6 تالاب ایران در فهرست تالاب های در معرض خطر

به گزارش مانا، فرهاد دبیری در نشست خبری که صبح امروز و در آستانه روز جهانی تالاب ها در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد با بیان اینکه 6 تالاب انزلی، شادگان، شورگل، دورگه سنگی_ یادگارلو، کمجان_ نیریز، هامون دهانه جنوبی و هامون صابری و هیرمند از ایران در فهرست تالاب های در معرض تهدید مونترو قرار دارند، گفت: اکوسیستم تالابی با سایر اکوسیستم ها همچون جنگل تفاوت دارد و همیشه دارای نوسان است و به همین دلیل تعداد تالاب هایی که در فهرست مونترو قرار دارند می تواند متغیر باشد. به گونه ای که تالابی که در حال حاضر در این فهرست نیست در آینده اضافه شود یا تالابی که در حال حاضر در این فهرست جای دارد می تواند با بهبود شرایط از این فهرست خارج شود.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست بخشی از تهدیدها و آسیب های تالابی ایران را ناشی از اثرات تغییرات اقلیم و خشکسالی در کشور و منطقه دانست و افزود: آثار منفی تغییر اقلیم و خشکسالی تقریبا تمامی کشورهای منطقه را درگیر خود کرده و تنها ترکیه به دلیل شرایط آبی ، همچنین تدابیری که سال ها است در خصوص دجله و فرات در پیش گرفته و منجر به تسلط ترکیه بر دجله و فرات در بالادست شده، از شرایط بهتری برخوردار است.

وی با اشاره به برخی اقدام های صورت گرفته برای احیاء تالاب های کشور گفت: تغییر الگوی کشت و آبیاری در مناطق حاشیه ای تالاب ها، توسعه معیشت های جایگزین، تخصیص حق آبه تالاب ها برخی از اقدام های صورت گرفته برای احیاء تالاب ها است.

این مقام مسئول ادامه داد: در همین راستا و در خصوص تالاب هورالعظیم، مذاکره با وزارت نفت برای بازکردن حوضچه های آب و آبگیری تالاب انجام شد و در حال حاضر با قطعیت می توان گفت که حداقل پنج نقطه تالاب هورالعظیم به طور کامل آبگیری شده و تالاب وضعیت خوبی دارد. 

دبیری با اعلام اینکه بیش از ٢٨٠ تالاب در ایران شناخته شده است، اظهار کرد: از این تعداد، ٩٤ تالاب مهم و شناخته شده در کشور وجود دارد که ٢٤ تالاب به عنوان تالاب بین المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: با توجه به اینکه برخی از این 24 تالاب، همچون آجی گل و آلماگل مجموعه ای از دو یا سه تالاب هستند که ذیل یک عنوان به ثبت رسیده اند و در نتیجه می توان گفت 35 تالاب ایران در فهرست کنوانسیون رامسر ثبت شده است.

دبیری با اشاره به اینکه کنوانسیون رامسر یکی از قدیمی‌ترین معاهدات محیط زیستی بین‌المللی است که پیش از کنفرانس استکهلم منعقد شد، اظهار کرد: این کنوانسیون که با هدف حفاظت از تالاب‌های بین‌المللی شکل گرفت به عنوان یکی از مهم‌ترین کنوانسیون‌های محیط زیستی جهان مطرح است.

وی با تشریح روند شکل گیری و نام گذاری کنوانسیون رامسر، گفت: به دلیل نام گذاری کنوانسیون تالاب ها به نام یکی از شهرهای ایران، ما هم از موقعیت خاص تری در این کنوانسیون برخوردار هستیم و هم میزان توقع از ایران در زمینه حفاظت از تالاب ها بیشتر است زیرا در اصل کنوانسیون رامسر یک نوع برند برای ایران محسوب می‌شود.

وی با یادآوری شعار سال روز جهانی تالاب ها «تالاب‌ها برای کاهش خطر بلایای طبیعی»، خاطرنشان کرد: مراسم روز جهانی تالاب ها در تمامی کشورهای جهان هر ساله همزمان با 2 فوریه روز انعقاد کنوانسیون رامسر برگزار می شود و موضوعاتی همچون حمایت از جوامع پیرامون تالاب‌ها، معیشت و اقتصاد ساکنان تالاب‌ها  مورد توجه قرار می گیرد.

دبیری توضیح داد: مراسم روز جهانی تالاب ها امسال در ایران دو میزبان خواهد داشت. مراسم اصلی و بزرگتر در شهر اهواز استان خوزستان همزمان با روز جهانی تالا 2 فوریه 14 بهمن ماه برگزار می شود و مراسم دیگری نیز 16 بهمن ماه به میزبانی رامسر برگزار می شود.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست اشاره ای هم به ارزش گذاری اکوسیستم های طبیعی توسط IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) داشت و اظهار کرد: بیشترین ارزش گذاری اقتصادی IUCN مربوط به تالاب ها است.

