چرا آب دریای خزر به سمنان نمی رسد؟

نخستین زمزمه های پروژه انتقال آب دریاچه خزر به فلات مرکزی ایران در زمان ریاست جمهوری هاشمی‌ رفسنجانی کلید خورد و در سال 88 از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. درفروردین 1391 این پروژه با پیمانکاری قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) و با سرمایه ای بالغ بر سه هزار میلیارد تومان با حضور پنجمین رئیس جمهور کشور ـ محمود احمدی نژاد ـ در منطقه گوهر باران ساری آغاز شد.
به گزارش خبرنگار مانا بر اساس طرح‌های اولیه این پروژه، قرار بود با احداث کارخانه آب شیرین‌کن با ظرفیت 200 میلیون متر مکعب در سال با کمترین مشکلات زیست‌محیطی آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران انتقال یابد.
محمد رضا عطار زاده معاون وزیر نیروی وقت، مدت اجرای این پروژه را 24 ماهه و تامین سرمایه مورد نیاز را از منابعی غیر از منابع تخصیص یافته برای بخش آب کشور دانست و عنوان کرده بود: بالغ بر دو هزار میلیارد تومان سهام شرکت پتروشیمی با پیمانکاران پروژه تهاتر شده و هزار میلیارد تومان باقیمانده نیز در طول زمان اجرای پروژه تامین خواهد شد. براین اساس سرمایه فعلی دو هزار میلیارد تومانی از سهام پتروشیمی در اختیار پیمانکار قرار گرفت.
‌سپس اعلام شد که با مطالعات انجام شده آب انتقالی تنها برای مصرف آب شرب و صنعت اختصاص یافته و به هیچ عنوان برای مصرف کشاورزی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
از سوی دیگر دریای خزر بین ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان مشترک است و سهم ایران از این دریاچه بعد از تقسیم‌بندی خزر میان کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق، از 50 درصد به 11.3 درصد تقلیل یافت.
همچنین تنها معاهده زیست محیطی مورد توافق پنج کشور حاشیه دریای خزر و تنها بستر همکاری جهت حفاظت و نجات اکوسیستم منحصر بفرد دریای خزر در سال 1382 با عنوان کنوانسیون تهران امضا و در تاریخ 21 مردادماه 1385 لازم الاجراشد.
با تعیین رژیم حقوقی خزر؛ بین کشورهای مذکور هرگونه بهره‌برداری و عملیاتی در این دریاچه نیاز به توافق کشورها دارد و بر این اساس ساخت جزیره ای در خزر از سوی جمهوری آذربایجان اعتراضات کشورهای همسایه از جمله ایران را در پی داشت.
بنابراین نامحتمل نیست که انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران با عکس‌العمل کشورهای حاشیه دریای خزر همراه شود. البته برخی بر این باورند که میزان برداشت ایران از دریایی با 400 هزار کیلومتر مربع مساحت و 300 متر عمق مانند قطره ای از دریاست و تاثیری در شرایط آن نمی‌گذارد.
با تمامی این تفاسیر در سال جاری حرف و حدیث درباره این پروژه با سفر دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری به سمنان دوباره برسر زبان ها افتاد که با انتقاد نمایندگان شهرهای شمالی ایران در مجلس شورای اسلامی رو به رو شد.