ثمره مناطق آزاد اشتغال کاذب است/آمار صادرات و واردات مناطق آزاد قابل اتکا نیست

نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی درگفتگو با مانا درباره هدف ایجاد مناطق آزاد در کشور گفت: هدف از ایجاد مناطق آزاد صادرات کالا، تولید و صادرات مجدد است، بدین معنا که به واسطه معافیت ها و امتیازاتی که در قالب منطقه آزاد در نظر گرفته می شود باید مواد خام وارد و در این مکان فرآوری شود تا ارزش افزوده پیدا کند و مجددا صادر شود. متاسفانه این اتفاق در هیچ یک از مناطق آزاد کشور رخ نداده است و صرفا عملکرد این مناطق واردات کالاهای مصرفی شده است. اگر نیم نگاهی به سوابق و عملکرد این مناطق شود، خواهیم دید که در این راستا پیش نمی روند و این نوع فعالیت مغایر با بحث های اقتصاد مقاومتی، خودکفایی و تولیدات داخلی است. بنابراین برای ایجاد منطقه آزاد لازم است با یک مکان یابی مناسب و هدف مشخص حرکت کنیم تا ایجاد این مناطق منجر به اشتغال زایی و توسعه شوند.
سید حسین دهدشتی فقدان برنامه مشخص و عملکرد سلیقه ای مدیران عامل مناطق آزاد را دلیلی اصلی این مشکل دانست و افزود: در طی این 30 سال هیچ گونه چشم انداز و برنامه دیده نشده و جایگاه مناطق آزاد کشور در اقتصاد ملی بصورت شفاف معین نیست و هدف مشخصی اعلام نشده است. لذا مدیران به دلیل بی ثباتی و کوتاه مدت بودن دوره مدیریتشان سعی می کنند سلیقه ای عمل کنند و تنها به انتظارات منطقه ای پاسخ دهند. درست است که انتظارات منطقه ای سبب رونق نسبی می شود، اما اشتغال کاذب و ناپایدار ایجاد می کند و بهای این رونق نسبی؛ ایجاد گرانی، تاثیر منفی بر تولیدات داخلی در دراز مدت است.
رئیس فراکسیون دریایی مجلس شورای اسلامی راه حل این معضل را در انتخاب مناسب مکان ها دانست و گفت: مناطق آزاد دنیا از نظر وسعت جغرافیایی و جمعیت محدود هستند و جانمایی مناسبی دارند، اما در ایران مناطق بزرگ و پرجمعیت را به عنوان مناطق آزاد انتخاب کرده اند که این مکان ها مشکلات، حاشیه ها و مسائل اجتماعی خود را دارند و کنترل این مسائل دشوار است . مدیران این مناطق باید فکر، ذکر، اراده و نگاهشان به بحث توسعه و مسائل اقتصادی باشد این نوع حاشیه ها سبب می شوند که از وظایف اصلی خود باز بمانند.
نماینده مردم آبادان ارائه برنامه پنج ساله را هم یکی از راهکارها دانست وخاطرنشان کرد: برای مدیران عامل و هیئت مدیره شرایط احراز دیده شود و مدیر عامل پیشنهادی باید متناسب با هدف منطقه دارای تحصیلات و تجربیات مرتبط باشد و به نوعی عمل کنیم که قابلیت نظارت بر فعالیت او وجود داشته باشد. متاسفانه در اکثر مناطق ما قابلیت نظارت وجود ندارد وعملا این مناطق یک حیات خلوت برای مدیران شده است.
دهدشتی افزود: دولت باید موظف شود مناطق را با برنامه پنج ساله معرفی کند، مسیر و چشم انداز مشخص کند و در کنار اینها مناطق کم جمعیت و از نظر وسعت محدود باشند تا سرمایه گذار بداند در پنج سال آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد. متاسفانه به دلیل فقدان برنامه مشخص، سرمایه گذاران رغبتی برای سرمایه گذاری ندارند.
وی با توجه به اعلام آمارهای کاذب صادرات و واردات در مناطق آزاد عنوان کرد: اگر مناطق آزاد که صادرات در آنها انجام می شود، عنوان مناطق آزاد آن را حذف کنیم همان مقدار صادرات با درصد کمی تفاوت صورت می گیرد.
برای مثال شلمچه و خرمشهر که منطقه آزاد است اگر منطقه آزاد هم نبود این مقدار صادرات انجام می شد زمانی که آمار می دهند که در دو سال اخیر این درصد صادرات افزایش یافته است، این افزایش صادرات به علت منطقه آزاد نیست بلکه در برخی از پایانه های صادراتی در غرب کشور به دلیل ناامنی و وجود داعش در عراق، تعطیل شده است و در نتیجه از شلمچه صادرات انجام می شود، اگر امنیت عراق برقرار شود وضعیت به گذشته بر می گردد، آمار صادرات بسیار پایین خواهد بود. بنابراین برای تهیه آمار باید شاخص بندی کرد و آماری که تا به امروز داده شد قابل اطمینان و اتکا نیست.