاثیرات چنین اقدامی را بر امنیت آمریکا و منتقدانش مدنظر قرار دهند.
این رهبران اروپایی علاوه بر این نسبت به تصمیم ترامپ درباره توافق هستهای به شدت ابراز نگرانی کردهاند.
همچنین سخنگوی سازمان ملل گفت: آنتونیو گوترش معتقد است که توافق هستهای ایران و گروه 1+5 صلح و امنیت در جهان را تقویت میکند.
بنا به گزارش شبکه بیبیسی، دوجاریک همچنین گفت که دبیرکل امیدوار است که توافق هستهای پابرجا بماند.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز روز جمعه گفت: اینکه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا تردیدهایی را مطرح کرد که زمان امضای یک توافق بینالمللی بر سر برنامه هستهای حلوفصل شده بود، بسیار دردسر ساز است.
ریابکوف تاکید کرد: روسیه اکنون اصلیترین وظیفه خود را جلوگیری از نابودی توافق هستهای با ایران میداند و از تمام طرفها میخواهد تا به تعهدات خود پایبند بمانند.
همچنین بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس در واکنش به سخنرانی خصمانه رئیسجمهور آمریکا علیه ایران و برجام با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود نوشت: بریتانیا متعهد به توافق هستهای با ایران است.
وی در ادامه نوشت: ما با همتایان خود در ایران، آمریکا و اروپا برای حفظ این توافق همکاری خواهیم کرد. توافق هستهای کمک کرده است تا جهان به جایی امنتر تبدیل شود.
وزارت امور خارجه انگلیس نیز در صفحه رسمی خود در توئیتر پیامی منتشر و تاکید کرد: بریتانیا به توافق هستهای متعهد است.
هم چنین یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد: آژانس بینالمللی از ژانویه 2016 تاکنون اجرای تعهدات مرتبط هستهای ایران طبق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را همانگونه که شورای امنیت سازمان ملل خواسته و شورای حکام آژانس این اختیار را داده، نظارت و راستیآزمایی کرده است.
بنا به گزارش پایگاه اینترنتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، آمانو در ادامه تاکید کرد: همانطور که من به شورای حکام گزارش دادهام، تعهدات مرتبط هستهای، ایران در برجام اجرا میشود. فعالیتهای نظارت و راستیآزمایی آژانس به عناصر مرتبط هستهای تحت برجام رسیدگی میکند. این فعالیتها به گونهای عادلانه و بیطرف و طبق شروطی که در برجام تعیین کرده و مطابق با استانداردهای پادمان انجام میشود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: ایران اکنون به طور موقت پروتکل الحاقی را طبق توافق پادمانیاش با آژانس که یک ابزار راستیآزمایی قدرتمند است و به بازرسان ما دسترسی گستردهتر به اطلاعات و مکانها را میدهد اجرا میکند، بنا بر این آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تمام مکانهایی که لازم است بازدید کند، دسترسی دارد.
آمانو در پایان گفت که ایران در حال حاضر هدف سختترین رژیم راستیآزمایی هستهای جهان قرار دارد.
همچنین جو بایدن معاون اول باراک اوباما پس از آنکه ترامپ پایبندی ایران به برجام را رد کرد گفت: در صورتی که برجام را به خطر بیندازیم این ایران نیست که منزوی می شود بلکه این موضوع باعث انزوای آمریکا خواهد شد.
بایدن افزود: حقیقت این است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی متحدان ما در اروپا و حتی خود مقامات دولت ترامپ بر پایبندی ایران به برجام تاکید دارند. بنا بر این اعلام عدم پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ خلاف منطق و مستندانت موجود است و باعث ایجاد یک تهدید غیرضروری برای امنیت ملی آمریکا میشود.
وی افزود: در نهایت لغو یک طرفه برجام از سوی ما نه تنها باعث انزوای ایران نمیشود بلکه آمریکا را منزوی میکند.
بایدن گفت: توافق هستهای ایران درباره یک چیز است؛ از بین رفتن تهدید ناگهانی که یک ایران هستهای میتواند علیه منطقه، اسراییل و آمریکا ایجاد کند. برجام هرگز قرار نبود ما را از اقدامات لازم برای مقابله با اقدامات تحریکآمیز و برهم زننده ثبات ایران منع کند. اکنون ترامپ موضع مذاکرات ما را تضعیف کرده است و باعث از دست رفتن دست برتر ما میشود که میتواند به تضعیف اتحاد ما با متحدان خود شود. این اقدام باعث صدمه دیدن اعتبار آمریکا خواهد شد..