اعتراض ایران به مصوبه غیرقانونی اجلاس جده

به گزارش مانا، در اجلاس یکصد و هجدهم شورای سازمان بین المللی دریانوردی(IMO) گزارش دبیر کل آیمو راجع به اجلاس جده برای اصلاح کد جیبوتی با عنوان «دزدی دریایی و حملات مسلحانه علیه کشتی ها در خلیج عدن و آب های سومالی» ارائه شد.
طبق این گزارش، در اجلاس ماه ژانویه 2017 جده، کد جیبوتی که در سال 2009 با هدف مبارزه با دزدی دریایی در منطقه یاد شده به تصویب دولت های منطقه رسید، مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت. به موجب این اصلاحات، قلمرو کد توسعه یافت و با استفاده از اصطلاحات عام و مبهم، شامل سایر اقدامات غیر قانونی فراملی در دریا از قبیل قاچاق انسان، سرقت مواد نفتی و ... شد.
همچنین دولت های حاضر در اجلاس جده از دبیر کل آیمو خواستند تا آیمو نقش امین اسناد را برای نگهداری سند نتایج اجلاس و اصلاحیه کد ایفا کند.
گزارش ارائه شده به شورا، همانند اجلاس نود و هشتم کمیته حقوقی، اعتراض بعضی از کشورها از جمله ایران، برزیل، آرژانتین و چین را به دنبال داشت. عمده این اعتراضات بر سه محور اصلی متمرکز بوده است:
1- ورود آیمو به مباحث جرایم فراملی، غیر از دزدی دریایی و حملات مسلحانه علیه کشتی ها، خارج از قلمرو مأموریت و وظایف آیمو و غیر قابل توجیه و قبول است.
2- مفاد کد اصلاحی دارای ابهامات و ایرادت متعدد حقوقی است که با موازین حقوق بین الملل منافات دارد، از جمله اینکه بسیاری از این جرایم فاقد تعاریف مشخص در حقوق بین الملل هستند و دیگر اینکه در اجرا با اشکال مواجه خواهد شد؛ چرا که ممکن است با دیگر ترتیبات منطقه ای و بین المللی در تعارض قرار گیرد و نسبت به کشتی های تحت پرچم غیر عضو کد نیز اجرا شود.
3- از آنجایی که طبق بند الف ماده 19 مقصود از کد، یک توافق نامه الزام آورنیست، نمی تواند یک معاهده طبق موازین حقوق بین المللی از جمله کنوانسیون حقوق معاهدات مصوب 1969 محسوب شود. از دیگر سو، مفهوم امین اسناد در چارچوب کنوانسیون اخیر الذکر، صرفا در خصوص معاهدات واجد تعریف مشخص حقوقی معنا پیدا می کند، بنابراین با توجه به ابهام جدی در ماهیت کد، آیمو نمی تواند و نباید نقش امین اسناد را بازی کند. علاوه براین، امین اسناد در خود معاهده مشخصا ذکر می شود، حال آنکه در کد اصلاحی هیچ اشاره ای به معرفی آیمو به عنوان امین اسناد نشود و صرفا گفته شد که دولت های حاضر در اجلاس از آیمو درخواست ایفای نقش امین اسناد کردند.
با توجه به ابهامات و اشکالات اساسی فوق الذکر، دولت های مورد اشاره ورود آیمو به موضوعات خارج از قلمرو صلاحیت آن را به چالش کشیده و با درخواست کشورهای حاضر در اجلاس جده مبنی بر ایفای نقش امین اسناد توسط دبیر کل آیمو مخالفت کردند.
پس از ابراز مخالفت کشورهای برزیل، آرژانتین و ایران، صرفا کشور کنیا از درخواست اجلاس جده حمایت کرد. نتیجتاً تعیین مقر آیمو برای امضای سند توسط کشورها و ایفای نقش امین اسناد توسط این سازمان، در جلسه حاضر شورا مورد پذیرش قرار نگرفت و از دستور کار خارج شد.
قابل ذکر است، برای مخالفت با درخواست اجلاس جده هیأت نمایندگی ایران رایزنی هایی را با بعضی از دولت های عضو شورا نمود. نماینده برزیل نیز از بیانیه مستدل و متقن ایران قدردانی به عمل آورد.