وی توضیح داد: از میان 42 نوع تالاب در جهان، ایران به دلیل تنوع بسیار بالا در حوزه اکوسیستم تالابی دارای 41 نوع از این تالاب ها است و تنها تالاب "تُندرا" که در سیبری واقع است، در ایران وجود ندارد.

دبیری در خصوص ضرورت وجود پاسگاه و نیروی محیط بانی برای حفاظت از تالاب ها، با بیان اینکه با وجود محدودیت نیرویی سه هزار محیط بان در کل کشور و محدودیت اعتباری و بودجه ای، مدیریت کامل عرصه های وسیع سازمان حفاظت محیط زیست دشوار است، خاطرنشان کرد: البته به طور کلی رویکرد جهانی در حوزه حفاظت از تالاب ها و محیط زیست نیز دگرگون شده و به سمت مشارکت جوامع بومی و محلی در حفظ محیط زیست و مناطق سوق داده شده است. 

معاون سازمان حفاظت محیط زیست همچنین با اشاره به تاثیر وضعیت معیشت مردم جوامع محلی نزدیک تالاب‌ها در حفظ تالاب‌ها، گفت: یکی از بسته‌های مدیریتی جدید که با هدف ایجاد شرایط جدید برای معیشت جوانان محلی تدوین شده منجر می‌شود که تعادل و توازن در جوامع محلی که حیات تالاب وابسته به آنهاست؛ برقرار شود و با ایجاد معیشت پایدار جایگزین، دیگر به تالاب به عنوانی یک قلک آب که فقط باید از آن آب برداشت کرد نگاه نشود.

وی در مورد شرایط کنونی تالاب بین المللی هامون و دایک‌های مرزی در این منطقه نیز با اشاره به مذاکره های صورت گرفته با وزارت کشور برای بازشدن دایک های مرزی در حداقل 50 نقطه اصلی از تالاب هامون، اظهار کرد: وجود این دایک ها به دلیل مسائل و چالش هایی است که در آن منطقه برای مقابله با اشرار، قاچاقچیان، ورود مواد مخدر و امنیت مرزی وجود دارد و از همین رو مذاکره بسیار زیادی برای رفع آن صورت گرفت.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست یکی از چالش های تالابی در ایران را تصمیم اشتباه برای مجوز دادن به چاه های غیرمجاز اطراف تالاب ها و دریاچه ها در دوره گذشته دانست و افزود: عدم اعمال مدیریت در منابع و مصارف آبی در دوره گذشته، چالش های بسیاری را برای ایران به همراه داشته است. به گونه ای که تنها در حاشیه دریاچه ارومیه طبق آخرین آمار، حدود 40 هزار حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد.

این مقام مسئول ضمن تاکید بر اینکه با احیاء شورای عالی آب و تغییر سیاست ها در حوزه مدیریت آب، مقرر شد اولویت بندی تخصیص آب در کشور به ترتیب آب شرب، حق آبه محیط زیست و طبیعت، کشاورزی و صنعت باشد، تصریح کرد: طرف مقابل سازمان حفاظت محیط زیست برای مذاکره در خصوص تخصیص حق آبه طبیعت و محیط زیست، بر اساس قانون توزیع عادلانه آب، وزارت نیرو است که خوشبختانه به رغم نادیده گرفته شدن سهم محیط زیست در گذشته، برای نخستین بار نسبت به تخصیص حق آبه محیط زیست اقدام کرد. 

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در این راستا با وزارت نیرو تفاهم کرده‌ایم و تعهداتی میان ما برقرار شده از جمله بستن چاه‌های غیرمجاز و کنترل چاه‌های مجاز با روش‌هایی از جمله نصب کنتور همچنین طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی نیز از مطالبات محیط زیست در برابر وزارت نیرو است که تسریع انجام آن می تواند به تالاب هایی که از آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌کند کمک می‌کند.

دبیری درخصوص بودجه‌ تخصیص داده شده به تالاب‌ها، گفت: قرار است تا آخر اسفندماه سال 95 بودجه‌ای برای تالاب‌ها و سایر نیازها در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گیرد زیرا به دلیل چالش های مالی و اعتباری دولت یازدهم، سازمان حفاظت محیط زیست نیز همچون سایر بدنه دولت در حوزه اعتبارات با چالش هایی روبه رو است. ولی تا این لحظه از اعتبارات سال 95 هیچ مبلغی دریافت نشده است.